17 دقیقه
در اجلاس سالانه سرمایه‌گذاران خارجی 2025 در ویلنیوس — که توسط اتاق بازرگانی آمریکا در لیتوانی (AmCham Lithuania) برگزار شد و در سالن اصلی هتل Radisson Blu برگزار گردید — پانلی متشکل از پنج سخنران به یکی از پیچیده‌ترین پرسش‌های هر اقتصاد رقابتی پرداخت: چگونه آموزش، سلامت و استعدادها را به موتور رشد پایدار تبدیل کنیم. با مدیریت نیکولِت راس (مشاور انتخاب محل، Global Location Strategies)، جلسه دیدگاه‌هایی از بانک مرکزی، داروسازی، آموزش بین‌المللی، مهندسی دیجیتال و استراتژی مکان‌گزینی گرد هم آورد. نتیجه، گفتگویی نادرآب و بسیار کاربردی درباره مهارت‌ها، جذب نیروی انسانی، نقش سلامت در بهره‌وری و سازوکارهای سیاستی بود که یا سرعت می‌دهند یا همه چیز را کند می‌کنند.
یک مشکل جهانی که در سطح محلی حس می‌شود
مُدِراتور، نیکولِت راس، بلافاصله چارچوب بحث را مشخص کرد: استعداد مهم‌ترین فیلتر در انتخاب محل سرمایه‌گذاری است، اما گفتگو نباید به «چند مهندس همین حالا وجود دارد» خلاصه شود. سرمایه‌گذاران درباره مسیرهای تربیت نیروی انسانی، نرخ تبدیل افراد به کارکنان، میزان ماندگاری و، به طور فزاینده، زیرساخت‌های کیفیت زندگی و سلامت که افراد را مولد و مایل به ماندن نگه می‌دارد، سوال می‌پرسند.
الیس وان هِرواردن — کسی که به بیش از 800 پروژه شرکتی در انتخاب مکان برای تولید، پژوهش و توسعه، آی‌تی و دفاتر مرکزی کمک کرده — واقع‌گراییِ شناسایی‌شده‌ای به بحث افزود. برای خدمات مشترک و فناوری، حجم استعداد و نرخ رشد تعیین‌کننده است. برای تولید، دو پرسش ابتدایی اغلب شوکه‌کننده ساده‌اند: آیا از قبل سایت صنعتی آماده دارید؟ و در حوزه نیروی کار اطراف، چند نفر واقعاً قابل استخدام هستند؟ «صفحه‌گسترده‌ها اهمیت دارند،» او گفت، «اما سرعت شروع و عمق نیروی کار نتایج را تعیین می‌کند.»
چالش تیزتر او بعدها مطرح شد: در این گفتگو جوانان کجا هستند؟ او استدلال کرد که در اتاق‌هایی که سیاستگذاران و مدیران اجرایی سیستم‌های استعداد را برای آینده طراحی می‌کنند، صدای جوانان کم‌نماینده است. «در همه جا مردم می‌گویند «ما به اندازه کافی استعداد نداریم». این تشخیص جهانی است. اما اگر بخواهی این مشکل را حل کنی، نسل بعدی را سر میز بیاور. شرکت‌هایی که به جوانان گوش می‌دهند، آنها را استخدام می‌کنند.»
وظیفه آموزش: قابل انتقال بودن، احساس تعلق و چندکاره بودن
از منظر آموزش بین‌المللی، دکتر آماندا ساندرمن توضیح داد چرا قابلیت انتقال برای خانواده‌های جهانی که به خاطر کار جابه‌جا می‌شوند اهمیت دارد. «والدی که درباره مأموریت جدید فکر می‌کند در واقع درباره کودک سه‌ساله و هجده‌ساله‌اش فکر می‌کند،» او گفت. مدارس بین‌المللی برنامه‌های درسی قابل انتقال به زبان انگلیسی ارائه می‌دهند که به کودکان اجازه می‌دهد بدون از دست رفتن ریتم تحصیلی وارد سیستم‌های جدید شوند. در مدرسه او در ویلنیوس، هر دانش‌آموز همچنین زبان لیتوانیایی می‌آموزد و روند یادگیری روزمره در میان 20 تا 30 ملیت مختلف جریان دارد. چنین تسلط چندفرهنگی به خودیِ خود یک مهارت اقتصادی محسوب می‌شود.
