تحقیقات بین المللی: ورزش منظم شانس بازماندگی سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد

نتایج یک مطالعه گسترده جهانی: ورزش بهبود بقای بیماران سرطان روده بزرگ

پژوهش جدید و جامعی اهمیت فعالیت بدنی را در پیشگیری و بهبود سرطان نشان داده است. بر اساس این مطالعه، ورزش منظم و برنامه‌ریزی‌شده می‌تواند به طور قابل توجهی خطر مرگ و بازگشت مجدد بیماری را در افرادی که تحت درمان سرطان روده بزرگ قرار گرفته‌اند کاهش دهد. این دستاورد مهم از «آزمایش بین‌المللی Challenge» به دست آمده که در گردهمایی سالانه انجمن آمریکایی سرطان‌شناسی بالینی معرفی شد؛ رویدادی که به بررسی تازه‌ترین پیشرفت‌های پزشکی سرطان می‌پردازد.

درون مطالعه Challenge: نحوه اجرا و تجربیات شرکت‌کنندگان

آزمایش Challenge که در شش کشور و با انتشار نتایج در مجله نیو انگلند انجام شده، ۸۸۹ نفر از بازماندگان سرطان روده بزرگ را که دوره شیمی‌درمانی خود را به پایان رسانده بودند، دنبال کرد. شرکت‌کنندگان به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند: یک گروه تحت پیگیری معمول پس از درمان قرار گرفتند و گروه دیگر در برنامه ورزشی سه ساله‌ای با طرح‌های فعالیت شخصی و پشتیبانی مداوم مربیان ورزشی شرکت داشتند.

برنامه ورزش به تدریج پیشرفت می‌کرد و بیشتر افراد به پیاده‌روی تند به مدت ۴۵ دقیقه و چهار مرتبه در هفته (برابر با سه ساعت فعالیت متوسط) رسیدند. جلسات منظم با مربیان، ابتدا هر دو هفته و سپس ماهانه، باعث ایجاد انگیزه و تعهد حتی پس از پایان درمان پزشکی شد.

یافته‌های چشمگیر: کاهش عود بیماری و افزایش طول عمر

نتایج مطالعه قابل توجه است: احتمال بازگشت سرطان در گروه ورزش ۲۸ درصد کمتر و میزان مرگ‌ومیر ۳۷ درصد کمتر از گروهی بود که تنها مراقبت معمول دریافت کردند. جالب اینکه، ۹۰ درصد از شرکت‌کنندگان گروه تمرین، پنج سال پس از درمان همچنان بدون سرطان باقی ماندند، در حالی‌که این میزان در گروه کنترل تنها ۷۴ درصد بود.

این داده‌ها اولین شواهد قوی از یک کارآزمایی بالینی تصادفی‌شده است که نشان می‌دهد ورزش منظم تنها با پیامدهای بهتر بیماران سرطان روده بزرگ همبستگی ندارد، بلکه به طور مستقیم عامل بهبود بقای بیماران است. گرچه مطالعات مشاهده‌ای پیشین به این فایده اشاره داشتند، اما حالا آزمایش Challenge رابطه علی را اثبات می‌کند و ضرورت گنجاندن فعالیت بدنی ساختارمند در فرآیند درمان سرطان را تقویت می‌نماید.

چرا ورزش تفاوت ایجاد می‌کند؟ – مسیرهای زیستی و تحقیقات تکمیلی

تاثیر مثبت ورزش بر بقای بیماران سرطان روده بزرگ احتمالا از طریق چندین سازوکار زیستی اتفاق می‌افتد. فعالیت بدنی منظم می‌تواند حساسیت به انسولین را بهبود دهد، التهاب را کاهش داده و پاسخ سیستم ایمنی را تقویت کند؛ مواردی که همگی در پیشگیری و کند شدن پیشرفت سرطان نقش دارند. پژوهشگران همچنان خون‌های جمع‌آوری‌شده از شرکت‌کنندگان را برای کشف تغییرات مولکولی دقیق ناشی از ورزش بررسی می‌کنند، به امید اینکه در آینده بتوانند توصیه‌های ورزشی بهتری با توجه به ویژگی‌های ژنتیکی یا ریسک اختصاصی هر فرد ارائه دهند.

