آپدیت KB5072033 ویندوز 11 و مشکل کندی و مصرف منابع

به‌روزرسانی تجمعی دسامبر 2025 مایکروسافت برای ویندوز 11 — KB5072033 — با هدف بهبود امنیت و پایداری منتشر شد، اما گزارش‌های گسترده‌ای نشان می‌دهد که بسیاری از کاربران پس از نصب این پچ احساس می‌کنند رایانه‌های شخصی‌شان کندتر شده‌اند. گزارش‌ها به افزایش مصرف CPU، حافظه (RAM) و دیسک پس از نصب این به‌روزرسانی در نسخه‌های 24H2 و 25H2 ویندوز اشاره دارند و موضوع به ویژه در سیستم‌های با سخت‌افزار ضعیف‌تر قابل توجه‌تر است.

چه چیزی تغییر کرد و چرا کاربران آن را متوجه شدند

ریشه مسئله در یک تغییر نسبتاً ظریف در سرویس راه‌اندازی اپلیکیشن‌های AppX یعنی AppX Deployment Service (AppXSVC) نهفته است؛ همین سرویس پس‌زمینه وظیفه نصب و به‌روزرسانی اپلیکیشن‌های از پیش نصب‌شده مایکروسافت استور مانند ماشین‌حساب (Calculator) و تصاویر (Photos) را برعهده دارد. پیش از این پچ، حالت شروع (startup type) برای AppXSVC معمولاً به صورت «Manual» تنظیم شده بود و سرویس فقط زمانی که نیاز بود اجرا می‌شد. به‌روزرسانی دسامبر این رفتار را به «Automatic» تغییر داد، به این معنی که سرویس از زمان بوت سیستم فعال می‌شود و ممکن است در پس‌زمینه فعال بماند یا به‌طور مکرر راه‌اندازی مجدد شود.

این سوئیچ در رفتار راه‌اندازی باعث شده برخی سیستم‌ها — به‌ویژه ماشین‌های کم‌توان‌تر یا دستگاه‌هایی با حافظه و پردازنده محدود — دچار افزایش بار مصرف CPU، حافظه و دیسک شوند. شکایت‌ها درباره عملکرد AppXSVC موضوع تازه‌ای نیست، اما کاربران گزارش داده‌اند که پس از نصب KB5072033 این علائم ملموس‌تر و مکررتر شده‌اند. وقتی سرویس در پس‌زمینه مکرر اجرا یا ری‌استارت می‌شود، عملیات‌های مرتبط با خواندن/نوشتن دیسک، بار پردازشی جهت مدیریت نصب‌ها و اسکن وضعیت برنامه‌ها افزایش می‌یابد که می‌تواند منجر به تاخیر در پاسخ‌دهی سیستم و افزایش زمان بارگذاری برنامه‌ها شود.

چرا تیم‌های فناوری اطلاعات به‌ویژه ناراضی‌اند

در محیط‌های مدیریتی و سازمانی، رفتار جدید شروع و توقف سرویس می‌تواند سیستم‌های نظارتی را دچار اختلال کند. ابزارهای مانیتورینگ متداول مانند Zabbix، Nagios، SolarWinds یا سایر سامانه‌های نظارت ممکن است فعالیت مکرر AppXSVC را به‌عنوان کرش یا خطا تعبیر کنند و طیف وسیعی از آلارم‌ها را تولید نمایند؛ این سیل آلارم‌ها باعث ایجاد نویز عملیاتی می‌شود و مشاهده رویدادهای واقعی و بحرانی را دشوار می‌سازد. یکی از مدیران شبکه گزارش داده که مجبور شده به‌صورت دستی تولید هشدارها را سرکوب (suppress) کند تا بتواند روی حادثه‌های واقعی متمرکز شود؛ اما چنین اقدامی هم به نوبه خود ریسک از دست رفتن هشدارهای مهم را افزایش می‌دهد.

مطلب مرتبط

ادامه مطلب

آیا زمان آن رسیده که ویندوز رایگان شود؟ بررسی نقش سیستم عامل پیشتاز جهان

ویندوز سال‌هاست که به عنوان پیشتاز سیستم‌عامل‌ها در سراسر جهان شناخته می‌شود و بخش عمده‌ای از...

