الکل و سلامت مغز: نگرانی های تازه درباره خطرات مصرف الکل

الکل و سلامت مغز: نگرانی‌های نوظهور

تأثیرات منفی الکل بر سلامت بدن کاملاً اثبات شده است؛ از جمله ارتباط آن با بیماری‌های قلبی، سرطان و اختلالات کبدی. اکنون تحقیقات برجسته‌ای از دانشگاه سائوپائولو برزیل، نگرانی‌های جدیدی را مطرح کرده است؛ چرا که این پژوهش ارتباط قابل توجهی میان مصرف سنگین الکل و آسیب‌های بلندمدت به سلامت مغز، از جمله افزایش خطر بروز ضایعات عروقی مغز و تظاهر نشانگرهای بیماری آلزایمر را نشان می‌دهد.

بررسی مطالعه: تحلیل بافت مغز پس از مرگ

نتایج این پژوهش از بانک زیستی مطالعات سالمندی برزیل به دست آمده است؛ مرجعی که به بررسی بافت‌های مغزی پس از فوت برای درک عمیق‌تر بیماری‌های عصبی می‌پردازد. در این مطالعه، مغز ۱۷۸۱ فرد درگذشته تحلیل شد و یافته‌های پزشکی و عصبی آن‌ها با اطلاعات دقیق مربوط به عادات مصرف الکل در سه ماه پایانی عمر (که توسط بستگان نزدیک ارائه شده بود) مقایسه گردید.

برای ارزیابی دقیق‌تر خطرات، پژوهشگران شرکت‌کنندگان را به چهار دسته تقسیم کردند: هرگز الکل مصرف نکرده‌ها (۹۶۵ نفر)، مصرف‌کنندگان متوسط (تا هفت نوشیدنی در هفته، ۳۱۹ نفر)، مصرف‌کنندگان سنگین (هشت نوشیدنی یا بیشتر در هفته، ۱۲۹ نفر) و افراد با سابقه مصرف سنگین که ترک کرده‌اند (۳۶۸ نفر). معیار هر نوشیدنی استاندارد معادل ۱۴ گرم الکل خالص در نظر گرفته شد.

یافته‌های کلیدی: افزایش ریسک ضایعات مغزی و نشانگرهای آلزایمر

پس از کنترل متغیرهایی همچون وضعیت سیگار کشیدن و سطح فعالیت بدنی، نتایج به شرح زیر بود:

• مصرف‌کنندگان سنگین الکل ۱۳۳ درصد احتمال بیشتری برای ابتلا به ضایعات عروقی مغز (آسیب به عروق خونی مغز) نسبت به افراد غیرمصرف‌کننده داشتند.
• افرادی که سابقه مصرف سنگین داشتند اما ترک کرده بودند، همچنان با ۸۹ درصد ریسک بیشتر برای این ضایعات مواجه بودند و خطر برای مصرف‌کنندگان متوسط نیز ۶۰ درصد بالاتر بود.
• مصرف‌کنندگان سنگین الکل ۴۱ درصد بیشتر در معرض تشکیل گره‌های پروتئین تائو (یکی از شاخص‌های مهم آلزایمر) نسبت به افراد پرهیزکار قرار داشتند؛ این خطر برای افراد با سابقه مصرف سنگین ۳۱ درصد بود.
• امید به زندگی نیز به طور قابل توجهی کاهش یافته بود؛ متوسط سن فوت برای مصرف‌کنندگان سنگین ۱۳ سال کمتر از افراد غیرمصرف‌کننده گزارش شد.

بعلاوه، در میان برخی از افراد با سابقه مصرف سنگین، کاهش نسبت جرم مغز به قد بدن و افت توانایی‌های شناختی مشاهده شد که نشان‌دهنده پیامدهای پایدار مصرف مزمن الکل بر عملکرد مغز است.

دیدگاه متخصصان و پیامدهای بهداشتی عمومی

دکتر آلبرتو فرناندو اولیویرا خوستو، پژوهشگر ارشد مطالعه، اظهار کرد: «ما ارتباط مستقیمی میان مصرف سنگین الکل و علائم آسیب مغزی یافتیم و این می‌تواند اثرات درازمدتی بر سلامت مغز، حافظه و عملکرد شناختی داشته باشد. شناسایی این اثرات برای آگاهی‌بخشی عمومی و تدوین راهکارهای پیشگیرانه برای کاهش مصرف سنگین الکل بسیار اهمیت دارد.»

در این تحقیق به ضایعاتی همچون آرتریواسکلروز هیالینی (ضخیم شدن شریان‌های ریز مغز) و گره‌های تائو، که از نشانگرهای بیماری آلزایمر هستند، توجه شد. همچنین وضعیت شناختی متوفیان با مصاحبه‌های پرسش‌نامه‌ای از نزدیکان آن‌ها ارزیابی گردید.

محدودیت‌ها و لزوم تحقیقات بیشتر

گرچه این یافته‌ها شواهد تازه‌ای از آسیب بالقوه الکل به مغز ارائه می‌کند، اما پژوهشگران تأکید دارند که ماهیت مقطعی مطالعه صرفاً رابطه را نشان می‌دهد نه علیت مستقیم را. همچنین، به دلیل عدم دسترسی به روند دقیق مصرف و تغییرات سبک زندگی در طول زمان، نیاز به تحقیقات طولی برای بررسی تأثیر مصرف مزمن الکل بر روند پیری و سلامت عصبی به شدت احساس می‌شود.

نتیجه‌گیری

مطالعات علمی فزاینده‌ای نشان می‌دهد که مصرف طولانی و سنگین الکل، خطر ابتلا به ضایعات عروقی مغز و نشانگرهای آلزایمر را افزایش داده و سلامت مغز را تهدید می‌کند. حتی پس از کنار گذاشتن مصرف سنگین، مخاطرات عصبی همچنان ادامه دارد. این دستاوردها بر اهمیت کاهش مصرف سنگین الکل به منظور حفظ سلامت قلب، کبد و ارتقاء عملکرد شناختی و طول عمر مغز تأکید دارند. با پیشرفت مطالعات درباره ارتباط انتخاب‌های سبک زندگی و بیماری‌های عصبی - شناختی، ارتقای آگاهی عمومی و اقدامات پیشگیرانه همچنان نقش کلیدی در مقابله با مخاطرات مصرف الکل خواهد داشت.