6 دقیقه
چیکونگونیا چیست؟ زمینه علمی و گسترش جهانی
چیکونگونیا یک بیماری ویروسی است که توسط پشهها منتقل میشود و اخیراً افزایش چشمگیری در موارد ابتلا به آن در مناطق جنوبی چین، به‌ویژه استان گوانگ‌دونگ مشاهده شده است. این ویروس برای نخستین بار در آفریقا کشف شد، اما به مرور به بخش‌هایی از آسیا و آمریکای لاتین سرایت کرد؛ گسترش آن با توسعه زیستگاه‌های پشهها در پی تغییرات آب و هوایی و محیطی پیوند دارد. گونه‌های پشه آئدس اجپتی و آئدس آلبوپیکتوس که ناقلان اصلی این ویروس هستند، در انتقال بیماری‌هایی همچون دنگی و زیکا نیز نقش دارند.
نشانههای بیماری معمولاً ۴ تا ۷ روز پس از گزیدگی ظاهر میشوند که شامل تب بالا و ناگهانی و درد شدید مفاصل است؛ این درد آن‌چنان شدید توصیف میشود که فرد را ناتوان می‌کند. علاوه بر این، سردرد، درد عضلات، بثورات پوستی و خستگی از دیگر علائم شایع هستند. گرچه چیکونگونیا به ندرت موجب مرگ میشود، اما درد مفاصل می‌تواند برای هفته‌ها یا حتی ماه‌ها ادامه یابد و کیفیت زندگی مبتلایان را تحت تاثیر قرار دهد. این علائم تا حد زیادی با سایر ویروس‌های منتقل‌شونده توسط بندپایان (آربوویروس‌ها) هم‌پوشانی دارند و همین امر، تشخیص و کنترل اپیدمی را دشوار می‌کند.
افزایش موارد ابتلا به چیکونگونیا در جنوب چین
در هفته‌های اخیر، بیش از ۷۷۰۰ مورد ابتلا به چیکونگونیا در استان گوانگ‌دونگ گزارش شده که نشان‌دهنده افزایش قابل توجه شیوع ویروس است. شهر فوشان بیشترین میزان ابتلا را داشته و طی تنها یک هفته بیش از ۲۷۰۰ نفر در این شهر به این بیماری مبتلا شده‌اند؛ این آمار بر اساس اعلام اداره کنترل بیماری‌های استانی است. کلانشهر همجوار گوانگژو نیز ده‌ها مورد ابتلا داشته و هنگ‌کنگ نیز اولین مورد مرتبط با این اپیدمی را تایید کرده است.
کانگ مین، متخصص ارشد سلامت، اظهار کرده: «با اقدامات مداخله‌ای فعلی، موج سریع افزایش موارد کنترل اولیه یافته است.» با این حال وی نسبت به خطرات پایدار به دلیل شرایط جغرافیایی هشدار داد؛ موقعیت منطقه به عنوان یک قطب مهم تجاری و نیز وقوع باران‌های فصلی و طوفان‌ها محیط را برای تکثیر پشهها مساعد می‌کند. چنین شرایط محیطی، کنترل بیماری‌های ناشی از ناقلان را در مناطق پرجمعیت و متصل به شبکه جهانی دشوار می‌سازد.
اقدامات مهار اپیدمی: پیشگیری عملی از بیماری
مقامهای استان گوانگ‌دونگ برنامه‌های جامعی را برای مهار گسترش چیکونگونیا پیاده‌سازی کردهاند. این رویکردها شامل کمپین‌های آگاه‌سازی عمومی با هدف حذف محل‌های زاد و ولد پشه (مانند تخلیه آبِ راکد از ظروف، بازکردن مسیر جوی‌ها و تمیزکردن فضاهای روباز) است. گزارش‌های رسانه‌های دولتی حاکی از آن است که در بیمارستان‌های فوشان، بیماران در بخش‌هایی با توری مخصوص پشه تحت درمان قرار می‌گیرند که نشان‌دهنده پاسخ شدید و جدی مسئولان است.