نقطه دوم ساندرمن آموزش را به نگهداری نیروی کار پیوند داد: حس تعلق. «روابط اجتماعی پیش‌بینی می‌کند افراد چقدر طول می‌کِشند در شرکت‌ها بمانند،» او گفت. «ما برای کل خانواده رفاه و اجتماع ایجاد می‌کنیم. این مسائل نرم بعداً به کاهش جابه‌جایی و افزایش مشارکت تبدیل می‌شوند.»
او سپس شرح داد چگونه مدارس یادگیری را برای ناپایداری نوآوری بازطراحی می‌کنند: «ما یادگیرندگانی چندمنظوره پرورش می‌دهیم — کسانی که هم به‌صورت فردی و هم تیمی راحت‌اند، با فناوری آشنا هستند و می‌توانند اطلاعات را از تخصص تشخیص دهند. یک نتیجه گوگل تشخیص پزشکی نیست. خواندن انتقادی و قضاوت مهارت‌های آینده‌پذیرند.»
دنیس چیشماریوف (EPAM) بر آن تأکید کرد و مستقیم سراغ گلوگاه رفت: زمان لازم برای رسیدن به مهارت. «آموزش سنتی کند است؛ صنعت سریع نیاز دارد،» او گفت. پل گمشده دانش ضمنی است — آن صنعتگری نوشتاری نشده که در ذهن صاحب‌تجربه‌ها زندگی می‌کند. پیشنهاد او: تشویق فعال‌های حرفه‌ای برای آموزش، راهنمایی و هم‌طراحی میکروبرنامه‌ها با دانشگاه‌ها. «لیتوانی می‌تواند پیشرو باشد اگر به علاقه‌مندان نزدیک‌تر شود؛ کسانی که شب‌ها وقت می‌گذارند آموزش‌های واقعی آماده کنند و آنها را اجرا می‌کنند،» او گفت. «صبر نکنیم قانون عوض شود؛ هم‌آفرینی کنیم.»
ماریوس اسکودیس نمونه‌ای ملموس از بانک لیتوانی ارائه داد: برنامه‌ای در اقتصاد کمی که با دانشگاه ویلنیوس راه‌اندازی شد و بخشی از اعضای هیئت‌علمی آن کارشناسان بانک مرکزی هستند. نتیجه؟ رشته‌ای محبوب و هدفمند در مهارت که سیستم مالی ملی را با نیروی انسانی دقیقاً آموزش‌دیده تغذیه می‌کند. «این همان چیزی است که طراحی برنامه درسی عمومی–خصوصی وقتی مؤثر است، شبیه آن است،» او گفت.
سلامت یک امتیاز لوکس نیست؛ زیرساختی برای بهره‌وری است
گومِیو هُژه سلامت را به‌عنوان زیرساخت بازتعریف کرد. «اقتصادهای در حال رشد به مردم سالم نیاز دارند،» او گفت. کارفرمایان می‌توانند بیمه خصوصی و برنامه‌های رفاهی در محل کار اضافه کنند، اما مزیت رقابتی تعیین‌کننده از دسترسی در سطح نظام سلامت می‌آید — پزشکان عمومی، متخصصان و توانایی پزشکان برای تجویز نوآوری‌هایی که افراد را در محیط کار نگه می‌دارد. او به هفته جهانی آگاهی از میگرن اشاره کرد به‌عنوان یک وضعیت بین‌نسلی که درمان‌های نوین به‌طور قابل‌توجهی حضور فعال در کار را بهبود می‌بخشد. «کشورهایی که دسترسی به چنین درمان‌هایی را تسریع می‌کنند، مشارکت نیروی کار را افزایش می‌دهند،» او گفت. «این مستقیماً در تولید ظاهر می‌شود.»
