پایان یک عصر: خداحافظی تاریخی با اینترنت دیال آپ AOL

خداحافظی یک سرویس تاریخی در دنیای اینترنت

پس از گذشت ۳۴ سال حضور مداوم، شرکت AOL تصمیم گرفته است به سرویس اینترنت دیال‌آپ کلاسیک خود پایان دهد. بنا بر اطلاعیه‌ای که در بخش پشتیبانی این شرکت منتشر شده، خدمات «Dial‑up Internet» و نرم‌افزار «AOL Dialer» از تاریخ ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۵ به طور رسمی متوقف خواهند شد. این اقدام، نقطه عطفی دیگر در روند رو به افول محصولات سنتی اینترنتی به شمار می‌رود؛ دورانی که فناوری‌های باند پهن و شبکه‌های موبایل جایگزین راه‌های قدیمی اتصال شدند.

اینترنت دیال‌آپ AOL چه بود و چگونه کار می‌کرد؟

ایجاد شده در سال ۱۹۹۱، اینترنت دیال‌آپ شرکت AOL بر مبنای استفاده از یک مودم رایانه‌ای و خط تلفن عمل می‌کرد تا اتصال موقتی به اینترنت فراهم کند. سرعت انتقال داده‌ها در آن زمان بر حسب کیلوبیت بر ثانیه (kbps) محاسبه می‌شد و معمولاً حداکثر به ۵۶ کیلوبیت می‌رسید. صدای منحصر به فرد برقراری ارتباط، یادآور آن دوره است. گرچه امروزه این سرعت بسیار پایین محسوب می‌شود، اما همین سرویس، میلیون‌ها کاربر را به دنیای وب، پست الکترونیکی، و انجمن‌های اینترنتی اولیه متصل می‌کرد.

امکانات و محدودیت‌های اینترنت دیال‌آپ

امکانات

• راه‌اندازی ساده با استفاده از خطوط تلفن معمولی و مودم‌ها.
• گزینه پرداخت بر اساس استفاده یا اشتراک، که توجه کاربران با بودجه محدود را جلب می‌کرد.
• نیازمند زیرساخت حداقلی؛ بدون نیاز به فیبر نوری یا کابل‌کشی محلی.

محدودیت‌ها

• سرعت بسیار پایین (حداکثر تا حدود ۵۶ کیلوبیت)، نامناسب برای پخش ویدئو، برنامه‌های ابری یا دانلودهای حجیم.
• اتصال پایدار نبود — هر بار نیاز به شماره‌گیری و احراز هویت بود.
• عدم امکان استفاده همزمان از VoIP و تماس تلفنی مگر با سخت‌افزار اضافه.

مقایسه دیال‌آپ با شبکه‌های باند پهن و موبایل امروزی

فناوری‌های باند پهن مانند کابل، DSL، فیبر نوری و اینترنت بی‌سیم ثابت، اتصال دائم و سرعت‌هایی از چند ده مگابیت تا چند گیگابیت بر ثانیه فراهم می‌کنند. شبکه‌های موبایل (۴G/5G) و وای‌فای نیز وابستگی به خطوط تلفن را کاهش داده‌اند. جایی که دیال‌آپ نهایتاً در حد چند ده کیلوبیت سرعت داشت، امروزه اینترنت خانگی معمول، صدها مگابیت در ثانیه سرعت ارائه می‌دهد تا امکان پخش 4K، انتقال فایل سنگین و بازی با تاخیر کم را میسر سازد. این تفاوت چشمگیر در سرعت و پایداری، عمده‌ترین دلیل منسوخ شدن دیال‌آپ برای اکثر کاربران است.

چرا دیال‌آپ باقی ماند و هنوز چه کسانی از آن استفاده می‌کنند؟

با وجود همه ضعف‌هایش، دیال‌آپ به دلیل کمبود زیرساخت و مقرون به صرفه بودن، سال‌ها در شماری از مناطق پایدار ماند. هنوز هم در بسیاری از نقاط روستایی آمریکا، دسترسی به اینترنت باند پهن فراهم نیست — طبق برآورد وزارت کشاورزی آمریکا، حدود ۲۲ درصد جمعیت روستایی فاقد اینترنت باند پهن هستند. داده‌های اداره آمار نشان می‌دهد تا سال ۲۰۲۳ حدود ۱۶۳ هزار خانوار آمریکایی از دیال‌آپ استفاده می‌کردند؛ عددی اندک اما همچنان قابل توجه. برای شماری از افراد، این سرویس ارزان‌ترین یا شاید تنها راه دسترسی به اینترنت بوده است.

موارد استفاده و حضور دیال‌آپ در بازار

در حال حاضر، برخی کاربردهای دیال‌آپ عبارتند از: ارتباط با تجهیزات قدیمی صنعتی یا پزشکی وابسته به خط تلفن، دسترسی در مناطق بسیار دورافتاده، پشتیبانی از سیستم‌های تله‌متری کم‌مصرف، یا به‌کارگیری به عنوان راهکار اضطراری در قطع اینترنت اصلی. از لحاظ تجاری اما، جایگاه دیال‌آپ به‌شدت تضعیف شده است: از بیش از دو میلیون کاربر و بیش از ۴۰ میلیون دلار درآمد ماهانه در سال ۲۰۱۵، اکنون تنها چند هزار نفر از آن بهره می‌برند.

خداحافظی با سرویس‌های کهنه اینترنتی

اقدام AOL در توقف این سرویس، امتداد موجی است که با خاموشی دیگر محصولات قدیمی اینترنت همراه بود. مایکروسافت Internet Explorer را در ۲۰۲۲ کنار گذاشت، AOL نیز در ۲۰۱۷ پیام‌رسان AIM را تعطیل کرد و سایر محصولات کنفرانس و پیام‌رسانی قدیمی نیز جای خود را به پلتفرم‌های جدیدی مانند Zoom، Teams و Google Meet دادند. این روند نشان‌دهنده حرکت کلی به سمت شبکه‌ها و خدمات ابری با سرعت بالا و تاخیر پایین است.

گام بعدی برای کاربران

کاربرانی که هنوز از دیال‌آپ AOL استفاده می‌کنند، تا پایان سپتامبر ۲۰۲۵ برای تغییر فرصت دارند: گزینه‌هایی مثل اینترنت باند پهن ثابت، بی‌سیم ثابت، اینترنت ماهواره‌ای یا طرح‌های هات‌اسپات موبایل را بررسی کنند. برای مناطق محروم‌تر، ابتکارات محلی، یارانه‌های دولتی یا ارائه‌دهندگان محلی می‌تواند راهگشا باشد. در جاهایی که الزام به حفظ تجهیزات قدیمی است، راهکارهای خصوصی شبکه یا ارائه‌دهنده‌های مدیریت ارتباط می‌توانند جایگزین دیال‌آپ شوند.

صدای به‌یادماندنی مودم، به خاطره‌ای از تاریخ اینترنت تبدیل خواهد شد؛ یادآور دوران آغازین وب. اما برای اغلب کاربران، پایان این سرویس تنها تثبیت عصر شبکه‌های پرسرعت و دائمی است که موتور اقتصاد دیجیتال امروز را به حرکت درمی‌آورند.