عصر گذار از پسوردها؛ چرا رمزهای عبور دیگر پاسخگوی امنیت دیجیتال امروز نیستند

عصر پسوردها: چرا رمزهای عبور دیگر امنیت دیجیتال را تضمین نمی‌کنند

برای دهه‌ها رمز عبور نقش اساسی در امنیت آنلاین و اطلاعاتی را ایفا کرده است. با اینکه روش‌های شناسایی پیشرفته‌تری مانند بیومتریک و پروتکل‌های نوینی مثل Passkey معرفی شده‌اند، بسیاری از کاربران همچنان برای حفاظت حساب‌هایشان از ترکیبات حروف، اعداد و نمادها استفاده می‌کنند. با این حال، رمزهای عبور اکنون به ابزاری قدیمی و پرریسک تبدیل شده‌اند و اتکا به آن‌ها به عنوان ستون اصلی امنیت دیجیتال، نقطه ضعف روزافزونی است.

اخیراً گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد امنیت مبتنی بر پسورد تا چه اندازه آسیب‌پذیر شده است. به گزارش Cybernews، محققان سایبری پایگاه‌داده‌هایی حاوی ۱۶ میلیارد رمز عبور فاش‌شده را در اینترنت شناسایی کرده‌اند؛ موضوعی که ضعف زیرساخت امنیت هویت دیجیتال را آشکار می‌کند.

افشای ۱۶ میلیارد پسورد: ابعاد رخنه اطلاعاتی ۲۰۲۴

تیم Cybernews موفق به کشف بیش از ۳۰ دیتاست افشا شده در فضای آنلاین شد که هر یک شامل ده‌ها میلیون تا میلیاردها اطلاعات کاربری است. برخلاف رخنه‌های گذشته، بخش اعظم این پسوردها مربوط به اطلاعاتی تازه فاش شده است و بخش کوچکی نیز مربوط به نشت پیشین در ماه می بوده است. روند افزایش پسوردهای دزدیده شده همچنان ادامه دارد و هر چند هفته یکبار حجم بزرگی از داده‌های سرقت شده شناسایی می‌شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که بدافزارهای پیشرفته Infostealer مسئول استخراج این اطلاعات حساس از دستگاه کاربران هستند. این ابزارها با نفوذ به دستگاه‌ها، اطلاعات کاربری و جزئیات نشست‌ها را برای سرویس‌هایی از جمله Apple، Google، Github، Facebook، Telegram و سرویس‌های دولتی جمع‌آوری می‌کنند. لازم به ذکر است که در این حملات معمولاً خود سایت‌ها هک نشده‌اند، بلکه اطلاعات از طریق آلوده‌سازی دستگاه کاربر و استخراج جزئیات لاگین، کوکی و حتی کدهای احراز هویت دومرحله‌ای دزدیده می‌شود؛ اغلب بدون آگاهی قربانی.

درک ریسک‌ها: مهاجمان سایبری با پسوردهای لو رفته چه می‌کنند؟

در اختیار داشتن چنین حجم عظیمی از داده‌های ورود، دست مجرمان سایبری را برای حملات پیچیده باز می‌گذارد و عواقب نشت رمز عبور فراتر از کنترل یک حساب کاربری است.

• دسترسی مستقیم به حساب‌ها: اگر رمز عبور شما در دیتابیس‌های افشا شده باشد و آن را تغییر نداده باشید، اکانت شما در معرض تهدید فوری است.
• دور زدن احراز هویت دومرحله‌ای: با دسترسی به توکن‌ها و کوکی‌های نشست، مهاجمان حتی می‌توانند 2FA را دور بزنند؛ خصوصاً اگر سرویس مورد نظر پس از تغییر رمز، سشن‌ها را منقضی نکند.
• تقویت حملات فیشینگ: داشتن نام کاربری و رمز عبور واقعی به هکرها امکان طراحی حملات فیشینگ بسیار واقعی‌تر و فریب کاربران را می‌دهد.
• ربودن نشست (Session Hijacking): برخی اطلاعات لو رفته شامل کوکی‌ها و توکن‌هاست که مهاجم می‌تواند کاربر را شبیه‌سازی کند بدون آنکه رمز را داشته باشد.

