8 دقیقه
در حالی که بازار پیسی تازه داشت از کمبودهای گذشته در عرضه کارتهای گرافیک (GPU) بهبود پیدا میکرد، فشار جدیدی در راه است — اینبار منبع مشکل DRAM (حافظه رم) است، نه تراشههای گرافیکی. افزایش قیمت حافظه و تغییر اولویتهای تولیدی کارخانهها میتواند منجر به هزینههای بالاتر و دسترسی محدودتر برای گیمرها و مصرفکنندگان عادی در سال ۲۰۲۶ شود. این وضعیت زنجیره تأمین سختافزار را تحت تاثیر قرار میدهد؛ از قیمت کارت گرافیک و لپتاپ گرفته تا گوشیهای هوشمند و دستگاههای بازی همراه.
Memory, not chips: how DRAM became the bottleneck
در صنعت شنیدهها حاکی از آن است که شرکتهایی مانند Nvidia در حال بازنگری نقشه راه کارتهای گرافیک گیمینگ خود به دلیل افزایش شدید هزینههای DRAM هستند. تولید کارتهای GeForce RTX 5000 ممکن است در نیمه اول ۲۰۲۶ تا ۳۰–۴۰٪ کاهش یابد، چرا که تولیدکنندگان حافظه قیمتها را بالا میبرند و کارخانههای نیمههادی ظرفیت تولید را به سمت بازارهای پرسودتر سرور و شتابدهندههای هوش مصنوعی تخصیص میدهند. این تغییر در اولویتها از منظر اقتصادی منطقی است: مراکز داده هوش مصنوعی و دیتاسنترهای نسل جدید به حافظهای با پهنای باند بالا و ظرفیت زیاد نیاز دارند و سازندگان حافظه به دنبال قراردادهای با حاشیه سود بالاتر هستند.
پیامد این تغییر اولویتها چندوجهی است. از یک طرف، تقاضای تجمعی برای حافظههای DDR5 یا HBM مخصوص سرورها باعث میشود تولیدکنندگان برای پاسخ به سفارشهای بزرگ دیتاسنترها و شرکتهای فعال در هوش مصنوعی (مانند OpenAI و رقبایش) ظرفیت و موجودی خود را معطوف کنند. از طرف دیگر، کاهش عرضه DRAM برای محصولات مصرفی به معنی افزایش هزینه هر واحد برای کارتهای گرافیکی است که به VRAM بیشتر وابستهاند؛ به ویژه مدلهایی که حافظه بالاتر و سریعتر نیاز دارند تا در بازیهای با بافتهای حجیم، رزولوشنهای بالا و بارهای کاری مربوط به رریالتایم رندرینگ عملکرد مطلوبی ارائه دهند.
از منظر فنی، نوع حافظه مورد نیاز برای سرورها و شتابدهندههای هوش مصنوعی معمولا از نظر پهنای باند، تاخیر و پکیج متفاوت است. تولید HBM (High Bandwidth Memory) یا ماژولهای DDR5 با تراکم بالا برای برنامههای حرفهای سودآورتر است، بنابراین کارخانهها (fabs) تمایل دارند ظرفیت تولید این محصولات را افزایش دهند. نتیجه عملی این جابهجایی، فشار بر عرضه DRAM مصرفی و افزایش قیمتهای تراشههای حافظه است که در نهایت به بالا رفتن قیمت نهایی کارتهای گرافیک و دستگاهها منجر میشود.
Which GPUs and models are most at risk?
گزارشهای اولیه نام بازنگری احتمالی GeForce RTX 5000 Super را به عنوان یکی از نخستین قربانیان احتمالی این بحران حافظه مطرح کردهاند. طبق این شنیدهها، این بازنگری که قرار بود تا ۵۰٪ حافظه VRAM بیشتری را در همان محدوده قیمت ارائه دهد، به دلیل عدم توانایی تولیدکنندگان در تامین کافی تراشههای حافظه به تعویق افتاده یا کاملا کنار گذاشته شده است. چنین تصمیمی نشاندهنده فشار مستقیم عرضه DRAM بر برنامههای تولید و نقشه راه محصولات مصرفی است.
- بیشترین تأثیر: مدلهای اقتصادی با حافظه بالاتر مانند RTX 5060 Ti 16GB و RTX 5070 Ti که به VRAM بیشتر برای عملکرد بهتر در رزولوشنها و تنظیمات گرافیکی بالا نیاز دارند.
- نتیجه محتمل: کاهش تعداد SKUهای با VRAM بالا، تاخیر در بازنگریها و افزایش قیمت در بازار آزاد برای مدلهای باقیمانده.