ساندرمن یک نکته عملی درباره جابه‌جایی که اغلب فراموش می‌شود اضافه کرد: در لیتوانی، کادر پزشکی انگلیسی‌زبان اصطکاک ورود برای استخدام‌های بین‌المللی را کاهش می‌دهد. «برای یک شرکت چندملیتی، اینکه کارکنان شما بتوانند به‌راحتی مراقبت دریافت کنند اهمیت دارد،» او گفت. از طرف داروسازی، هُژه قطعه تکمیلی را تأکید کرد: همکاری‌های پژوهشی و بالینی با بیمارستان‌های ویلنیوس و کائوناس — آن ستون فقرات تحقیق عمومی–خصوصی که درمان‌ها و کارآزمایی‌های جدید را نزدیک بازار استعداد نگه می‌دارد.
رقابت جدید دولت: جذب افراد
دو بار در طول جلسه بحث به یک واقعیت صریح تغییر کرد: دولت‌ها نیز برای جذب افراد رقابت می‌کنند. چیشماریوف به‌صورت موجز بیان کرد: «هر کسب‌وکاری برای کاربران رقابت می‌کند. خدمات عمومی باید برای شهروندان رقابت کنند. از آنچه مؤثر است قرض بگیرید — طراحی انسان‌محور، مسیرهای خدمات، حلقه‌های بازخورد — و بازسازی کنید با انسان در مرکز.»
چندین پانلیست از International House Vilnius — یک مرکز «یک‌پنجره‌ای» برای خارجی‌ها که مدیریت اقامت و نیازهای مرتبط را انجام می‌دهد — به‌عنوان نمونه‌ای قابل بازتکثیر در شهرهای دیگر تمجید کردند. ساندرمن که اخیراً خودش تشریفات مهاجرتی را کامل کرده بود، تجربه را «حرفه‌ای و انسانی — قواعد محکم، لمس انسانی» توصیف کرد، که به کارفرمایان نشان می‌دهد لیتوانی مسیر ورود استعدادها را درک می‌کند.
اسکودیس افزود که نقش دولت پاک‌کردن باند پرواز برای مهاجرت نیروی کار با مهارت بالا است — فرایندهای ساده، زمان‌بندی‌های قابل‌پیش‌بینی و اطلاعات شفاف. بازار بقیه کار را انجام می‌دهد: امروز که در مرکز ویلنیوس قدم می‌زنید، «انواع زبان‌ها» را می‌شنوید، او گفت. در مقایسه با 15 سال پیش، منحنی بین‌المللی‌شدن قابل‌تشخیص است.
قابٔه اروپایی: قاره را جذب کن، نه فقط کشور را
وان هِرواردن دوباره میکروفون را بدست گرفت با پیامی که بسیاری در اتاق آن را تائید کردند: مانند اروپا فکر کنید. «بارسلونا به این دلیل رشد نکرد که هر فارغ‌التحصیلی یک اسپانیایی با اسپانیایی کامل بود،» او طنزآمیز گفت. «بلکه زیرا اروپایی‌ها برای تحصیل آمدند و برای کار ماندند. کراکوف هم همین کار را کرد. لیتوانی به همان اندازه اروپایی است — تبدیل به یک آهن‌ربای استعداد شوید.»
او آن منطق را به کارآموزی‌ها پیوند داد: دانشجویان را زود وارد کنید، آنها را آزمایش و آموزش دهید و تبدیل کنید. «لازم نیست دکترا داشته باشند،» او گفت. «دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد — فارغ‌التحصیلان معمولی مثل من — اگر در را باز کنید و سرمایه‌گذاری کنید، موتور شما می‌شوند.»
از دانش به مهارت (و چگونگی تغییر معادله توسط هوش مصنوعی)
یک موضوع تکرارشونده — که چندین سخنران به آن اشاره کردند — گذار از ذخیره‌سازی دانش به کاربرد مهارت‌ها بود. «دانش اکنون یک سرویس است،» اسکودیس گفت، اشاره به توانایی هوش مصنوعی در ارائه پاسخ‌ها به‌صورت برخواست. چیزی که سریع‌تر قابل کالا شدن نیست، تفکر انتقادی، سازگاری و توانایی اعمال بینش‌ها در موقعیت‌های پیچیده و نامطمئن است.