سنجش فواید و مخاطرات: دیدگاه ورزشکاران استقامتی

در کنار اخبار امیدوارکننده درباره ورزش متوسط، داده‌های جدیدی درباره تاثیر ورزش‌های استقامتی شدید بر سلامت روده بزرگ ارائه شد. پژوهشی جداگانه نشان داد که دونده‌های ماراتن نسبت به جمعیت عمومی دفعات بیشتری پولیپ کولون (رشدهای کوچک گاه پیش‌سرطانی) دارند. اگرچه بیشتر این پولیپ‌ها بی‌ضرر بودند و نرخ سرطان در دویدن افزایش نیافت، اما این یافته بحث درباره اثرات بلندمدت تمرین‌های شدید بر سلامت گوارشی را برانگیخته است.

دلایل این یافته می‌تواند شامل این باشد که ورزشکاران رقابتی غربالگری پزشکی بیشتری انجام می‌دهند و احتمال کشف پولیپ افزایش می‌یابد؛ یا اینکه تمرین شدید باعث افزایش التهاب موقت روده می‌شود و یا تغییرات تغذیه و آب‌رسانی در ورزش‌های استقامتی بر وضعیت کولون اثر می‌گذارد.

مهم‌تر از همه، این یافته‌ها نقش محافظتی واضح ورزش در مقابل سرطان را زیر سوال نمی‌برد. مطالعات اپیدمیولوژیک گسترده همچنان نشان می‌دهند که افراد فعال کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ نسبت به افراد کم‌تحرک هستند. اما این نکته را گوشزد می‌کند که باید تعادل شدت و مدت ورزش را با وضعیت سلامت فردی تنظیم نمود و ورزشکاران استقامتی نیاز به پایش و مشاوره تغذیه‌ای بیشتری دارند.

دیدگاه کارشناسان و توصیه‌های عملی

دکتر جفری مایرهارت، از رهبران مطالعه Challenge، خاطرنشان کرد: «با حمایت مناسب، بازماندگان سرطان روده بزرگ می‌توانند به‌طور ایمن فعالیت خود را افزایش داده و خطر عود و مرگ‌ومیر را به‌طور قابل توجهی کاهش دهند. اکنون شواهدی داریم که آمادگی جسمانی مکملی قوی برای درمان‌های سنتی سرطان است.»

هرچند آسیب‌های خفیف عضلانی (۱۹ درصد در گروه ورزش در مقابل ۱۲ درصد کنترل) اندکی بیشتر مشاهده شد، اما این عوارض مدیریت‌پذیر بودند و مزایای بقا به مراتب بر آن‌ها غلبه داشت. پشتیبانی ساختاری مربیان نیز برای تداوم برنامه فعال افراد پس از پایان درمان بسیار ضروری بود.

پیامدها برای بازماندگان سرطان، ورزشکاران و عموم جامعه

دستاوردهای مطالعه Challenge رهنمودی عملی و امیدوارکننده به بازماندگان سرطان روده بزرگ ارائه می‌دهد و بر هدف قابل دسترس سه ساعت پیاده‌روی تند در هفته تاکید می‌کند. برای ورزشکاران پیام مشخص است: ورزش استقامتی شدید همچنان مفید است اما تداوم طولانی‌مدت آن ممکن است نیاز به مراقبت‌های بیشتری مانند کولونوسکوپی‌های منظم و غربالگری بیشتر داشته باشد، مخصوصا برای افراد با عوامل خطر دیگر.

برای عموم مردم نیز این پژوهش بار دیگر ثابت کرد که ترکیب ورزش منظم با معاینات پزشکی دوره‌ای، موثرترین راهکار برای کاهش خطر سرطان روده بزرگ است — سرطانی که چهارمین شایع‌ترین بیماری بدخیم در جهان است و میزان آن در میان افراد زیر ۵۰ سال نیز در حال افزایش است. نتایج این مطالعه، همگان را تشویق می‌کند تا با توجه به نیازهای فردی خود و با نظارت کادر درمان، سبک زندگی فعال و متعادلی را در پیش بگیرند.

جمع‌بندی

شواهد علمی جدید تردیدی باقی نمی‌گذارد: ورزش منظم و متوسط یکی از موثرترین ابزارها برای کاهش خطر عود سرطان روده بزرگ و افزایش طول عمر است. نتایج قوی مطالعه Challenge مسیر را برای ورود ورزش به پروتکل‌های معمول درمان سرطان هموار کرده است. همچنین، سوالاتی درباره تاثیر ورزش‌های استقامتی شدید، رابطه پیچیده بین فعالیت بدنی و سلامت طولانی‌مدت را برجسته‌تر می‌کند و بر اهمیت استراتژی‌های متعادل و فردمحور تاکید دارد. چه دوران نقاهت پس از بیماری را بگذرانید و چه به دنبال اهداف ورزشی باشید، فعالیت آگاهانه و زیر نظر پزشک همچنان کلید دستیابی به آینده‌ای سالم‌تر است.