Why this matters beyond graphics cards
تأثیرات این مشکل تنها محدود به بازار کارتهای گرافیک نخواهد بود. تحلیلگران هشدار میدهند که کمبود DRAM — که با افزایش تقاضای هوش مصنوعی از سوی شرکتهایی همچون OpenAI تشدید شده — میتواند قیمت لپتاپها را حداقل تا ۲۰٪ افزایش دهد. در بازار لپتاپهای اقتصادی ممکن است به استاندارد ۸ گیگابایت حافظه رم بازگردیم و برخی از گوشیهای هوشمند ارزانقیمت ممکن است دوباره با تنها ۴ گیگابایت رم عرضه شوند. دستگاههای بازی قابل حمل و کنسولهای میانرده نیز ممکن است با برچسب قیمت بالاتری روانه بازار شوند، زیرا سازندگان برای حفظ نسبت هزینه/کارایی مجبور به توازنبخشی بین حافظه و سایر مؤلفهها خواهند شد.
به عبارت دیگر، وقتی اولویتهای تولید به سمت هوش مصنوعی و سرورها متمایل میشود، مصرفکنندگان با گزینههای کمتر و قیمت بالاتر برای حافظهای روبهرو میشوند که قبلا آن را یک کالای نسبتاً در دسترس تلقی میکردند. این موضوع فراتر از یک مشکل مخصوص گیمرهاست: یک مسئله گسترده در اکوسیستم دستگاهها و تأمین قطعات است که میتواند نوآوری در محصولات مصرفی، زمان عرضه و استراتژیهای ارتقا را تحت تاثیر قرار دهد.
What to expect through 2026
- کاهش موقتی عرضه برای برخی SKUهای GeForce RTX 5000، با احتمال کاهش تولید تا ۳۰–۴۰٪.
- لغو یا تعویق بازنگریهای با VRAM بالاتر، بهویژه مدلهای میانرده تحت عنوان «Super» که قرار بود حافظه بیشتری ارائه دهند.
- افزایش فشار قیمت بر لپتاپها، گوشیهای هوشمند و سختافزار گیمینگ بهدلیل کمبود حافظه DRAM و افزایش هزینههای تولید.
- اولویتدهی بیشتر به تقاضای حافظه سروری و AI به جای ارتقاهای مصرفکننده؛ این تغییر سیاست تولید میتواند ساختار عرضه را برای چند فصل یا بیشتر دگرگون کند.
پس خریداران چه باید بکنند؟ اگر نیاز فوری به GPU یا لپتاپ جدید دارید، ریسک را بسنجید: خرید حالا ممکن است شما را از افزایش قیمت ناشی از تورم و کمبودهای احتمالی در آینده محافظت کند، اما صبر کردن شاید باعث شود در صورتی که عرضه حافظه بهبود یابد گزینههای متنوعتری سر راهتان باشد. برای افرادی که قصد ارتقا دارند، اولویت را به سیستمهایی بدهید که امکان ارتقای رم توسط کاربر را دارند (user-upgradeable RAM)، سپس بازار دستدوم و تخفیفهای فروشندگان را زیر نظر داشته باشید؛ این استراتژیها میتوانند هزینه نهایی را کاهش دهند و انعطافپذیری بیشتری فراهم کنند.
از منظر فنی، هنگام انتخاب GPU به موارد زیر دقت کنید: میزان VRAM مورد نیاز برای بازیها یا نرمافزارهای کاری مورد استفاده شما، پهنای باند حافظه (memory bandwidth)، نوع حافظه روی کارت (مثلا GDDR6 vs GDDR6X) و هزینه کلی سیستم. اگر برنامههای شما به حافظه زیاد وابستهاند (مانند تولید محتوا، ویرایش ویدئو با کیفیت بالا یا بازی در رزولوشنهای فراتر از 1440p)، کاهش VRAM میتواند به افت فریم و تجربه ضعیفتر منجر شود. بنابراین در صورت امکان، از خرید مدلهایی با حافظه حداقلی برای نیازهای سنگین خودداری کنید.
در سطح صنعت نیز انتظار میرود تولیدکنندگان حافظه استراتژیهای قیمتگذاری و سرمایهگذاری در خطوط تولید را بازنگری کنند. برخی کارخانهها ممکن است تولید برخی انواع DRAM مصرفی را به نفع تولید ماژولهای سروری یا HBM متوقف یا کاهش دهند؛ این فرآیند شامل زمان طولانی برای مقیاسبندی مجدد، تغییر تجهیزات تولید و مذاکرات قراردادی با مشتریان بزرگ است. به همین دلیل اثرات این تغییرات میتواند ماهها یا حتی بیش از یک سال ادامه داشته باشد که بستگی به نحوه واکنش بازار و تصمیمگیری شرکتهای اصلی تولیدکننده حافظه دارد.
در نهایت، نسل بعدی چرخه سختافزار ممکن است نه بر اساس گرههای نود سیلیکون، که بر اساس «خطوط حافظه» یا دسترسی به DRAM شکل بگیرد — تغییری که قیمتها و در دسترس بودن محصولات را در سراسر چشمانداز فناوری در سال ۲۰۲۶ تعیین خواهد کرد. برای دید بهتر به بازار، باید تحولات مربوط به تولید HBM، DDR5 و قراردادهای عمده سروری را دنبال کرد، زیرا اینها عوامل کلیدی تعیینکننده قیمت و تخصیص حافظه در بازار مصرفی خواهند بود.
منبع: gizmochina
ارسال نظر