6 دقیقه
مقدمه: یک نشانگر قابل اندازه‌گیری برای لانگ کووید؟
پژوهشگرانی از مؤسسه تحقیقات ژنومیک ترجمه‌ای (TGen) در City of Hope و مؤسسه Lundquist برای نوآوری‌های بیومدیکال در Harbor-UCLA گزارش داده‌اند که قطعاتی از پروتئین‌های SARS-CoV-2 را درون وزیکولهای خارجسلولی (EVs) موجود در خون افراد دارای لانگ کووید شناسایی کرده‌اند. این پپتیدهای «شبح» — باقی‌مانده‌های مولکولی از پروتئین‌های ویروسی — میتوانند نخستین نشانگر گردشی برای پیامدهای پس از حاد عفونت SARS-CoV-2 (PASC)، که معمولاً بهعنوان لانگ کووید شناخته می‌شود، باشند. در صورت تأیید مستقل، این یافته پیشرفتی بزرگ در تشخیص و مطالعه وضعیتی خواهد بود که در حال حاضر عمدتاً با علائم گزارش‌شده توسط بیماران تعریف می‌شود.
کشف و رویکرد تجربی
آنچه تیم جستجو کرد
محققان ۵۶ نمونه سرم از ۱۴ شرکت‌کننده را که در یک کارآزمایی بالینی ۱۲ هفته‌ای ورزش هوازی ثبت‌نام کرده بودند، تحلیل کردند. با استفاده از طیف‌سنجی جرمی با حساسیت بالا و پروتئومیکس هدفمند، آن‌ها وزیکولهای خارجسلولی — بسته‌های لیپیدی نانومقیاس که سلول‌ها برای انتقال پروتئین‌ها، RNA و متابولیت‌ها آزاد می‌کنند — را جدا کردند و آن‌ها را برای پپتیدهای مرتبط با SARS‑CoV‑2 غربالگری کردند.
یافته مولکولی کلیدی
در سراسر نمونه‌ها، پژوهشگران ۶۵ قطعه پپتیدی متمایز را یافتند که از پلیپروتئین pp1ab ویروس مشتق شده‌اند، یک RNA رپیلیکاز که برای تکثیر SARS‑CoV‑2 ضروری است. توالی pp1ab ویروسی و اختصاصی است و در سلول‌های سالم انسانی وجود ندارد، که این پپتیدها را به امضاهای احتمالی ویروسی تبدیل می‌کند. پپتیدها در EVها از همه شرکت‌کنندگان مطالعه در یک بازه زمانی دیده شدند، اما در هر نمونه خون‌گیری حضور نداشتند، و از نمونه‌های کنترل EV پیش از پاندمی غایب بودند.
زمینه علمی: وزیکولهای خارجسلولی، پروتئومیکس و مخازن ویروسی
چرا وزیکولهای خارجسلولی اهمیت دارند
وزیکولهای خارجسلولی بهعنوان میانجی‌های مهم ارتباط بین‌سلولی و حاملان نشانگرهای بیماری در حال ظهور هستند. از آنجا که EVها میتوانند از موانع بافتی عبور کنند و محموله مولکولی را در فواصل طولانی منتقل کنند، مکانیزم پیشنهادی برای چگونگی انتقال مواد ویروسی از مخازن موضعی به خون محیطی بدون شناسایی ذرات ویروسی معمولی را فراهم می‌کنند.
چگونه این یافته با فرضیه پایداری ویروسی همخوانی دارد
شواهد فزاینده‌ای نشان می‌دهد RNA و پروتئین‌های SARS‑CoV‑2 میتوانند ماه‌ها پس از عفونت حاد در بافت‌ها باقی بمانند. برخی پژوهشگران مطرح می‌کنند که مخازن ویروسی باقیمانده — مثلاً در روده، بافت عصبی یا بخش‌های لنفاوی — میتوانند گهگاه اجزای ویروسی را رها کنند که موجب فعال‌سازی ایمنی و علائم مزمن می‌شود. کشف پپتیدهای مشتق از pp1ab در EVهای گردش‌کننده از این امکان پشتیبانی می‌کند، اگرچه این یافته ثابت نمی‌کند که تکثیر فعال ویروس در جریان است.
تفسیر، محدودیتها و گامهای بعدی
سیگنالی که تیم اندازه‌گیری کرد ظریف و متناوب بود. همان‌طور که پاتریک پیروت، دکترای فلسفه، هم‌نویسنده ارشد، اشاره می‌کند: 'هنوز چیزهای زیادی هست که نمی‌دانیم.' سؤالات کلیدی بی‌پاسخ شامل این است که آیا این پپتیدها منعکس‌کننده تکثیر سطح پایین مداوم، رهاسازی اپیزودیک از مخزن بافتی، یا صرفاً فرایند سلولی تجزیه و صادرات قطعات پروتئینی — «زباله مولکولی» — پس از عفونت اولیه هستند.
