7 دقیقه
یک جهش ناگهانی و تند در قیمت‌های حافظه DDR5، خرید رم برای بسیاری از کاربران پی‌سی را به انتخابی سخت تبدیل کرده است — و این بار مقصر استخراج‌کنندگان رمزارز یا گیمرها نیستند. شرکتهای فعال در حوزه هوش مصنوعی که در رقابت برای آموزش مدلهای بزرگ هستند، مقادیر عظیمی حافظه و ذخیره‌سازی مصرف می‌کنند و همین تقاضای متمرکز، قیمت‌های خردهفروشی را به سطوح غیرمنتظره‌ای رسانده است. این موضوع علاوه بر افزایش مستقیم قیمت ماژول‌ها، روی فرآیند تدارکاتی، زمان تحویل و استراتژی تولیدکنندگان تاثیر می‌گذارد و تعادل عرضه و تقاضا در بازار ماژولهای DDR5 را به هم زده است.
چرا هزینه‌های رم به سرعت در حال جهش است
طبق گزارش‌های منتشرشده توسط منابع معتبر فناوری مانند Tom’s Hardware، قیمت‌های DDR5 طی دو ماه گذشته بیش از 190٪ افزایش یافته‌اند. شرکتهای هوش مصنوعی که برای آموزش مدل‌ها و اجرای پردازش‌های بزرگ (inference) به حافظه نیاز دارند، در رقابت مستقیم با بازارهای سنتی پی‌سی و کنسول قرار گرفته‌اند. این تقاضای متمرکز و حجیم برای ماژولهای با چگالی بالا باعث ایجاد فشردگی در زنجیره تأمین شده است که تولیدکنندگان و خرده‌فروشان را در تلاش برای تعدیل عرضه و قیمتها قرار داده است. علاوه بر این، محدودیتهای ظرفیت تولید در کارخانههای نیمه‌رسانا، چرخه‌های سرمایهگذاری سنگین برای افزایش تولید DRAM و تغییر ترکیب تقاضا (از حافظه مصرفی به حافظه دیتاسنتری) همگی در بالا رفتن قیمتها نقش دارند.
نمونه‌های قیمت واقعی که موضوع را روشن می‌کنند
- ماژول Crucial 64GB DDR5-5600: در حدود 500 دلار در بازار فعلی.
- کیت G.Skill Trident Z5 Neo دو ماژول 32GB DDR5-6000: نزدیک به 599 دلار — یعنی 150 دلار گران‌تر از یک پلی‌استیشن 5 استاندارد و تنها 50 دلار ارزان‌تر از شایعات مربوط به PS5 Pro.
این ارقام وضعیت را به صورت عینی نشان می‌دهد: مصرفکنندگان امروز با انتخاب‌هایی روبه‌رو هستند که یک سال پیش غیرقابل‌تصور بود — هزینه‌کرد صدها دلار برای رم با ظرفیت بالا یا خرید یک کنسول دیگر. از منظر اقتصادی این معادله به معنای تغییر نحوه اولویت‌بندی ارتقاهای سخت‌افزاری برای گیمرها، تولیدکنندگان سیستم‌های کاری و سازندگان محتوا است. برای بسیاری از کاربران حرفه‌ای، افزایش قیمت رم میتواند برنامه‌های ارتقای سیستم را به تعویق بیندازد یا انتخاب بین افزایش حافظه و سرمایهگذاری روی کارت‌های گرافیک پیشرفته را تحمیل کند.
گیمرها، سازندگان پی‌سی و تولیدکنندگان کنسول: چه کسانی بیشترین فشار را احساس می‌کنند؟
این مشکل فقط مختص پی‌سی نیست. کنسول‌ها نیز از همان زنجیره تأمین حافظه و ذخیره‌سازی استفاده می‌کنند، بنابراین شوک‌های قیمتی می‌توانند در سراسر بازار سخت‌افزار انتشار یابند. مایکروسافت در یک دوره اخیر قیمت Xbox Series X را از 499 به 649 دلار افزایش داده است؛ یک جهش دیگر در هزینه قطعات میتواند مجبور به افزایش قیمت‌های بیشتر یا کاهش حاشیه سود برای تولیدکنندگان شود. از طرف دیگر، سازندگان کنسول و تولیدکنندگان پی‌سی باید بین اختصاص بودجه برای خرید به موقع قطعات و حفظ قیمت مصرف‌کننده تعادل برقرار کنند که اغلب به استراتژیهای متفاوتی مانند افزایش قیمت خردهفروشی، تغییر مشخصات سخت‌افزاری یا استفاده از قطعات با تامین آسان‌تر می‌انجامد.