فرایند تشخیص و اصلاح در محیط‌های سازمانی زمان‌بر است: تیم‌های IT باید ابتدا تعیین کنند آیا افزایش مصرف منابع عمومی است یا به‌طور خاص توسط AppXSVC ایجاد شده، سپس سیاست‌های مانیتورینگ، هشداردهی و اتوماسیون را بازبینی کنند. در بسیاری از سازمان‌ها، تغییر ناگهانی الگوی رفتار یک سرویس مرکزی می‌تواند باعث بازبینی جامع‌تری در تنظیمات نظارت، اسکریپت‌های تشخیصی و روال‌های پاسخ به حادثه شود.

راهکارهای موقت، ریسک‌ها و موضع مایکروسافت

مایکروسافت در یادداشتی پشتیبانی این تغییر را تأیید کرده و گفته است که راه‌اندازی خودکار (Automatic startup) با هدف افزایش «قابلیت اطمینان» در «برخی سناریوهای ایزوله» اعمال شده است. این شرکت همچنین هشدار داده که غیرفعال‌سازی AppXSVC می‌تواند مانع عملکرد صحیح به‌روزرسانی‌های اپلیکیشن‌های Microsoft Store شود و تجربه به‌روزرسانی برنامه‌ها را مختل کند. به همین دلیل مایکروسافت صراحتاً توصیه نمی‌کند که کاربران یا مدیران سیستم به صورت دائمی این سرویس را غیرفعال یا روی حالت Manual برگردانند.

• برخی کاربران حرفه‌ای و مدیران توانمند فناوری اطلاعات با تغییر تنظیمات سرویس یا ویرایش رجیستری (Registry) تلاش کرده‌اند تا رفتار شروع سرویس را به حالت Manual بازگردانند، اما مایکروسافت هشدار داده است که اینکار ریسک شکستن فرآیندهای به‌روزرسانی اپلیکیشن‌ها را در پی دارد و ممکن است منجر به بروز مشکلات ثانویه در نصب یا به‌روزرسانی برنامه‌ها شود.
• گروهی دیگر نظارت بر مصرف منابع را افزایش داده و در محیط‌های مدیریتی تصمیم به بازگرداندن (rollback) آپدیت گرفته‌اند تا وقتی‌که مایکروسافت یک اصلاح رسمی (hotfix یا cumulative patch) ارائه کند. بازگرداندن یک به‌روزرسانی تجمعی مانند KB5072033 در یک شبکه سازمانی معمولاً از طریق سیستم‌های مدیریت پچ مانند WSUS، SCCM/ConfigMgr یا ابزارهای مدیریت مرکزی انجام می‌شود.
• برای تیم‌های IT، فیلتر کردن یا تنظیم دقیق قوانین هشداردهی مانیتورینگ به‌طور موقت می‌تواند میزان سروصدا (alert noise) را کاهش دهد و زمان لازم برای تحلیل دقیق‌تر و یافتن راه‌حل ایمن را فراهم کند. با این حال این رویکرد نیز باید با احتیاط انجام شود تا هشدارهای واقعی از دست نرود.

علاوه بر این مثال‌ها، راهکارهای موقت دیگری که در جامعهٔ فنی مطرح شده شامل اجرای تست‌های بار (load testing) روی نمونه‌های آزمایشی، بررسی لاگ‌های رویداد (Event Viewer) برای نشانه‌های مرتبط با AppXSVC و استفاده از ابزارهای تحلیلی نظیر Resource Monitor، Performance Monitor (perfmon) و PowerShell جهت جمع‌آوری داده‌های دقیق‌تر است. این داده‌ها به تصمیم‌گیری درباره اقدامات بعدی — مانند تعویق نصب در محیط‌های حساس یا اعمال تنظیمات موقت در سیاست‌های گروهی (Group Policy) — کمک می‌کنند.

چه مواردی را باید رصد کنید و گام‌های بعدی

اگر پس از نصب پچ دسامبر سیستم شما کند شده است، چند اقدام عملی وجود دارد که می‌تواند به تشخیص و کاهش مشکل کمک کند:

مطلب مرتبط

ادامه مطلب

ده سال با ویندوز ۱۰: مروری بر چالش های حل نشده این سیستم عامل

جشن ده سالگی ویندوز ۱۰: بازنگری بر چالش‌های ماندگار با نزدیک شدن ویندوز ۱۰ به دهمین...

