7 دقیقه
دیزنی رسماً از گوگل خواسته است تا استفاده از شخصیتها و محتوای متعلق به این شرکت را در ابزارهای هوش مصنوعی تولیدی متوقف کند و در پی همین اقدام یک نامه توقف و منع فعالیت (cease-and-desist) برای گوگل ارسال کرده است، همزمان که این غول سرگرمی قراردادی میلیارد دلاری جداگانه با OpenAI امضا میکند. این اختلاف، تنشهای حقوقی و اخلاقی تازهای را درباره نحوه آموزش مدلهای هوش مصنوعی و نمایش محتوای دارای حق نشر برجسته میسازد و سوالاتی اساسی درباره مالکیت معنوی و دادههای آموزشی مطرح میکند.
A sudden legal move ahead of a major partnership
براساس گزارشهای عمومی، دیزنی تنها چند ساعت پیش از اعلام توافقنامه صدور مجوز با OpenAI، نامهای توقف و منع فعالیت به گوگل ارسال کرد. در این نامه ادعا شده که سیستمهای تولیدی هوش مصنوعی گوگل به نقض گسترده حقوق مولف و مالکیت معنوی متهماند و از این شرکت خواسته شده فوراً از استفاده از شخصیتها، داراییها و محتوای متعلق به دیزنی در دادههای آموزشی مدلها و محصولات در معرض دید مصرفکننده خودداری کند. این درخواست نشاندهنده افزایش حساسیت شرکتهای تولید محتوا نسبت به نحوه گردآوری و بهرهبرداری از آثار محافظتشده در فرآیند آموزش مدلهای یادگیری ماشین است.
در این اطلاعیه، برخی از باارزشترین مالکیتهای فکری دیزنی — از جمله فیلمهایی همچون The Lion King، Toy Story و مجموعه Star Wars — بهصورت مشخص نام برده شدهاند و هشدار داده شده که ابزارهای گوگل میتوانند خروجیهایی تولید کنند که مبتنی بر این IPها هستند. دیزنی همچنین به سرویسهایی مانند YouTube و محصولی که با نام Nano Banana اشاره شده، بهعنوان نمونههایی که ممکن است در تولید یا انتشار محتوای محافظتشده نقش داشته باشند اشاره کرده است. این رویکرد دیزنی، یک پیام واضح به پلتفرمها و ارائهدهندگان خدمات هوش مصنوعی مبنی بر لزوم رعایت حقوق نشر و کسب مجوز برای استفاده از محتوای دارای مالکیت معنوی ارسال میکند.
What Disney says and why it matters
باب ایگر، مدیرعامل دیزنی، به خبرنگاران و رسانهها گفته است که مذاکراتی میان دیزنی و گوگل طی ماههای گذشته جریان داشته اما به نظر دیزنی گوگل تغییرات سیاستی معناداری برای پاسخ به نگرانیها اعمال نکرده است. دیزنی به نمونههایی از تصاویر فیگورین تولیدشده توسط هوش مصنوعی و ترندهای ویروسی اشاره کرده و مطرح نموده که اقدامات و ژستهای عمومی مدیرعامل گوگل، سوندار پیچای، ممکن است کاربران را به بازتولید محتواهای محافظتشده تشویق کرده باشد. این اتهامات نشان میدهد که موضوع فراتر از صرفاً استفاده فنی از دادههاست و به رفتار پلتفرمها و تاثیر پیامهای عمومی مدیران ارشد نیز مربوط میشود.
در کنار این تلاشها، دیزنی قراردادی در حدود ۱ میلیارد دلار با OpenAI اعلام کرد تا اجازه استفاده از شخصیتها و تصاویر منتخب دیزنی را در پروژهای به نام Sora فراهم آورد؛ پروژهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای تولید ویدئو و تعامل اجتماعی. این توافق به OpenAI دسترسی دارای مجوز به IPهای مشهور دیزنی را در چارچوب یک ابزار خلاقانه کنترلشده میدهد و نشان میدهد استودیوها چگونه بین درآمدزایی از طریق صدور مجوز و نگرانیهای گستردهتر مربوط به پلتفرمهای عمومی توازن برقرار میکنند. به عبارت دیگر، مدلهای تجاری مبتنی بر صدور مجوز میتوانند منبع درآمد مستقیم و همزمان ابزاری برای کنترل نحوه استفاده از محتوا باشند.
اهمیت این موضوع تنها به نسبت درآمدِ یک استودیو بازنمیگردد؛ بلکه سوالات بنیادینی درباره مالکیت دادهها، شفافیت در زنجیره تامین دادههای آموزشی، و ضمانتهای حقوقی برای دارندگان حقوق نشر مطرح میشود. بهعلاوه، این رخداد الگوی رفتاری و حقوقی را برای دیگر شرکتهای رسانهای تعیین خواهد کرد؛ چه آنها به دنبال توافقهای مشابه با ارائهدهندگان هوش مصنوعی بروند و چه به مسیر دعاوی حقوقی روی آورند تا مرزهای استفاده مشروع از آثارشان را تعریف کنند.