وان هِرواردن یک یادآوری علیه اغراق مطرح کرد: «مدل‌های زبانی بزرگ هوش نیستند. آنها کلمات را وصل می‌کنند؛ خط نقطه‌ای بین بذری از ایده‌ها را اختراع نمی‌کنند.» برداشت عملی: مردم را بیاموزانید چگونه استدلال کنند، سوال بپرسند، خروجی‌ها را اعتبارسنجی کنند و راه‌حل بسازند — نه فقط بازیابی پاسخ‌ها.
چیشماریوف موافقت کرد و آن را به معیارهای استخدام ترجمه کرد: تسلط عمیق در یک رشته تخصصی و عمومیت در حوزه‌های مجاور — مجموعه مهارت‌های چندگانه که می‌توانند با عدم‌قطعیت زندگی کنند و همچنان خروجی تولید کنند. «سرعت بی‌پشتوانه را می‌کشد،» او گفت، به نقل از مدیرعاملش. چرخه‌های یادگیری کوتاه، ریزگواهی‌ها و افزایش مهارت در محل کار دهه بعد را شکل خواهند داد.
ساندرمن نیز اشاره کرد که مدارس در حال هم‌راستا شدن هستند: یادگیری مبتنی بر پروژه، حل مسأله مشارکتی و شهروندی دیجیتال به‌عنوان استاندارد در حال نهادینه شدن‌اند، دقیقاً به‌دلیل اینکه آینده نامطمئن است و دانش‌آموزان باید در بلاتکلیفی راحت باشند.
دسترسی به سلامت به‌مثابه یک تفاوت رقابتی
بازگشت به موضوع سلامت، هُژه استدلال کرد که سیاست دسترسی باید به‌عنوان سیاست صنعتی دیده شود. اجازه دهید متخصصان درمان‌های پیشرفته را تجویز کنند، زمان تا دریافت درمان را کاهش دهید و مستقیماً خروجی هر کارگر را افزایش خواهید داد. «گروه سنی 25–55 هسته تولید شماست،» او گفت. «اگر روزهای کمتری به‌خاطر شرایطی که داروهای مدرن می‌توانند کنترلشان کنند ناتوان باشید، در واقع سیاست رشد خلق کرده‌اید بدون اینکه آن را چنین بنامید.»
او همچنین درباره ائتلاف‌های عمومی–خصوصی صحبت کرد که درمان‌های جدید را به‌طور مسئولانه اجتماعی می‌کنند، با ترکیب سیاست پرداخت‌کننده، راهنمایی بالینی و برنامه‌های کارفرمایی. هدف تنها مراقبت انسان‌دوستانه نیست؛ این یک بازی رقابتی در سطح کلان است.
چه چیزهایی را لیتوانی درست انجام می‌دهد (و کجا باید پیش برود)
هنگامی که از پانلیست‌ها پرسیده شد آیا لیتوانی در مسیر درستی است، پاسخ جمعی با اطمینان «بله» بود— گرچه کارهایی باقی‌مانده است.
مواردی که خوب پیش می‌روند:
نیروی کار ماهر و چندزبانه و افزایش مشهود در استخدام‌های بین‌المللی و بازگشت مهاجران.
آزمایش‌های اولیه عمومی–خصوصی (بانک لیتوانی + دانشگاه ویلنیوس؛ International House Vilnius؛ پیوندهای تحقیقاتی با بیمارستان‌های کائوناس/ویلنیوس).
ذهنیت اکوسیستمی در شرکت‌ها: کارآموزی‌ها، آکادمی‌های داخلی، آموزش‌های میکرو و برنامه‌های درسی هم‌طراحی‌شده.
نکاتی که باید تقویت شوند:
سرعت: کوتاه‌تر کردن چرخه‌های جذب نیروی انسانی (روادیدها، به‌رسمیت‌شناختن مدارک)، تسریع گذار از آموزش به صنعت و تأمین مالی میکروگواهی‌ها.
مشوق‌ها: پاداش به کسانی که دانش ضمنی را به اشتراک می‌گذارند؛ مشارکت در هزینه ماژول‌های آموزشی تدریس‌شده توسط صنعت؛ گسترش کارآموزی‌های پرداخت‌شده.