• Task Manager را باز کنید و در برگه Processes یا Details به دنبال AppXSVC یا AppX Deployment Service بگردید؛ مشاهده مصرف بالا در CPU، حافظه یا دیسک می‌تواند نشان‌دهنده نقش سرویس در کندی باشد.
• از Resource Monitor یا Performance Monitor برای ثبت دقیق الگوهای مصرف CPU، I/O دیسک و استفاده از حافظه در فواصل زمانی مشخص استفاده کنید؛ این داده‌ها هنگام گزارش‌دهی به پشتیبانی یا تصمیم‌گیری‌های مدیریتی بسیار مفید هستند.
• در محیط‌های چند سیستمی، پیش از انتشار گسترده، آپدیت را روی مجموعه‌ای کوچک از ماشین‌ها (pilot group) آزمایش کنید تا تأثیرات واقعی را مشاهده و تحلیل کنید. این روش مدیریت پچ و کاهش ریسک از بهترین شیوه‌های روز است.
• پیگیری کانال‌های پشتیبانی مایکروسافت، صفحات یادداشت‌های انتشار (release notes) و پایگاه دانش (KB articles) را فراموش نکنید؛ مایکروسافت معمولاً در صورت نیاز اصلاحیه یا راهنمایی‌های رسمی منتشر می‌کند.

چند نکتهٔ فنی که می‌تواند در روند عیب‌یابی به کار آید:

• اجرای فرمان PowerShell برای بررسی وضعیت سرویس: Get-Service -Name AppXSVC (در صورتی که با دسترسی ادمین اجرا شود، اطلاعات وضعیت و نوع استارت سرویس را نشان می‌دهد).
• در مواردی که تصمیم به تغییر موقت دارید، می‌توان با sc یا PowerShell حالت استارت سرویس را تغییر داد، اما باید توجه داشت که این دستکاری می‌تواند باعث شکست مکانیزم به‌روزرسانی اپ‌ها شود و مایکروسافت آن را توصیه نمی‌کند. به‌عنوان مثال: sc config AppXSVC start= demand یا استفاده از Set-Service -Name AppXSVC -StartupType Manual. انجام هرگونه تغییر در رجیستری یا سرویس‌ها باید تنها پس از پشتیبان‌گیری و در محیط تست انجام شود.
• برای بازگردانی به‌روزرسانی در ویندوز، مدیران از ابزارهایی مانند WSUS، Microsoft Endpoint Configuration Manager یا فرمان wusa /uninstall /kb:5072033 (و در نظر گرفتن پیش‌نیازها و اثرات مرتبط) استفاده می‌کنند؛ فرایند بازگردانی باید مطابق سیاست‌های سازمان و با هماهنگی تیم‌های پشتیبانی انجام شود.

در نهایت، کاربران و مدیران در یک توازن قرار دارند: مایکروسافت هدف تغییر را بهبود قابلیت اطمینان در شرایط خاص عنوان کرده است، اما هزینهٔ ملموسی به صورت کاهش عملکرد در برخی سیستم‌ها وجود دارد. برای اکنون بهترین راهبرد، تست محتاطانه، پایش دقیق مصرف منابع و دنبال کردن اطلاعیه‌های رسمی مایکروسافت است تا زمانی که یک راه‌حل پایدار و رسمی منتشر شود.

برای ارتقای آگاهی فنی و تصمیم‌گیری مبتنی بر داده، توصیه می‌کنیم گزارش‌های مانیتورینگ را با دوره‌های قبل از نصب مقایسه کنید، معیارهای قابل سنجش مانند میانگین مصرف CPU، میانگین تاخیر I/O دیسک و الگوهای افزایش حافظه را استخراج کرده و براساس شواهد اقدام کنید. این رویکرد به ویژه در سازمان‌ها و مراکز داده که سطح حساسیت و وابستگی به عملکرد بالا است، اهمیت زیادی دارد.

واکنش‌های جامعهٔ کاربری و تیم‌های IT می‌تواند مایکروسافت را وادار به ارائه توضیحات بیشتر یا انتشار اصلاحیه کند؛ بنابراین گزارش‌دهی منظم و دقیق مشکلات به کانال‌های پشتیبانی رسمی می‌تواند در تسریع فرایند رفع اشکال مؤثر باشد. تا زمان انتشار یک راه‌حل رسمی، احتیاط در استقرار و پایش دقیق بهترین مسیرهای ممکن هستند.

مطلب مرتبط

ادامه مطلب

نگاهی به ده سال تأثیرگذار ویندوز 10: ویژگی ها، نوآوری ها و میراث ماندگار

با نزدیک شدن به ۲۹ جولای، دنیای فناوری آماده می‌شود تا دهمین سالگرد عرضه ویندوز 10...