8 دقیقه
کیرا نایتلی می‌گوید پیش از امضا «از بایکوت آگاه نبود»
کیرا نایتلی، بازیگر دو بار نامزد جایزه اسکار، پس از انتخاب شدن برای نقش پروفسور دولورس آمبریج در نسخهٔ صوتی کاملِ Harry Potter: The Full-Cast Audio Editions که توسط Pottermore Publishing و Audible تولید می‌شود، خود را در مرکز یک گفت‌وگوی داغ میان طرفداران و صنف هنری یافت. نایتلی در گفت‌وگو با وب‌سایت Decider اعلام کرد که پیش از پذیرفتن نقش از جریان بایکوتِ مرتبط با جهان هری پاتر که در واکنش به اظهارنظرهای عمومی جی. کی. رولینگ دربارهٔ افراد ترنس شکل گرفته بود، مطلع نبوده است. او گفت: «من از این قضیه خبر نداشتم، نه. واقعاً متأسفم.» نایتلی افزود که جامعه اکنون با چالشی مواجه است که باید یاد بگیرد چگونه با وجود اختلاف عقاید در کنار یکدیگر زندگی کند و راه‌هایی برای گفتگو و همزیستی پیدا نماید.
اظهارات نایتلی یک نمونه از نحوهٔ مواجههٔ بازیگران شناختهشده با مباحث اخلاقی و اجتماعی پیرامون پروژههای فرهنگی است. این واکنش‌ها نشان میدهد که انتخاب یک بازیگر برجسته برای نقش‌آفرینی در کاری مرتبط با یک برند فرهنگی بزرگ مثل هری پاتر می‌تواند به سرعت به یک بحث عمومی تبدیل شود که موضوعاتی از حقوق اقلیتها تا مسئولیت اجتماعی هنرمندان را در بر می‌گیرد. در این میان، برخی معتقدند که بازیگرانی مانند نایتلی ممکن است از منظر حرفه‌ای یا هنری جذب چنین نقش‌هایی شوند؛ در حالی که عده‌ای دیگر این مشارکت را به چشم تأیید یا نادیده گرفتن دیدگاههای مولفِ مرتبط با پروژه می‌بینند.
چرا این جنجال ادامه دارد
بحث پیرامون اظهارنظرهای رولینگ از یک تنش بین نویسنده و مخاطب فراتر رفته و به نوعی بازنگری و پاسخگویی گسترده‌تری در صنعت تبدیل شده است. در بریتانیا، بیش از ۴۰۰ امضاکننده از حوزهٔ فیلم و تلویزیون نامه‌ای سرگشاده منتشر کردند که به حقوق افراد ترنس توجه می‌کرد و از صنعت خواست موضع‌گیری روشن‌تری اتخاذ کند؛ این اقدام در واکنش به اظهار نظرها و نیز پاسخ‌های رولینگ نسبت به احکام حقوقی در زمینهٔ شناسایی جنسیتی روی داد.
به موازات این فضا، تلاش‌های رسانه‌ایِ دیگری از جمله سریال اعلام‌شدهٔ HBO دربارهٔ هری پاتر و پروژهٔ آدیو بوکِ تمام-بازیگرانِ Audible نیز مجدداً زیر ذره‌بین قرار گرفته‌اند، زیرا گزارش شده رولینگ به عنوان تهیه‌کنندهٔ اجرایی در اقتباس تلویزیونی حضور دارد و در مراحل اولیه بر روی طرح مشورت کرده است. کیسی بلویز، مدیر HBO، در بیانیه‌هایی گفته است رولینگ در پروژه دخیل خواهد بود اما اولویت استودیو آن چیزی است که بر روی صفحه نمایش ظاهر می‌شود: مضامین سنتی مجموعه مانند دوستی، عشق و پذیرش خود.
