تهدید نامرئی: وجود میکروپلاستیک ها در هوای تنفسی ما

آلودگی پلاستیکی امروزه به یکی از جدی‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی قرن بیست‌ویکم تبدیل شده و نه تنها به اقیانوس‌ها و رودخانه‌ها، بلکه به بدن انسان نیز نفوذ کرده است. اگرچه بسیاری از افراد از آلودگی میکروپلاستیک‌ها در غذا و آب آگاهی دارند، اما پژوهش‌های نوین دانشگاه تولوز فرانسه آشکار کرده است که هوای داخل اماکن بسته – محلی که بیشتر زمان انسان‌ها در آنجا سپری می‌شود – منبع قابل توجهی از مواجهه با میکروپلاستیک‌ها به شمار می‌رود.

پیشینه علمی: اندازه‌گیری میکروپلاستیک‌های قابل استنشاق تیم پژوهشی برای بررسی میزان میکروپلاستیک‌های معلق در هوای فضاهای داخلی معمول، ۱۶ نمونه هوا از آپارتمان‌ها و خودروهای شخصی جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل کردند. آن‌ها با بهره‌گیری از طیف‌سنجی رامان – روشی بسیار دقیق برای شناسایی مواد در مقیاس میکروسکوپی – دریافتند که هوای داخل آپارتمان به طور میانگین دارای ۵۲۸ ذره میکروپلاستیک در هر متر مکعب است، در حالی که میزان آن در هوای خودروها تا ۲۲۳۸ ذره در هر متر مکعب نیز اندازه‌گیری شد.

قابل توجه است که اکثریت قریب به اتفاق (۹۴٪) ذرات شناسایی‌شده قطری کمتر از ۱۰ میکرومتر داشتند. برای مقایسه، ضخامت معمول موی انسان حدود ۵۰ تا ۷۰ میکرومتر است؛ بنابراین ذرات میکروپلاستیک کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر می‌توانند به راحتی وارد عمق دستگاه تنفسی شده و در بافت ریه تجمع یابند.

یافته‌های کلیدی: مواجهه بسیار بالاتر از برآوردهای پیشین تحلیل داده‌ها نشان داد که بزرگسالان روزانه حدود ۷۱۰۰۰ ذره میکروپلاستیک را استنشاق می‌کنند؛ اکثر این ذرات به دلیل اندازه بسیار کوچک از مکانیسم‌های طبیعی تصفیه عبور کرده و وارد ریه‌ها می‌شوند. جالب اینکه، میزان شناسایی‌شده مواجهه، حدود صد برابر بیشتر از میزان‌هایی است که در برآوردهای قبلی و بر اساس داده‌های غیرمستقیم گزارش شده بود.

پژوهشگران تأکید می‌کنند: «افراد تقریباً ۹۰ درصد عمر خود را در فضاهای بسته – چه منزل، چه محل کار و چه در وسایل نقلیه – سپری می‌کنند، و در این مدت با ذرات میکروپلاستیکی معلق در هوا به طور مداوم مواجه‌اند، بی‌آنکه از این خطر آگاه باشند.»

نگرانی‌های سلامتی و لزوم تحقیقات بیشتر با وجود اینکه آثار دقیق ورود میکروپلاستیک به بدن از طریق تنفس هنوز به طور کامل مشخص نشده، شواهد علمی فزاینده‌ای بر وجود نگرانی‌های جدی بهداشتی وجود دارد. مطالعات اخیر ارتباط میان مواجهه با میکروپلاستیک و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر سرطان، کاهش باروری، سکته مغزی و مشکلات تنفسی را نشان داده‌اند. قدرت نفوذ ذرات بسیار ریز به عمق بافت‌ها، روند این نگرانی‌ها را تشدید می‌کند.

با توجه به این نتایج هشداردهنده، دانشمندان خواستار انجام تحقیقات فوری و گسترده درباره اثرات زیستی استنشاق میکروپلاستیک‌ها شده‌اند. همچنین، توسعه راهکارهایی مانند استفاده از فناوری تصفیه هوا، بهبود استانداردهای کیفیت هوای داخلی و کاهش آلودگی میکروپلاستیکی در مبدأ، در کنار تلاش‌های عمومی و سیاست‌گذاری برای کاهش آثار آلودگی پلاستیکی، بسیار حیاتی است.

نتیجه‌گیری کشف اینکه هر یک از ما روزانه ده‌ها هزار ذره میکروپلاستیک را تنفس می‌کنیم، بُعدی کمتر شناخته‌شده از بحران آلودگی پلاستیکی را برجسته می‌کند. با توجه به اینکه اکثر مردم بیشتر زمان خود را در محیط‌های بسته سپری می‌کنند و آثار بهداشتی میکروپلاستیک‌ها هنوز در حال آشکار شدن است، نیاز فوری به پژوهش‌های عمیق‌تر و اقدام‌های پیشگیرانه احساس می‌شود. ارتقاء آگاهی عمومی و اجرای سیاست‌های اثربخش می‌تواند نقش مهمی در حفاظت از سلامت انسان در مقابل این تهدید نامرئی و فراگیر ایفا کند.