هوش مصنوعی در بخش حقوقی: ضرورت احتیاط و مسئولیت پذیری از سوی دادگاه ها

ورود هوش مصنوعی، به ویژه مدل‌های پیشرفته زبانی مانند ChatGPT، آغازگر تحولاتی گسترده در صنایع مختلف از جمله حوزه حقوقی شده است. با این حال، دیوان عالی بریتانیا هشدار جدی‌ای به وکلا داده است تا در زمان انجام تحقیقات حقوقی و تهیه اسناد، از اتکا بیش از حد یا بی‌دقت به فناوری‌های هوش مصنوعی پرهیز کنند.

رأی سرنوشت‌ساز دادگاه، ریسک‌های ناشی از داده‌های تاییدنشده تولیدشده توسط هوش مصنوعی را برجسته می‌کند. قاضی ویکتوریا شارپ از دیوان عالی انگلستان و ولز تاکید کرد که هرچند پلتفرم‌های هوش مصنوعی توان چشمگیری برای تسریع فرایندهای حقوقی دارند، اما هنوز نمی‌توان به دقت یا صحت کامل آن‌ها در تحقیقات حقوقی اعتماد کرد. وی هشدار داد که این ابزارها، اطلاعاتی به ظاهر معتبر اما غالباً اشتباه یا جعلی تولید می‌کنند؛ پدیده‌ای که به آن «توهم هوش مصنوعی» گفته می‌شود.

با این حال، دادگاه ممنوعیت کلی برای استفاده وکلا از هوش مصنوعی صادر نکرده است. بلکه تصریح کرد که وکلا موظفند هر داده‌ای را که به کمک هوش مصنوعی به دست می‌آورند با منابع معتبر حقوقی مطابقت دهند. این امر بخش جدایی‌ناپذیر وظیفه حرفه‌ای آن‌ها نسبت به دادگاه و موکلان است. کوتاهی در انجام این مسئولیت می‌تواند عواقب جدی مانند جریمه، اقدامات انتظامی یا حتی تحقیقات پلیسی در موارد حاد به دنبال داشته باشد.

اشاره به نمونه‌های واقعی نیز اهمیت این هشدار را تقویت می‌کند. در آرای اخیر، دادگاه به دو پرونده اشاره کرده است که در آن وکلا، به واسطه اتکای بی‌رویه به داده‌های هوش مصنوعی بررسی‌نشده، منابع جعلی یا غیرواقعی را در اسناد رسمی خود وارد کرده‌اند. در یک مورد، ۱۸ منبع از ۴۵ منبع حقوقی کاملاً ساختگی بودند و در پرونده‌ی دیگر، پنج سابقهٔ قضایی جعلی در لایحه دفاع ظاهر شده است. هرچند دادگاه در این موارد اتهام بی‌احترامی به دادگاه مطرح نکرد، اما قاضی شارپ هشدار داد در صورت تکرار این نوع اشتباهات، برخورد محکم‌تری صورت خواهد گرفت.

توسعه فناوری حقوقی و ابزارهای هوشمند روز به روز سریع‌تر می‌شود و موتورهای جستجوی هوش مصنوعی مزایای چشمگیری در زمان و هزینه در قیاس با روش‌های سنتی تحقیق حقوقی ایجاد کرده‌اند. ابزارهایی چون ChatGPT به واسطه درک زبانی پیشرفته و توانایی در تهیه پیش‌نویس یا خلاصه اسناد حقوقی در چند ثانیه، مورد توجه قرار گرفته‌اند. با این حال، دادگاه تاکید کرد این ابزارها هرگز جایگزین تخصص انسانی نمی‌شوند و مزیت هوش مصنوعی در وکالت زمانی اثربخش است که با راستی‌آزمایی دقیق انسانی همراه شود.

در پی رأی اخیر، نهادهای حقوقی بریتانیا از جمله کانون وکلای دادگستری و انجمن وکلای دادگستری موظف شده‌اند آموزش و نظارت بر اعضا را افزایش دهند تا آگاهی کافی درباره محدودیت‌ها و خطرات هوش مصنوعی در محیط‌های حقوقی فراهم باشد. همچنان که قاضی شارپ تاکید کرد، حفظ استانداردهای حرفه‌ای در دوران نوآوری دیجیتال، ضمانت‌کننده سلامت و اعتبار نظام حقوقی است.