این وضعیت پرسش‌های پیچیده‌ای را مطرح میکند: آیا مشارکت یک نویسنده یا تهیه‌کنندهٔ صاحب نام در تولید، به معنی همسویی محتوا با دیدگاههای شخصی اوست؟ یا آیا می‌توان میان خلق هنری و دیدگاههای شخصی تولیدکنندگان تمایز قائل شد؟ در عمل، پاسخ‌ها متفاوت‌اند و بسته به زمینهٔ فرهنگی و اقتصادی پروژه نرخ واکنش‌ها نیز متغیر است؛ از حمایت‌های صریح تا دعوت به گفت‌وگو و در مواردی تحریم‌های فرهنگی و بایکوت.
بازیگران، واکنش جامعه و زمینهٔ صنعتی
لیست بازیگران نسخهٔ صوتی کامل شامل اسامی برجسته‌ای از جمله کیرا نایتلی، کیت هرینگتون، روت ویلسون، ایوان ریون و دیگران است؛ همین سطح از شناخته‌شدگیِ بازیگران یکی از دلایل اصلی پخش سریع واکنشهای عمومی و رسانه‌ای بوده است. برخی هنرمندان و طرفداران بایکوت را به عنوان ابزار اعتراض انتخاب کرده‌اند؛ ابزاری که هدفش نشان دادن نارضایتی از مواضع منتقدان یا کسانی است که گفته یا نوشته‌هایی را ترویج کرده‌اند که برخی آن را آسیب‌زننده می‌دانند. در مقابل، گروهی دیگر معتقدند پروژههای نمایشی و آدیو بوکها را می‌توان به طور جداگانه از سیاست‌های شخصی خالقانشان ارزیابی کرد؛ به ویژه وقتی که این پروژه‌ها برای دسترسی فرهنگی، اشتغال هنرمندان و عرضهٔ محتوای ادبی به مخاطبان جهانی اهمیت دارند.
این جدایی نظرها بازتاب‌دهندهٔ سایر نقطه‌جوش‌های صنعتی است که در آن ارزشهای فرهنگی با پروژههای تجاری برخورد میکنند. در گذشته، شاهد واکنشهایی بوده‌ایم که در آنها عوامل تولید یا بازیگران از پروژه کناره‌گیری کرده‌اند یا استودیوها تلاش کرده‌اند با اعلام تغییرات، فشارهای رسانه‌ای را مدیریت کنند. با این حال، در مورد هری پاتر پاسخ‌ها ترکیبی و چندوجهی بوده‌اند: از محکومیت‌های بلند و خواستار گفتگو تا اظهارات عملی و فنی دربارهٔ روند خلاقیت و تولید.
پشت انتخاب بازیگران
آدیو بوک‌های کامل-بازیگر فرصتی فراهم میکنند تا یک متن محبوب از زاویهٔ اجرا دوباره مورد بازخوانی قرار گیرد؛ برای بسیاری از بازیگران این فرمت چالشی هنری و حرفه‌ای جذاب است، زیرا به آنها اجازه میدهد تا با تمرکز و عمق بیشتری روی شخصیتها کار کنند. انتخاب کیرا نایتلی برای نقش آمبریج—شخصیتی که به دلیل نمایش‌گرایی و شقاوت کمدیک‌اش شناخته می‌شود—از منظر هنری معقول به نظر می‌رسد، هرچند برای بخشی از شنوندگان سؤالات اخلاقی ایجاد میکند.
«فرمت آدیو بوک به طور طبیعی بازیگران سطح بالاتر را جذب میکند، زیرا به آنها این امکان را میدهد که در فضای فشرده‌تری وارد شخصیت شوند»، می‌گوید منتقد سینما آنا کوواکس. «برای اجراکنندگان، نقش‌هایی شبیه آمبریج جذاب‌اند: این نقش‌ها دارای ظرافت، طنز تلخ و فرصتی برای خلق تصویری ماندگار در میدیومی هستند که به شنوندگان سرتاسر جهان دسترسی دارد.»