هرچند نمی‌توان به طور دقیق تعداد حساب‌های یکتا را مشخص کرد، اما مقیاس بی‌سابقه این رخنه‌ها، اهمیت تغییر رویکرد امنیتی و فاصله گرفتن از اتکای صرف به پسورد را آشکار می‌کند.

چرا رمزهای عبور دیگر پاسخگوی نیازهای امنیتی جدید نیستند؟

در گذشته، تهدیدهای سایبری در سطح فعلی نبود و توصیه متخصصان امنیتی ساخت رمزهای قوی و یونیک و همچنین استفاده از پسورد منیجر و احراز هویت دومرحله‌ای بود. اما اکنون بدافزارها می‌توانند مستقیم از دستگاه کاربر پسورد را استخراج کنند و رمزی که زمانی لایه مهم امنیتی تلقی می‌شد، روز به روز شکننده‌تر شده است.

چالش اصلی این است: هر چیزی که بتوان آن را دزدید، شکست یا فیشینگ کرد، بالاخره به دست مهاجم خواهد افتاد. با نزدیک شدن به ۲۰۲۵، استفاده صرف از رمز عبور به معنای قفل کردن در اصلی و رها کردن پنجره‌های باز برای هکرهاست.

پَس‌کِی‌ها (Passkeys): عصر جدید احراز هویت دیجیتال

پَس‌کِی چیست؟

پَس‌کِی‌ها نسل آینده احراز هویت دیجیتال هستند که برای حذف کامل رمز عبور طراحی شده‌اند. برخلاف پسوردها، Passkey بر مبنای کلید رمزنگاری شده‌ است که فقط بر روی دستگاه شخصی شما (مانند گوشی، تبلت یا لپ‌تاپ) ذخیره و فعال می‌شود. کاربر فقط با تأیید هویت بیومتریک (مانند اثر انگشت، تشخیص چهره) یا رمز پین دستگاه می‌تواند وارد شود و کلیدها هیچگاه به‌گونه‌ای ذخیره یا منتقل نمی‌شوند که مورد سرقت یا فیشینگ قرار بگیرند.

مزایای Passkey نسبت به Password و احراز هویت دومرحله‌ای

• ضد فیشینگ: Passkeyها به دستگاه کاربر وابسته‌اند و سرقت‌شان از راه دور و طریق سایت‌های جعلی ممکن نیست.
• بدون ریسک استفاده مکرر: برخلاف پسورد، Passkey حتی در سرویس‌های مختلف قابل استفاده مجدد نیست و دایره خطر را کاهش می‌دهد.
• تجربه کاربری آسان: ورود سریع و بدون نیاز به حفظ یا واردکردن پسوردهای پیچیده.
• امنیت وابسته به دستگاه: ورود فقط از طریق دستگاه شخصی شما و بیومتریک یا پین – مثل یک لایه 2FA ذاتی.

شرکت‌هایی نظیر اپل، گوگل، مایکروسافت، فیسبوک و X (توئیتر سابق) پیشگام توسعه و پیاده‌سازی Passkey هستند و روند مهاجرت به آینده بدون پسورد را سرعت می‌بخشند.

مقایسه امنیت: پسورد در برابر Passkey

افزایش امنیت حساب‌های کاربری: اقدامات کلیدی

۱. فعال کردن Passkey در سرویس‌های پشتیبانی‌شده

ابتدا بررسی کنید کدام حساب‌های مهم شما امکان راه‌اندازی Passkey را دارند و هر چه سریع‌تر آن را فعال کنید. شرکت‌های بزرگی مانند اپل، گوگل، مایکروسافت، فیسبوک و... طی سال گذشته این امکان را فراهم کرده‌اند. با این کار، خود را از مخاطرات رایج پسورد و نشت اطلاعات مصون می‌کنید.

۲. استفاده از پسوردهای قوی و یونیک برای حساب‌های باقی‌مانده

اگر در برخی سرویس‌ها Passkey پشتیبانی نمی‌شود، پسوردهای قوی و غیرتکراری بسازید و از به‌روزرسانی رمزهای قدیمی به ویژه پس از رسوایی‌های اخیر اطمینان حاصل کنید.