Google’s response: longstanding ties and content controls
گوگل در بیانیهای به سابقه همکاری طولانیمدت و دوطرفه با دیزنی اشاره کرده و اعلام نموده که گفتگوها ادامه خواهد داشت. این شرکت تأکید کرده که مدلهایش را بر مبنای دادههای در دسترس عموم وب آموزش میدهد و از سازوکارهای حفاظتی موجود برای حمایت از سازندگان نام برده است — از جمله سیستم Content ID در یوتیوب و کنترلهای پیشرفته حق نشر که برای محافظت از دارندگان حقوق طراحی شدهاند. گوگل همچنین بر این نکته پافشاری کرده که اقدامات فنی و سیاستهای درونی برای حذف یا محدود کردن محتوای نقضکننده در محصولاتش وجود دارد، هرچند دیزنی معتقد است این تمهیدات کافی نیستند.
- دیزنی: ارسال نامه توقف و منع فعالیت و نام بردن از فرنچایزهای بزرگ.
- گوگل: دفاع از استفاده از دادههای در دسترس عمومی وب و ابزارهای موجود مدیریت حق نشر.
- OpenAI: دریافت حقوق صدور مجوز برای استفاده از IPهای دیزنی در پروژه Sora تحت قرارداد حدود ۱ میلیارد دلاری.
موضوع مطرحشده فراتر از ترازنامه مالی یک استودیو است و به پرسشهای کلانتری میپردازد: مالکیت معنوی چه اندازه باید کنترل بر مجموعه دادههای آموزشی مدلهای هوش مصنوعی داشته باشد؟ پلتفرمها چگونه باید بین نوآوری فنی، دسترسی آزاد به اطلاعات و احترام به حقوق مولف تعادل برقرار کنند؟ پاسخها میتواند شامل چارچوبهای قانونی جدید، استانداردهای فنی برای نشانگذاری دادهها (data provenance)، یا توافقهای تجاری گستردهتر مبنی بر صدور مجوز و پرداخت حقالامتیاز باشد.
What to watch next
انتظار میرود تحولات سریعی رخ دهد. تیمهای حقوقی طرفین ممکن است اختلاف را تشدید کنند، قانونگذاران در آینده نزدیک به بررسی موضوع خواهند پرداخت و سایر استودیوها و دارندگان حقوق به دقت نظارهگر خواهند بود تا ببینند آیا مسیر غالب، مذاکرات و قراردادهای صدور مجوز خواهد بود یا چالشهای حقوقی و قضایی. در سطح سیاستگذاری، این رویداد میتواند به تقویت قوانین روشنتر درباره دادههای آموزشی و حقوق نشر منجر شود یا حداقل موجب تدوین راهنماییهای اجرایی برای پلتفرمها گردد.
برای خالقان محتوا و کاربران نهایی، این تحول نشان میدهد که هوش مصنوعی تولیدی با چه سرعتی در حال بازنویسیِ قواعدِ نانوشته در رسانهها و تولید محتواست. سازندگان باید نسبت به محافظت از آثارشان آگاهتر باشند و پلتفرمها نیز ناچار به شفافیت بیشتر در مورد منابع داده، مکانیزمهای حذف محتوا و قراردادهای صدور مجوز خواهند شد. از منظر فنی، توسعهدهندگان مدلهای یادگیری عمیق ممکن است به اتخاذ روشهای جدیدی مانند فیلترینگ پیش از آموزش، نشانگذاری دادهها (watermarking) برای خروجیهای تولیدی، و استفاده از مجموعه دادههای دارای مجوز روی آورند تا ریسک نقض حقوق نشر کاهش یابد.
چند مسیر محتمل برای پیشروی در این پرونده وجود دارد: مذاکرات بیشتر و شکلگیری توافقهای تعرفهای و مدلهای تقسیم درآمد، تدوین استانداردهای فنی بین شرکتها برای ثبت و رهگیری منبع دادهها، پیگیری حقوقی توسط دارندگان محتوا جهت اخذ غرامت یا دستور توقف استفاده، و نهایتاً مداخله قانونی یا مقرراتی که چارچوبهای روشنی برای استفاده از محتوای دارای حق نشر در آموزش هوش مصنوعی تعیین کند. هر کدام از این مسیرها پیامدهای متفاوتی برای خالقان محتوا، شرکتهای فناوری، و مصرفکنندگان خواهد داشت.
منبع: smarti
نظرات
کامران
حالا خودشون با OpenAI قرارداد میبندن تا کنترل کنن، جالبه ولی یه جور نمایش تجاری هم هست، شاید وقتشه قوانین روشن بشه
لابکور
من تو یه پروژه آموزش مدل با داده وب کار کردم، نشانهگذاری منابع و فیلتر قبل از آموزش خیلی پیچیده و پرهزینهس، ولی لازمِ
توربوام
واقعا چطور میخوان ثابت کنن مدل از محتوای دیزنی یاد گرفته؟ سوابق داده، نشانگذاری یا فقط حدس و گمان؟
کوینپایل
صدور مجوز منطقیه، پول میاد تو جیبشون ولی پلتفرمها باید شفاف باشن و از سواستفاده جلوگیری کنن 😕
دیتاپالس
وای، دیزنی نامه فرستاده به گوگل؟! فکر نمیکردم اوضاع اینقدر پیچیده باشه... همزمان قرارداد میلیاردی با OpenAI؟ هیچی معلوم نیست
ارسال نظر