نکتهٔ کوواکس تضاد میان فرصت هنری و پاسخگویی عمومی را برجسته میکند: از یک سو، نقشهای پیچیده میتوانند به رشد حرفه‌ای هنرمند و تولید آثار هنری باارزش کمک کنند؛ از سوی دیگر، مشارکت در پروژه‌هایی که با نام یا وجههٔ شخصی بحث‌برانگیزی پیوند دارند، ممکن است بازتاب‌های گسترده‌ای در افکار عمومی و رسانهها به همراه داشته باشد. در اینجا پرسش‌های حقوقی و اخلاقی نیز وارد می‌شوند: آیا بازیگران مسؤولیتی در برابر پیام‌های بالقوهٔ یک اثر دارند؟ و اگر دارند، این مسئولیت تا چه اندازه باید تعیین‌کنندهٔ تصمیمات حرفه‌ای باشد؟
مقایسه‌ها و تأثیرات فرهنگی
به‌طور مقایسه‌ای، فرنچایزهای دیگر نیز از زمان تا کنون با جنجال‌هایی روبرو شده‌اند که از طریق فاصله‌گذاری از اشخاص مشکل‌ساز یا بازتعریف پروژه‌ها مدیریت شده‌اند؛ به عنوان مثال، استار وارز و دنیای سینمایی مارول (MCU) هر دو آزمون‌های روابط عمومی را تجربه کرده‌اند که نیازمند توازن بین انتظارات طرفداران و تصمیمات خلاقانه بودند. جایگاه فرهنگی هری پاتر اما این بحث را تشدید میکند؛ چرا که کتاب‌ها و فیلم‌ها برای چندین نسل به یک نقطهٔ اتکا و خاطرهٔ مشترک تبدیل شده‌اند و هر تغییر یا جنجال پیرامون آن بازتاب‌های گسترده‌تری دارد.
طرفداران دقیق‌تر ممکن است به یاد داشته باشند که آمبریج در فیلم‌ها ابتدا توسط ایمِلدا استانتون بازی شده بود؛ حال نوبت کیرا نایتلی است که در قالب یک پروژهٔ صوتی نقش‌آفرینی کند و تلاش عمومی و انتقادی بر دو محور ارزیابی خواهد شد: شایستگیِ اجرای نقش و پیامدهای گسترده‌ترِ مشارکت در پروژه‌ای مرتبط با رولینگ. این سنجش کمک میکند تا بین تحلیل صرف هنری و تحلیل اجتماعی-سیاسی عملی تمایز قایل شویم.
این پرسش که شنوندگان باید بایکوت کنند یا وارد تجربهٔ هنری شوند، بخشی از یک پرسش بزرگ‌تر است که هنرمندان، فعالان، مخاطبان و تهیه‌کنندگان به آن می‌پردازند: آیا می‌توان یا باید اثر را از نویسنده‌اش جدا دانست؟ عده‌ای بر همکاری هنری و دسترسی فرهنگیِ آدیو بوکها تأکید میکنند—به ویژه در زمینهٔ دسترسپذیری برای افراد نابینا یا کسانی که خواندن متون طولانی برایشان دشوار است—در حالی که دیگران به اصول و مواضع خود پایبند مانده و از حمایت از هر چیزی که به خالق یا مجموعه‌ای با دیدگاههای آنها مرتبط است، خودداری میکنند.
در نهایت، تصمیم بازیگرانی مانند نایتلی برای مشارکت—و واکنشهای عمومی آنها—ادامه‌دهندهٔ بحثی خواهد بود دربارهٔ مسئولیت، نمایندگی و نقش هنرمندان در گفت‌وگوهای اجتماعی-سیاسی. این گفت‌وگوها نه تنها دربارهٔ یک پروژه یا یک نویسنده بلکه دربارهٔ نقش فرهنگ عامه در تشکیل ارزش‌ها و نحوهٔ تعامل جوامع با تفاوت‌های فکری است.
منبع: deadline
ارسال نظر