شرکتهای هوش مصنوعی برای چه چیزی به رم نیاز دارند
آموزش مدلهای بزرگ زبان (Large Language Models) و سایر سیستم‌های مولد هوش مصنوعی نیازمند استخرهای حافظه عظیم و ذخیره‌سازی سریع است تا بتوانند مجموعه‌داده‌ها، وزنها و محاسبات میانی را نگهداری کنند. برخلاف یک مصرف‌کننده معمولی که ممکن است یک یا دو DIMM خریداری کند، دیتاسنترها و آزمایشگاه‌های هوش مصنوعی سفارش‌های حجیم از ماژولهای با چگالی بالا میدهند — تقاضایی که متمرکز و زمان‌بندی‌شده است و به سرعت روی قیمت تأثیر می‌گذارد. از منظر فنی، آموزش مدلهای بزرگ به پهنای باند بالا، latenсy پایین حافظه و ترکیب حافظه سریع (مانند HBM با GPU) و حافظه‌های DDR5 با فرکانس و ظرفیت مخصوص نیاز دارد. علاوه بر این، حجم بالای عملیات I/O بین حافظه و ذخیره‌سازی سریع NVMe و نیاز به فضای ذخیره‌سازی برای دیتاستها باعث می‌شود که فشار همزمان روی بازار رم و بازار SSD نیز افزایش یابد.
در عمل، شرکتهای AI معمولاً به خرید ماژولهای RDIMM یا LRDIMM با ظرفیت‌های بالاتر روی سرورها روی می‌آورند، که از نظر فنی با ماژولهای مصرفی متفاوت‌اند و بعضی از آنها نیازمند مادربردها و کنترلرهای خاص هستند. این تمایز در نوع ماژول‌ها باعث می‌شود که حتی اگر حجم کلی تولید افزایش یابد، آن افزایش به سرعت به بازار مصرفی منتقل نشود؛ زیرا بخش اعظم تولید ممکن است به سفارشات دیتاسنتری اختصاص یابد. همین مسئله فشار را بر قیمت‌های خردهفروشی رم DDR5 تشدید می‌کند و باعث می‌شود تأمین برای مصرف‌کننده نهایی گران‌تر یا دشوارتر شود.
مصرفکنندگان همین حالا چه کار می‌توانند بکنند
- به‌تعویق انداختن ارتقاهای غیرضروری تا زمان تثبیت قیمتها: اگر ارتقای فعلی شما صرفاً برای به‌روز کردن نیست و سیستم کنونی نیازهای شما را برآورده می‌کند، صبر میتواند به صرفه‌جویی قابلتوجهی منجر شود.
- در نظر گرفتن گزینه‌های جایگزین: خرید ماژولهای دستدوم یا تعمیرشده با گارانتی معتبر، انتخاب کیتهای DDR5 با فرکانس اندکی پایینتر که همچنان نیازهای شما را برآورده می‌کنند، یا حتی استفاده از رم‌های با چگالی کمتر به‌عنوان راه‌حل موقت میتواند هزینه را کاهش دهد. برای کاربران حرفه‌ای، بررسی سازگاری ماژولهای سروری (RDIMM/LRDIMM) با کاربری دسکتاپ معمولی ضروری است؛ در بسیاری از موارد این ماژول‌ها مناسب مادربردهای مصرفی نیستند.
- پیگیری بستههای ترکیبی و اطلاعیه‌های تولیدکنندگان: استراتژیهای تأمین و عرضه در حال تغییر سریع است و تولیدکنندگان ممکن است بسته‌ها، تخفیفهای لحظه‌ای یا اطلاع‌رسانی در مورد موجودی را منتشر کنند. استفاده از ابزارهای دنبال‌کننده قیمت، ثبت‌نام در خبرنامه‌ها و رهگیری کانال‌های رسمی فروش میتواند فرصت‌های مناسب خرید را نشان دهد.
برای تصویرسازی بهتر، تصور کنید بین تجهیز یک ورک‌استیشن سطح بالا با 128 گیگابایت DDR5 یا خرید دو کنسول PS5 Pro باید یکی را انتخاب کنید — چنین مقایسه‌های شدیدی امروز برای خریداران مرسوم شده است. همان‌طور که تقاضای هوش مصنوعی رشد می‌کند، بازار سخت‌افزار ممکن است برای مدت نامعلومی ناپایدار بماند. برای گیمرها و علاقه‌مندان به پی‌سی، کلید موفقیت صبر، انعطاف در انتخاب قطعات و نظارت دقیق بر قیمتها و موجودی است تا بتوانند بهترین زمان را برای خرید یا ارتقا انتخاب کنند. علاوه بر این، توجه به فاکتورهایی مانند پشتیبانی مادربرد از پروفایل‌های XMP، سازگاری کانال‌های حافظه و نیاز نرم‌افزاری (مثلاً نرم‌افزارهای محاسباتی یا بازی‌هایی که واقعاً از حافظه بیشتر بهره می‌برند) به تصمیم‌گیری آگاهانه کمک می‌کند.
از منظر بلندمدت، اگر عرضه تولیدکنندگان حافظه افزایش یابد یا سرمایهگذاری جدید در خطوط تولید DRAM صورت پذیرد، بازار میتواند به تدریج ثبات پیدا کند و قیمتها کاهش یابند. همچنین احتمال دارد که تکنولوژی‌های حافظه جایگزین یا بهبودهای معماری در CPU/GPUها (مثل استفاده کارآتر از حافظه محلی یا تقسیم‌بندی کاری بین حافظه‌های مختلف) بخشی از فشار تقاضا را کاهش دهند. با این حال، در کوتاهمدت، هماهنگی عرضه و تقاضا و مدیریت استراتژیک خرید باقی خواهد ماند.
منبع: smarti
ارسال نظر