دسترسی به سلامت: ارتقای مسیرها برای درمان‌های مدرن با آثار اثبات‌شده بر تولید؛ گسترش آزمایش‌های کارفرما–بیمه‌گر.
صدا: نشاندن جوانان در میز سیاستگذاری؛ آوردن دانشجویان و کارکنان کم‌تجربه به بحث‌های استراتژی سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم (FDI).
پیشنهادات عملی استخراج‌شده از پنل
در هم‌آمیختن ایده‌های قابل‌اجرا، این یک کتابچه عملی بود که از دل گفتگو بیرون آمد:
راه‌اندازی صندوق ملی میکروی مهارت‌ها
هم‌پوشش کوتاه‌مدت و قابل‌انباشت دوره‌هایی که توسط کارفرمایان و دانشگاه‌ها هم‌طراحی شده‌اند در حوزه‌های AI/ML، رباتیک، امنیت سایبری، عملیات علوم زیستی و انتقال انرژی. تسهیل کنید تا کارگران بتوانند نشان‌های (Badge) کوچک را به مدارک تبدیل کنند.ایجاد یک "توافق سطح خدمت دسترسی به استعداد" برای لیتوانی
انتشار یک توافق سطح خدمت که زمان‌های روادید، به‌رسمیت‌شناختن صلاحیت‌ها، مراحل اقامت و خدمات خانواده (مکان‌های مدرسه، آغاز خدمات سلامت) را پوشش دهد. آن را اندازه‌گیری، منتشر و بهبود دهید.پرداخت به حرفه‌ای‌ها برای تدریس
راه‌اندازی بورس‌های آموزشی صنعتی که به مهندسان، دانشمندان داده، پزشکان و رهبران محصول پرداخت کنند تا سالانه 1–2 دوره در دانشگاه‌ها و کالج‌های لیتوانی تدریس کنند.گسترش International House
تکرار مدل International House Vilnius در کائوناس، کلیپدا و شیائولیای. آن را درِ یکپارچه برای جابه‌جایی، مستندسازی، پشتیبانی زبانی و مشاوره اشتغال همسر قرار دهید.سلامت به‌عنوان رشد: برنامه‌های پایلوت
با پرداخت‌کنندگان، بیمارستان‌ها و کارفرمایان، دسترسی سریع به درمان‌هایی با بهبودهای قابل‌سنجش در بهره‌وری را آزمایش کنید (مثلاً میگرن، بیماری‌های متابولیک). حضور فعال در کار را اندازه‌گیری، نتایج را منتشر و آنچه کار می‌کند را مقیاس کنید.کارآموزی در مقیاس اروپایی
تامین مالی کانال‌های کارآموزی فرااروپایی برای آوردن دانشجویان اتحادیه اروپا به شرکت‌های لیتوانی برای دوره‌های تابستانی با پاداش تبدیل به استخدام.جوانان در اتاق
الزام کنید هر میزگرد ملی استعداد شامل دانشجویان و حرفه‌ای‌های زیر 35 سال به‌عنوان اعضای دارای حق رای باشد. آینده را بدون حضور آینده طراحی نکنید.
گفتگوی صادقانه درباره گلوگاه‌ها
بخشی از صمیمی‌ترین لحظات زمانی رخ داد که سخنرانان ناهماهنگی موجود بین زمان‌بندی‌های آموزشی و تقاضای صنعت را توصیف کردند.
اسکودیس: «باید انعطاف‌پذیر باشیم — سیستم‌های مدولار که خود را با نیازهای متغیر تطبیق می‌دهند. LNG به ما آموخت که وقتی تخصص ساخته می‌شود، دنیا فرا می‌خواند. موج بعدی را در AI، رباتیک، هیدروژن بسازید.»
چیشماریوف: «مهارت‌های نرم در مواجهه با عدم‌قطعیت و مهارت‌های چندگانه اکنون هسته‌ای‌اند. افراد باید در یک حرفه عمیق بمانند و در سراسر سیستم پهنا پیدا کنند. سرعت بقاست.»
وان هِرواردن: «بیایید به تفکر بیاموزیم، نه فقط به دانش. هوش مصنوعی انسان‌ها را از قضاوت معاف نمی‌کند؛ بلکه ارزش قضاوت را بالاتر می‌برد.»