محدودیت‌های روش‌شناختی و تفسیر نیز پابرجا هستند: مطالعه شامل کنترلهای همسان از افراد بهبود یافته بدون علائم طولانی‌مدت نبود و پروفایل پپتیدی شامل دیگر پروتئین‌های ساختاری بزرگ یا غیرساختاری معمولاً مرتبط با تکثیر فعال نبود. پژوهشگران هنوز نمی‌توانند تعیین کنند که آیا عوامل خارجی — مانند ورزش یا فعال‌سازی ایمنی — بر زمان‌بندی تشخیص تأثیر می‌گذارند یا خیر. ویلیام استرینجر، دکترای پزشکی، نویسنده ارشد، جمع‌بندی بالینی را چنین بیان کرد: 'من بر اساس ماندگاری علائم برای بیماران تشخیص فرضی می‌گذارم، اما هیچ آزمایش خون یا نشانگری برای تأیید این تشخیص ندارم.' اعتبارسنجی یک نشانگر خونی قابل تکرار می‌تواند آن چشم‌انداز تشخیصی را تغییر دهد.
پیامدها برای تشخیص و درمان
اگر در کوو‌ت‌های بزرگتر با گروههای کنترل تکرار شود، پپتیدهای ویروسی مرتبط با EV میتوانند بهعنوان یک آزمایش آزمایشگاهی عینی برای حمایت از تشخیص لانگ کووید تبدیل شوند، که پژوهشهای طبقه‌بندی‌شده را ممکن ساخته و احتمالاً در هدایت درمان‌های هدفمند نقش داشته باشند. وجود مواد ویروسی قابل شناسایی ممکن است استراتژی‌های درمانی را بر حذف مخازن یا تغییر مسیرهای واسطه‌شده توسط EVها متمرکز کند. پروتئومیکس و طیف‌سنجی جرمی احتمالاً فناوری‌های مرکزی در این تلاش خواهند بود، زیرا میتوانند پپتیدهای کم‌وفور را که از دست آزمایش‌های معمول بالینی در می‌روند با حساسیت تشخیص دهند.
دیدگاه تخصصی
دکتر النا مورنو، دانشمند بیماری‌های عفونی و گزارشگر علمی ساختگی با تجربه در پژوهش پایداری ویروسی، اظهار می‌دارد: 'این مطالعه یک اثبات مفهوم قوی است. یافتن پپتیدهای اختصاصی ویروس در EVها مسیری محتمل برای ظاهر شدن سیگنال‌های بافتی در خون فراهم می‌آورد. با این حال، کاربرد بالینی به تکرارپذیری و اختصاصی‌بودن وابسته است — آیا می‌توانیم لانگ کووید را از پاک‌سازی طبیعی پروتئین پس از عفونت تفکیک کنیم؟ مطالعات وسیع و کنترل‌شده با نمونه‌گیری طولی گام بعدی ضروری‌اند.' دکتر مورنو اضافه می‌کند که تلفیق داده‌های پروتئومیک با بیوپسی بافت، پروفایل ایمنی و تصویربرداری برای نگاشت زیست‌شناسی پشت این سیگنال‌ها ضروری خواهد بود.
نقل‌قول‌هایی از تیم تحقیق
اصغر عباسی، دکترای فلسفه و نویسنده اول، به ماهیت اختصاصی ویروسی پپتیدهای pp1ab تأکید کرد: 'این پروتئین مخصوص SARS‑CoV‑2 است و در سلول‌های سالم انسانی وجود ندارد.' دکتر عباسی همچنین دلیل مطالعه EVها را توضیح داد: 'فکر کردیم شاید اگر ویروس در حال گردش یا حرکت در بدن است، باید ببینیم آیا EVها آن قطعات ویروسی را حمل می‌کنند یا خیر.'
نتیجه‌گیری
شناسایی پپتیدهای مشتق از SARS‑CoV‑2 درون وزیکولهای خارجسلولی گردش‌کننده سرنخی امیدبخش در جهت یافتن یک نشانگر قابل اندازه‌گیری برای لانگ کووید ارائه می‌دهد. در حالی که یافته‌ها نشان می‌دهند مواد ویروسی باقیمانده قابل ردیابی از طریق EVها هستند، هنوز تکثیر فعال یا رابطه علی با علائم مزمن را اثبات نمی‌کنند. کارهای آینده باید این پپتیدها را در جمعیت‌های بزرگتر و کنترل‌شده تأیید کنند، منشاء بافتی و دینامیک زمانی آن‌ها را مشخص سازند و تعیین کنند آیا پیش‌بینی‌کننده پیامدهای بالینی یا پاسخ به درمان هستند یا خیر. در صورت تأیید، پپتیدهای مرتبط با EV میتوانند تشخیص‌ها را متحول کنند، فهم از مخازن ویروسی را عمیق‌تر سازند و مسیرهای جدیدی برای درمان پیامدهای بلندمدت کووید-۱۹ باز کنند.
مرجع: Abbasi A., Sharma R., Hansen N., Pirrotte P., Stringer W. W., 'Possible long COVID biomarker: identification of SARS‑CoV‑2 related protein(s) in Serum Extracellular Vesicles', Infection, 21 July 2025.
منبع: scitechdaily
.avif)
نظرات