تیم‌هایی با تجهیزات محافظتی به طور گسترده در پارک‌ها، زمین‌های متروکه و اطراف ساختمان‌های مسکونی عملیات سمپاشی انجام می‌دهند. نیروهای انتظامی نیز با جریمه‌هایی تا سقف ۱۰۰۰ یوان (حدود ۱۴۰ دلار آمریکا) برای کسب‌وکارهایی که در مهار پشهها اهمال می‌کنند، از این اقدامات حمایت می‌کنند. در برخی نواحی، تدابیر اجباری مانند بستری‌سازی اجباری و بازرسی خانه‌ها برای یافتن منابع آب نیز اجرا شده است. به‌طور مثال، در مواقع خاص، حتی برق منازل متخلف به طور موقت قطع شده تا از همکاری کامل ساکنان در اقدامات پیشگیرانه اطمینان حاصل شود.
اگرچه این اقدامات قاطعانه‌اند، اما منجر به شکل‌گیری بحث‌هایی درباره تعادل بین سلامت عمومی و آزادی‌های فردی شده است. هدف واکنش گسترده مقام‌ها، مهار سریع اپیدمی و جلوگیری از گسترش بیشتر، به ویژه با توجه به نقش محوری جنوب چین در تجارت و سفر است.
تفاوت چیکونگونیا با سایر بیماری‌های عفونی
برخلاف پاتوژن‌هایی که از راه تنفسی مستقیماً از انسان به انسان منتقل میشوند مانند SARS-CoV-2 (عامل کووید-۱۹)، ویروس چیکونگونیا تنها با واسطه پشه قابل انتقال است و عملاً انتقال مستقیم فرد به فرد ندارد. گزارش مرگ نیز بسیار نادر است و اغلب با مراقبت حمایتی نظیر مصرف استامینوفن یا پاراستامول برای کاهش درد و تب، بیمار بهبود مییابد.
در حال حاضر واکسن تزریقی فراگیر و در دسترس در سطح جهان برای چیکونگونیا وجود ندارد، هرچند دو واکسن در برخی کشورهای خارج از چین مجوز دارند. توسعه واکسن کماکان اولویتی مهم برای کشورهای در معرض خطر محسوب میشود تا در آینده بتوانند پوشش ایمنی جمعی بیشتری فراهم آورند.
سازمان‌های بین‌المللی ازجمله سازمان جهانی بهداشت (WHO) تاکنون هشدار یا توصیه سفر ویژه‌ای برای این اپیدمی در چین صادر نکرده‌اند؛ با این حال، ایالات متحده آمریکا به مسافران مناطق درگیر هشدار داده است که احتیاط کنند. مقامات بهداشتی چین تأکید دارند که اگرچه اپیدمی به پایش فعال نیاز دارد، اما چیکونگونیا با ابزارها و منابع موجود «قابل پیشگیری، کنترل و درمان» است.
جمع‌بندی
شیوع چیکونگونیا در جنوب چین بار دیگر بر تهدید پایدار ویروس‌های منتقله از پشه و پیچیدگی‌های پیشگیری از بیماری در مناطق پرجمعیت و متصل به شبکه جهانی تاکید می‌کند. هرچند خطر تبدیل آن به پاندمی به دلیل نحوه انتقال کم است، این اپیدمی بر نیاز به استراتژی‌های قوی کنترل ناقل، مشارکت اجتماعی و تداوم تحقیق درباره واکسن‌ها و تشخیص‌گرها مهر تایید می‌زند. اقدام هماهنگ علم‌محور و چابکی دستگاه‌های اجرایی پیامی مهم در مدیریت بیماری‌های عفونی نوظهور محسوب میشود.
منبع: sciencealert
.avif)
نظرات