شواهد ژنتیکی روایت نقرس را بازنویسی می کنند

شواهد ژنتیکی روایت نقرس را بازنویسی می کنند

0 نظرات نگار بابایی

6 دقیقه

شواهد ژنتیکی روایت نقرس را بازنویسی می‌کنند

نقرس مدت‌ها به‌عنوان بیماری ناشی از افراط—سرزنش‌شده به‌خاطر الکل، غذاهای چرب یا انتخاب‌های سبک زندگی نادرست—بدنام شده‌است. با این حال، شواهد ژنومی جدید نشان می‌دهد وراثت نقش بسیار بزرگ‌تری نسبت به آنچه پیش‌تر تصور می‌شد دارد. در یک تحلیل بین‌المللی در سال ۲۰۲۴ از داده‌های ژنتیکیِ ۲.۶ میلیون نفر در ۱۳ گروه مورد مطالعه، پژوهشگران ۳۷۷ ناحیه ژنومی (لوکوس) مرتبط با نقرس را شناسایی کردند؛ که ۱۴۹ مورد از آن‌ها کشفیات تازه بودند. این مجموعه داده شامل ۱۲۰,۲۹۵ فرد مبتلا به نقرس شایع بود. (Boy_Anupong/Moment/Getty Images)

با مقایسهٔ DNA افراد مبتلا و غیربیمار، تیم پژوهشی یک مطالعهٔ بزرگ ارتباطی سرتاسری ژنوم (GWAS) را اجرا کرد که چندین واریانت ژنتیکی مرتبط با تنظیم اسید اوریک و پاسخ‌های ایمنی را برجسته ساخت. این یافته‌ها نقرس را به سمت پزشکی دقیق سوق می‌دهد: فهمیدن اینکه کدام مسیرهای ژنتیکی خطر را افزایش می‌دهند می‌تواند راهنمای پیشگیری و درمان باشد.

نقرس زمانی بروز می‌کند که سطوح بالای اسید اوریک در خون به بلورهای منوسدیم اورات در مفاصل تبدیل می‌شود. آن بلورهای سوزنی‌شکل وقتی سیستم ایمنی ذاتی آن‌ها را شناسایی و علیه‌شان واکنش نشان می‌دهد، واکنش التهابی ایجاد می‌کنند و موجب درد شدید، ورم و در صورت کنترل‌نشدن، آسیب طولانی‌مدت مفصلی می‌شوند. شواهد ژنتیکی جدید، ژن‌هایی را دخیل در دو مرحلهٔ کلیدی نشان می‌دهد: انتقال و پاک‌سازی اسید اوریک، و تمایل سیستم ایمنی به واکنش به بلورهای اورات.

تیم تحقیقاتی استدلال می‌کند که با وجود اهمیت رژیم غذایی و محیط، ژنتیک محرک‌های اصلی حساسیت و شدت نقرس است. این تمایز برای پیام‌رسانی سلامت عمومی اهمیت دارد: چارچوب‌بندی نقرس به‌عنوان بیماری‌ای با ریشهٔ ژنتیکی می‌تواند انگ اجتماعی را کاهش دهد و بیماران را تشویق کند به‌جای پنهان‌کردن علائم، به دنبال مراقبت پزشکی باشند.

پیامدها برای درمان، بازمصرف داروها و سلامت عمومی

این مطالعه گزینه‌های درمانی را با شناسایی اهداف مولکولی مرتبط هم با متابولیسم اورات و هم با فعال‌سازی ایمنی گسترده‌تر می‌کند. داروهای موجود کاهش‌دهندهٔ اورات—همچون آلوپورینول و فبوکسوستات—تولید یا پاک‌سازی اسید اوریک را هدف می‌گیرند اما به‌طور مستقیم پاسخ ایمنی به بلورها را تغییر نمی‌دهند. لوکوس‌های GWAS مرتبط با ایمنی نشان می‌دهد که برخی عوامل تعدیل‌کنندهٔ ایمنی که قبلاً برای سایر بیماری‌های التهابی تأیید شده‌اند، ممکن است برای کاهش حملات یا پیشرفت نقرس بازمصرف شوند.

