پروتوتایپ فراموش شده مایکروسافت: نسخه آزمایشی ویندوز سرفیس دوئو در معرض فروش

یادگاری پنهان از مایکروسافت: پروتوتایپ سرفیس دوئو با ویندوز در بازار

برای علاقه‌مندان و مجموعه‌داران فناوری، یک نمونه نادر و کم‌یاب به‌تازگی سر برآورده است: نسخه آزمایشی دستگاه سرفیس دوئو مجهز به ویندوز که در وب‌سایت فروش کالای دست دوم Goofish در چین قابل مشاهده است. هرچند شانس خرید این قطعه از تاریخچه گوشی‌های موبایل بسیار اندک به نظر می‌رسد، اما انتشار این آگهی، پنجره‌ای جذاب به روند تکامل گوشی‌های تاشو و رویای بزرگ اما تحقق‌نیافته مایکروسافت باز می‌کند.

میراث سرفیس دوئو: از آرزوهای ویندوزی تا واقعیت‌های اندرویدی

در طول دهه ۲۰۱۰، مایکروسافت مصمم بود تا در صنعت موبایل جایگاه ویژه‌ای کسب کند. سیستم عامل ویندوز فون هم موافقان و هم منتقدان خاص خود را داشت، اما ورود این شرکت به دنیای گوشی‌های تاشو، به‌ویژه سری سرفیس دوئو، همه نگاه‌ها را به خود جلب کرد. برخلاف رقبایی مانند سامسونگ Galaxy Z Fold که از نمایشگرهای انعطاف‌پذیر بهره می‌بردند، سرفیس دوئو دارای دو صفحه نمایش کاملاً مستقل و با لولای ۳۶۰ درجه بود که امکان چندوظیفگی واقعی و نگاهی نو به بهره‌وری موبایلی را عرضه می‌کرد.

نسل نخست سرفیس دوئو که در سال ۲۰۲۰ با سیستم عامل اندروید عرضه شد، حالتی آزمایشی داشت و به دلیل ایرادات نرم‌افزاری و مشخصات فنی نه چندان چشمگیر مورد انتقاد قرار گرفت. نسل دوم نیز با بهبودهایی در عملکرد و سخت‌افزار همراه بود، اما همچنان از بازار پررونق گوشی‌های تاشو عقب ماند. برنامه‌ها برای تولید نسل سوم در سال ۲۰۲۳ توسط مایکروسافت لغو شد؛ تصمیمی که بعدها ساتیا نادلا، مدیرعامل شرکت، آن را افسوس خورد.

نگاهی به پروتوتایپ ویندوزی: قابلیت‌ها و نوآوری‌ها

کمتر کسی می‌داند که پیش از معرفی نسخه اندرویدی، مایکروسافت نمونه‌ای بسیار محرمانه و آزمایشی با ویندوز توسعه داده بود. این نمونه‌های کمیاب که حالا فقط در آگهی‌های دست دوم مانند Goofish دیده می‌شوند، تلاشی برای پیوند میان اسمارت‌فون‌ها و رایانه‌های کوچک قابل حمل به شمار می‌رفتند.

قابلیت‌های شاخص مشاهده‌شده در این پروتوتایپ بر پایه ویندوز عبارت‌اند از:

