5 دقیقه
مصرف بالای نمک مرتبط با التهاب مغزی و فشار خون بالا
یک مطالعه میان‌رشته‌ای جدید به سرپرستی پژوهشگر دانشگاه مک‌گیل، ماشا پراجر-خوتورسکی، نشان میدهد که رژیم غذایی پرنمک میتواند تغییرات التهابی در مغز ایجاد کند که به افزایش فشار خون کمک می‌کند. اعتبار عکس: Shutterstock
این پژوهش که توسط تیم‌هایی از دانشگاه مک‌گیل و مؤسسه پژوهشی مرکز سلامت دانشگاه مک‌گیل انجام و در نشریه Neuron منتشر شده است، بخشی از تمرکز پژوهش دربارهٔ فشار خون بالا را از ارگان‌های محیطی به دستگاه عصبی مرکزی منتقل می‌کند. در حالی که کلیه‌ها و رگ‌های خونی مدت‌ها به‌عنوان عوامل اصلی فشار خون بالا در نظر گرفته می‌شدند، این مطالعه نشان میدهد که مغز میتواند نقش علت‌ساز در برخی انواع پرفشاری خون، به‌ویژه انواع مقاوم به درمانهای متداول، ایفا کند.
«این شواهد جدید نشان میدهد که فشار خون بالا میتواند از مغز آغاز شود و راه را برای توسعه درمان‌هایی که بر مغز اثر می‌گذارند باز می‌کند»، گفت ماشا پراجر-خوتورسکی، دانشیار گروه فیزیولوژی دانشگاه مک‌گیل. این یافته مهم است زیرا پرفشاری خون تقریباً دو سوم افراد بالای ۶۰ سال را درگیر می‌کند و در حدود ۱۰ میلیون مرگ سالانه در سراسر جهان نقش دارد. بسیاری از موارد بدون علامت هستند اما به‌طور قابل‌توجهی ریسک حمله قلبی، سکته و بیماری کلیوی را افزایش میدهند.
طرح مطالعه و یافته‌های آزمایشی
برای شبیه‌سازی الگوهای تغذیه‌ای انسان، تیم پژوهشی آب آشامیدنی حاوی دو درصد نمک را در اختیار موش‌های صحرایی قرار داد — سطحی که برای بازتاب بار سدیم ناشی از رژیم‌های غذایی غنی از غذاهای فرآوری‌شده مانند فست‌فود، بیکن، نودل فوری و پنیر فرآوری‌شده تنظیم شده بود. پژوهشگران از موش‌های صحرایی استفاده کردند زیرا تنظیم نمک و آب در آن‌ها از نظر فیزیولوژیک به انسان نزدیک‌تر از موش‌های معمولی است و این امر کاربردپذیری نتایج را افزایش میدهد.
با استفاده از تصویربرداری پیشرفته مغز و تکنیک‌های مولکولی معاصر، محققان فعالسازی میکروگلیا — سلول‌های ایمنی بومی مغز — را در یک ناحیه محلی که تعادل مایعات و عملکرد قلبیعروقی را تنظیم می‌کند مشاهده کردند. آن فعالسازی ایمنی باعث التهاب و افزایش قابل اندازه‌گیری واسوپرسین شد؛ هورمونی که موجب حفظ آب و تنگ شدن عروق میشود و هر دو عامل فشار خون را بالا می‌برند. این مطالعه با ترکیب تصویربرداری زنده، آزمایش‌های سلولی و اندازه‌گیری‌های نوروفیزیولوژیک مسیر از نمک رژیمی تا نوروالتهاب و پاسخ‌های هورمونی و قلبیعروقی را ردیابی کرد.
مکانیسم‌ها: میکروگلیا، آستروسیتها و واسوپرسین
پژوهش تعامل میان میکروگلیا، آستروسیتها و نورونها را برجسته می‌کند. به‌نظر می‌رسد میکروگلیاهای فعال، آستروسیتهای مجاور را بازآرایی کنند — سلول‌های پشتیبانی ستاره‌شکل که محیط نورونی را تنظیم میکنند — که به نوبه خود تحریکپذیری نورونها در مدارهای کنترلکننده آزادسازی واسوپرسین را تغییر داد. طغیان هورمونی و تغییرات خودکارِ ناشی از آن، افزایش پایداری در فشار خون را در حیوانات در معرض نمک ایجاد کرد.
این بینش‌های مکانیکی توضیح میدهد که چگونه یک محرک محیطی (نمک رژیمی) میتواند التهاب دستگاه عصبی مرکزی ایجاد کند که سپس بازخوردی به تنظیم قلبیعروقی میدهد. مقاله منتشرشده با عنوان «میکروگلیاها فعالیت نورونها را از طریق بازآرایی ساختاری آستروسیتها تنظیم میکنند» (Ning Gu et al.) حمایت مالی از مؤسسه‌های تحقیقات بهداشت کانادا، بنیاد قلب و سکته کانادا و بنیاد ازریلی را اذعان می‌کند.
پیامدها برای درمان و سلامت عمومی
حدود یک‌سوم افراد مبتلا به پرفشاری خون با درمانهای استاندارد که عمدتاً روی عروق و عملکرد کلیه متمرکزند، کنترل حاصل نمی‌کنند. این مطالعه نشان میدهد که موارد مقاوم به درمان ممکن است از مداخلاتی که التهاب عصبی را کاهش میدهند یا مدارهای مغزی تنظیم‌کننده واسوپرسین و خروجی خودکار را تعدیل میکنند، سود ببرند. راهبردهای احتمالی میتواند شامل عوامل ضدالتهابی هدفمند، رویکردهای نورومدولاسیون یا مداخلات سبک زندگی که مصرف سدیم غذایی را کاهش میدهند باشد.
پژوهش‌های بیشتر لازم است تا تأیید شود آیا همین مسیر متمرکز بر مغز در انسان و در انواع مختلف پرفشاری خون نیز فعال است یا نه. محققان برنامه‌ریزی برای مطالعات اضافی دارند تا بررسی کنند آیا نشانگرهای نورواینتلاماتوری در مدل‌های حیوانی دیگر دیده می‌شوند و راهبردهای دارویی را برای قطع محور نمک → میکروگلیا → آستروسیت → واسوپرسین بررسی کنند.
دیدگاه کارشناسان
دکتر النا مورالس، نوروفیزیولوژیست بالینی: «این مطالعه یادآور مهمی است که بیماریهای سیستمی مانند پرفشاری خون اغلب مشکل چندعضوی هستند. شناسایی یک مسیر نور ایمیون که رژیم غذایی را به فشار خون پیوند می‌زند، افق‌های امیدوارکننده‌ای برای تشخیص و درمان باز می‌کند، اما تأیید در انسان برای ترجمه بالینی ضروری است.»
نتیجه‌گیری
مطالعه به‌سرپرستی مک‌گیل شواهد پیش‌بالینی قانع‌کننده‌ای ارائه میدهد که مصرف زیاد نمک رژیمی میتواند التهاب مغزی را تحریک کند، روابط نوروگلیایی را تغییر دهد، واسوپرسین را افزایش دهد و در نتیجه فشار خون را بالا ببرد. اگر در انسان تأیید شود، این یافتهها می‌توانند اهداف درمانی فشار خون را گسترش دهند، به‌ویژه برای بیمارانی که به داروهای متمرکز بر کلیه و رگ پاسخ نمی‌دهند. فعلاً نتایج، توصیههای سلامت عمومی برای محدود کردن مصرف سدیم را به‌عنوان گامی عملی برای کاهش خطر قلبیعروقی تقویت میکنند.
منبع: sciencedaily
.avif)
نظرات