ورود اروپا به رقابت هواپیماهای هایپرسونیک با پروژه Invictus

اروپا گام بزرگی در فناوری هواپیماهای هایپرسونیک برمی‌دارد

سال‌هاست که نوآوری‌های هواپیماهای هایپرسونیک عمدتاً توسط شرکت‌های آمریکای شمالی و با تمرکز بر بسترهای آزمایشی پژوهشی انجام شده است. اما اکنون یک ابتکار نوین اروپایی با نام Invictus در آستانه تغییر این روند قرار گرفته است. این پروژه پیشرفته تنها یک طرح آزمایشی دیگر نیست؛ بلکه چشم‌اندازی است برای توسعه یک هواپیمای فضایی هایپرسونیک قابل بازیابی که توانایی برخاستن از باندهای مرسوم را داشته و می‌تواند به لبه فضا برسد.

کنسرسیوم هدایت‌کننده پروژه Invictus

رهبری برنامه Invictus بر عهده آژانس فضایی اروپا (ESA) است و این پروژه با همکاری شرکت Frazer-Nash، شرکت Spirit AeroSystems و دانشگاه Cranfield اجرا می‌شود. پروژه Invictus که اوایل امسال اعلام شد، هدف خود را ساخت نخستین هواپیمای هایپرسونیک اروپا با سرعت ماخ ۵ (۳,۸۳۶ مایل بر ساعت / ۶,۱۷۴ کیلومتر بر ساعت) قرار داده است و می‌تواند آغازگر عصری جدید برای صنعت هوافضای اروپا باشد.

پیشرفت در موتورهای هوا-تنفسی مبتنی بر هیدروژن

یکی از ویژگی‌های برجسته Invictus، برخورداری از موتور پیشرفته هوا-تنفسی با سوخت هیدروژن و سامانه پیش‌خنک‌کننده است. برخلاف موتورهای موشکی سنتی، این فناوری جدید با جذب اکسیژن جو، امکان پرواز با سرعت بالا و پایداری طولانی مدت را فراهم می‌کند. بخش پیش‌خنک‌کننده این سامانه که مبتنی بر فناوری موتور SABRE متعلق به ESA و شرکت Reaction Engines است، در آزمایش‌های اولیه توانسته است هوای فوق داغ را ظرف چند صدم ثانیه خنک کند که عامل کلیدی برای اطمینان از عملکرد مطمئن در سرعت ماخ ۵ محسوب می‌شود.

سؤالات باز و طراحی انعطاف‌پذیر

با توجه به مقیاس بزرگ و مراحل ابتدایی پروژه Invictus، بسیاری از جزئیات هنوز قطعی نیست. آیا این هواپیما در نهایت به صورت سرنشین‌دار خواهد بود یا تنها به عنوان بستر آزمایشی پیشرفته کاربرد خواهد داشت؟ آیا برای اهداف نظامی، غیرنظامی یا ماموریت‌های فضایی به کار خواهد رفت؟ محدوده پروژه عمداً گسترده تعریف شده و هدف فعلی، طراحی مفهومی جامع با تکیه بر سامانه‌های قابل بازیافت و فناوری‌های پیشرفته هوافضا است.

مزایا و مقایسه با پروژه‌های مشابه

در مقایسه با پروژه‌های هایپرسونیک فعلی که اغلب برای اهداف پژوهشی یا نظامی محدود طراحی می‌شوند، Invictus تمرکز ویژه‌ای بر قابلیت بازیافت و چندمنظوره بودن دارد. استفاده از پیشران هیدروژنی و فناوری پیش‌خنک‌کننده نوآورانه، این پروژه را از منظر سرعت، کارایی انرژی، عملکرد زیست‌محیطی و انعطاف‌پذیری عملیاتی متمایز می‌کند. به همین دلیل، Invictus می‌تواند زمینه‌ساز توسعه بازارهای جدید برای هواپیماها و فضاپیماهای پیشرفته اروپایی شود.

موارد مصرف احتمالی

در صورت موفقیت، پروژه Invictus می‌تواند در حوزه‌های مختلفی مانند پرتاب ماهواره، سفرهای زیرمداری فوق سریع، تحقیقات هایپرسونیک و برنامه‌های دفاعی کاربرد داشته باشد. توانایی استفاده این هواپیمای فضایی از باندهای پروازی معمولی، امکان خدمت‌رسانی به طیف وسیع‌تری از کاربران دولتی و تجاری را فراهم می‌سازد.

برنامه زمانی و گام‌های پیش رو

برنامه‌ریزی پروژه جاه‌طلبانه است. کنسرسیوم مذکور قصد دارد تا تابستان آینده، طراحی ابتدایی سامانه پروازی کامل با فناوری‌های ادغام شده را تکمیل کند. نخستین پرواز آزمایشی هواپیمای هایپرسونیک Invictus برای اوایل سال ۲۰۳۱ برنامه‌ریزی شده است؛ آغازی امیدبخش برای رهبری اروپا در عرصه هوانوردی هایپرسونیک.

Invictus تنها یک هواپیما نیست، بلکه گامی مهم به سوی آینده فناوری فضاپیماهای هایپرسونیک قابل بازیافت است و اروپا را به صف پیشگامان نوآوری هوافضا وارد خواهد کرد.