• دو نمایشگر متمایز: یک پنل، رابط کاشی‌های کلاسیک ویندوز فون را برای اپلیکیشن‌ها نمایش می‌داد و صفحه دیگر، محیطی مشابه مرکز کنترل سریع اندروید را فراهم می‌کرد.
• اندرویدما او‌اس (Andromeda OS): شایعات حاکی از آن است که این دستگاه با نسخه‌ای سفارشی‌شده از سیستم عامل «اندرویدما» اجرا می‌شد؛ سیستمی که مایکروسافت هرگز آن را به‌صورت رسمی منتشر نکرد. این پلتفرم قرار بود تجربه‌ای نزدیک به رایانه‌های شخصی و چندوظیفگی را در قالب یک دستگاه دستی ارائه کند، اما با تغییر مسیر شرکت به سمت اندروید، این پروژه کنار گذاشته شد.
• سخت‌افزار پیشرفته: برخلاف مدل‌های تجاری، این نمونه آزمایشی به دوربین سیاه‌وسفید برای ثبت محتوای سه‌بعدی - احتمالاً برای ادغام با هدست HoloLens، بدنه تمام فلزی، و امکان شارژ بی‌سیم قلم مجهز بود؛ ویژگی‌هایی که به‌منظور کاهش وزن و قیمت، در محصولات نهایی حذف شدند.
• طراحی ویژه: علی‌رغم تفاوت‌های داخلی، این پروتوتایپ شاخصه‌های سرفیس دوئو را حفظ کرده است؛ لولای ۳۶۰ درجه، نشان مخصوص ویندوز، حاشیه‌های نسبتاً ضخیم و سبک طراحی زاویه‌دار.

مقایسه و جایگاه: سرفیس دوئو ویندوزی در میان رقبا

در دنیای امروزی که مملو از تلفن‌های تاشو است، نسخه اولیه سرفیس دوئو با ویندوز می‌توانست دسته‌ای جدید از دستگاه‌ها را تعریف کند؛ دستگاه‌هایی که قدرت رایانه‌های شخصی را با قابلیت حمل یک گوشی در هم آمیخته بودند. معماری دو نمایشگر، نسبت به مدل‌هایی مانند سامسونگ Galaxy Z Fold یا هواوی Mate X، رویکردی کاملاً متفاوت به چندوظیفگی و مدیریت برنامه‌ها ارائه می‌داد و برای بهره‌وری حین حرکت، گزینه‌ای ایده‌آل بود.

با این حال، تغییر مسیر به اندروید و تاخیر در ارتقای سخت‌افزاری باعث شد سرفیس دوئو هیچگاه نتواند پابه‌پای پرچمداران تاشو حرکت کند. اجزای منحصر به فرد و رابط کاربری مبتنی بر ویندوز این نمونه آزمایشی، ابعاد تازه‌ای از «چه می‌توانست باشد» را عیان می‌سازند—خواه به‌عنوان یک دفترچه یادداشت دیجیتال انعطاف‌پذیر، ابزار چندصفحه‌ای برای توسعه‌دهندگان یا ایستگاه کاری سیار برای کاربران تجاری.

گنجینه مجموعه‌داران یا فرصت ازدست‌رفته؟ جایگاه بازار امروز

در حال حاضر این نمونه آزمایشی مجهز به ویندوز با قیمت حدود ¥98,999 (نزدیک به ۱۳٬۷۳۰ دلار) به فروش گذاشته شده و جایگاهش را صرفاً در میان اشیای کلکسیونی با ارزش زیاد، نه یک محصول کاربردی روزمره، تثبیت کرده است. کمیابی، نوآوری و جایگاه تاریخی این دستگاه، آن را برای علاقه‌مندان جدی محصولات مایکروسافت یا تاریخچه تکنولوژی موبایل هیجان‌انگیز می‌کند، گرچه خریداران احتمالی باید نسبت به بستر خاص فروش Goofish با احتیاط پیش روند.

در حالی که نقش هوش مصنوعی مکالمه‌ای، واقعیت افزوده و قابلیت‌های چندوظیفگی پیشرفته در آینده گوشی‌های هوشمند روز به روز پررنگ‌تر می‌شود، تلاش‌های نافرجام مایکروسافت برای سرفیس دوئو هم یک «چه می‌شد اگر...» و هم نشانه‌ای از دستگاه‌های هیبریدی آینده محسوب خواهد شد. فعلاً این پروتوتایپ گواهی است بر خلاقیت، و بعضاً ناکامی، در لبه فناوری موبایل.