ساندرمن: «تعلق یک استراتژی نیروی کار است. خانواده‌هایی که احساس دیده‌شدن و حمایت می‌کنند، خانواده‌هایی هستند که می‌مانند.»
هُژه: «دسترسی به مراقبت‌های مدرن به‌عنوان اهرم رقابتی است. اگر خواهان رشد هستید، مردم را سالم و در کار نگه دارید.»
چرا این برای سرمایه‌گذاران اهمیت دارد
برای هیئت‌مدیره‌ها و کمیته‌های سرمایه‌گذاری که از نظر مناطق بالتیک و اروپای مرکزی را بررسی می‌کنند، پیام پانل را می‌توان به سه واقعیت محور سرمایه‌گذارانه کاهش داد:
لیتوانی یک سیستم عامل عملیاتی انسان‌محور می‌سازد.
از خدمات مهاجرت تا مدارس و همکاری‌های کارفرما، اصطکاک ورود، اقامت و رشد به‌طور پیوسته کاهش می‌یابد. این به ریسک راه‌اندازی کمتر ترجمه می‌شود.اکوسیستم از قبل «هم‌آفرینی» را می‌فهمد.
دانشگاه‌ها و کارفرمایان هم‌تدریس می‌کنند؛ بیمارستان‌ها و شرکت‌ها هم‌تحقیق می‌کنند؛ شهر به تازه‌واردان خدمات مشترک می‌دهد. سرمایه‌گذاران مجبور نیستند پل را تنها بسازند؛ می‌توانند از آن بگذرند و به گسترش آن کمک کنند.مهارت‌ها سریع‌تر از مدارک ترکیب می‌شوند.
شرط‌بندی لیتوانی — میکرو-مهارت‌ها، تدریس توسط حرفه‌ای‌ها، کارآموزی‌ها و تفکر انتقادی — با نیازهای شرکت‌های با سرعت بالا مطابقت دارد. این زمان تا بهره‌وری را کوتاه‌تر و نگهداری را قوی‌تر می‌کند.
ضرب‌آهنگ پایانی: کشوری که با انسجام رقابت می‌کند
پنل جایی را که آغاز کرده بود تمام کرد: انسان‌ها. نه شمار سرِشمار، بلکه خانواده‌ها، پزشکان، معلمان، مهندسان، دانشجویان — رشته‌هایی که بافته شدنشان اقتصادی مقاوم و بلندپرواز می‌سازد.
مسیر لیتوانی این نیست که از همسایگان بزرگتر بیشتر هزینه کند یا منتظر معجزه جمعیتی بماند. این است که بر انسجام رقابت کند: آموزش را با صنعت هم‌سو کند، دسترسی به سلامت را با بهره‌وری تراز کند، مهاجرت را با خدمات محلی همگام سازد و وعده هوش مصنوعی را با قضاوت انسانی همراه کند. این کارها را انجام دهید، و کشور نه تنها فهرست شروط سرمایه‌گذاران را برآورده خواهد کرد؛ بلکه آنها را بازنویسی خواهد کرد.
«بزرگ فکر کنید. به اروپا فکر کنید. استعداد جذب و نگه دارید،» گفت الیاس وان هِرواردن.
«دولت را انسان‌محور کنید،» دنیس چیشماریوف تأکید کرد.
«سلامت را به‌عنوان زیرساخت ببینید،» گومِیو هُژه پافشاری کرد.
«برای چندکاره بودن و تعلق آموزش دهید،» دکتر آماندا ساندرمن استدلال کرد.
«و انعطاف‌پذیری را در سیستم حفظ کنید،» ماریوس اسکودیس نتیجه‌گیری کرد.
Smarti.news به پوشش گسترده‌تر خود از اجلاس سالانه سرمایه‌گذاران خارجی 2025 ادامه خواهد داد. برای مصاحبه با سخنرانان، حقوق سین‌دیکیشن یا مجوز عکس‌ها (تمام تصاویر به‌صورت انحصاری توسط Smarti.news عکاسی شده‌اند)، با تیم خبری Smarti تماس بگیرید.
منبع: smarti
نظرات