۳. استفاده از پسورد منیجر

حفظ و مدیریت تعداد زیادی رمز عبور پیچیده بدون ابزار کمکی غیرممکن است. پسورد منیجرها علاوه بر ذخیره امن و ورود خودکار رمزها، پسوردهای قوی ایجاد می‌کنند و بسیاری از آن‌ها امکانات مانیتورینگ رخنه امنیتی و احراز هویت دومرحله‌ای را نیز ارائه می‌دهند. پیشنهاد می‌شود از راهکارهای معتبر و رمزنگاری‌شده استفاده کنید.

۴. فعال‌سازی ۲FA در همه جا

اگرچه سطح امنیت Passkey را ندارد، اما فعال کردن احراز هویت دو مرحله‌ای در همه سرویس‌ها باعث افزایش قابل توجه امنیت حساب‌ها می‌شود. پیشنهاد می‌شود از اپ‌های احراز هویت یا کلیدهای سخت‌افزاری به جای پیامک استفاده کنید.

۵. آگاه و به‌روز باشید

با توجه به تحول سریع در فناوری احراز هویت، به تنظیمات حساب‌ها سر بزنید و گزینه‌های جدید مثل Passkey یا بیومتریک را فعال کنید. هرچه زودتر سرویس‌های بدون پسورد را اتخاذ کنید، کمتر در معرض خطر قرار می‌گیرید.

کاربردهای آینده: مزایای حذف رمز عبور در حوزه‌های کلیدی

امنیت سازمانی

سازمان‌ها هدف اصلی حملات مبتنی‌بر سرقت اعتبارنامه هستند. پیاده‌سازی Passkey تا حد زیادی ریسک نفوذ را کاهش و مدیریت هویت کارکنان را ساده‌تر می‌کند.

حفاظت از مصرف‌کننده

با افزایش حساسیت اطلاعات شخصی آنلاین، استفاده از شناسایی وابسته به دستگاه، میزان کلاهبرداری، سرقت هویت و تصاحب حساب‌ها را کاهش می‌دهد.

صنایع رگولاتوری

بخش‌هایی مانند مالی و سلامت که تحت قانون‌های سختگیرانه هستند، بیش از پیش از سیستم‌های بدون پسورد و امنیت مدرن سود می‌برند.

اهمیت بازار: آینده مدیریت هویت دیجیتال

انتشار حجم بی‌سابقه‌ای از رمزهای عبور باید هشداری جدی برای افراد و سازمان‌ها باشد که شکل سنتی امنیت دیگر کافی نیست. با رشد تهدیدات سایبری و پیچیدگی آن‌ها، شرکت‌های فناوری تلاش می‌کنند راهکارهایی ارائه دهند که آسیب‌پذیری رمز عبور را به طور کامل رفع کند.

اتخاذ احراز هویت بدون پسورد اکنون نه فقط توصیه، بلکه تبدیل به الزام در راهبردهای امنیت سایبری نوین شده است. روند گذار به Passkey، بیومتریک و مدیریت هویت دیجیتال مبتنی بر دستگاه، بازار را در آستانه تحولی اساسی قرار داده است.

جمع‌بندی: امنیت دیجیتال در عصر بدون پسورد

گرچه رمزهای عبور سال‌ها ابزاری حیاتی بوده‌اند، اما اکنون ضعف‌های بنیادین آن‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت. ابعاد گسترده افشای رمزها نشان‌دهنده ضرورت فاصله گرفتن از مدل‌های سنتی و استفاده از نوآوری‌هایی است که با تهدیدات امروزی همخوانی دارند.

استفاده از Passkey، مدیریت صحیح رمزها و بهره‌مندی از آخرین فناوری‌های احراز هویت نه فقط ساده‌تر، بلکه ضامن بنیادین امنیت در دنیای متصل امروز است. مطلع بمانید، هوشمندانه عمل کنید و برای نسل آینده امنیت دیجیتال آماده باشید.