جهت‌گیری‌های بالینی و پژوهشی

  • ارزیابی ریسک مبتنی بر ژنوتیپ: نشانگرهای ژنتیکی می‌توانند به شناسایی افراد با ریسک بالای مادام‌العمر برای نقرس کمک کنند و دنبال‌کردن زودهنگام سطح سرمی اورات و شروع درمان پیشگیرانه را تسهیل نمایند.
  • رویکردهای هدفمند به سیستم ایمنی: توسعهٔ دارو یا بازمصرف داروهایی که مسیرهای نشان‌داده‌شده توسط GWAS را تنظیم می‌کنند ممکن است شدت یا تکرار حملات نقرس را کاهش دهد.
  • غربالگری در مقیاس جمعیت: مطالعات ژنومی بزرگ‌تر و متنوع‌تر و آزمایش‌های عملکردی لازم‌اند تا همبستگی‌ها به درمان‌های کاربردی تبدیل شوند.

نویسندگان بر موانع عملی تأکید می‌کنند: بسیاری از بیماران به‌دلیل شرم یا تصور اشتباه اینکه نقرس صرفاً پیامد انتخاب نادرست است، از مراجعه به پزشک خودداری می‌کنند. تیم تحقیقاتی یادآوری می‌کند که چارچوب‌بندی صحیح می‌تواند پذیرش درمان‌های پیشگیرانه که سطح سرمی اورات را کاهش داده و از حملات دردناک جلوگیری می‌کنند افزایش دهد.

نقرس در رادیوگرافی پای چپ در مفصل متاتارسال-فالانژ انگشت شست. (Hellerhoff/CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons)

این مطالعه محدودیت‌هایی دارد. بیشتر شرکت‌کنندگان دارای تبار اروپایی بودند که قابلیت تعمیم سریع برخی لوکوس‌ها به جمعیت‌های دیگر را کاهش می‌دهد. برخی تشخیص‌های نقرس در گروه‌ها مبتنی بر گزارشِ خودِ افراد بود تا معیارهای بالینی استاندارد، که ممکن است موجب طبقه‌بندی نادرست شود. علیرغم این محدودیت‌ها، این تحلیل جامع‌ترین نقشهٔ ژنتیکی نقرس تا به امروز را فراهم می‌آورد و اهدافی برای مطالعات عملکردی و کارآزمایی‌های بالینی آینده شناسایی می‌کند. پژوهش در نشریهٔ Nature Genetics منتشر شده‌است.

دیدگاه کارشناسی

دکتر لائورا مارتینز، روماتولوژیست مشاور و مشاور ژنومیک بالینی، می‌گوید: «این سطح از وضوح ژنومی نحوهٔ تفکر ما را دربارهٔ پیشگیری و درمان تغییر می‌دهد. ما پیش‌تر داروهای مؤثر کاهش‌دهندهٔ اورات داریم، اما دانستن معماری ژنتیکی به ما امکان می‌دهد خطر را طبقه‌بندی کنیم و درمان‌هایی را بررسی کنیم که مسیرهای ایمنی محرک حملات دردناک را تغییر می‌دهند. به‌طور مهم، اطلاع‌رسانی دربارهٔ نقش قوی ژنتیک در نقرس، سرزنش بیمار را کاهش می‌دهد و می‌تواند پایبندی به مراقبت‌های پیشگیرانه را افزایش دهد.»

دکتر مارتینز اضافه می‌کند که کارهای آینده باید مجموعه‌داده‌ها را گسترش دهند تا تبارهای متنوع‌تری را شامل شوند و نتایج GWAS را با مطالعات آزمایشگاهی جفت کنند تا علیت و قابل‌داروشدنِ اهداف تازه‌کشف‌شده را مشخص سازند.

نتیجه‌گیری

بزرگ‌ترین تحلیل ژنومی نقرس تا امروز تأکید می‌کند که ژنتیک به‌طور چشمگیری ریسک را شکل می‌دهد، از انتقال اسید اوریک تا واکنش ایمنی به بلورهای اورات. در حالی که تأثیر سبک زندگی همچنان اهمیت دارد، این شواهد برداشت‌های بالینی و اجتماعی از نقرس را از انگ دور می‌کند و به‌سمت پیشگیری و درمان مبتنی بر دانش زیست‌شناختی سوق می‌دهد. مطالعات پیگیری—به‌ویژه در جمعیت‌های متنوع و آزمایش‌های عملکردی—برای تبدیل سیگنال‌های ژنتیکی به تشخیص‌های بهتر، داروهای بازمصرف‌شده و درمان‌های هدفمند که می‌توانند بار جهانی این بیماری کهن را کاهش دهند، ضروری خواهند بود.

منبع: sciencealert

من نگارم، عاشق آسمون و کشف ناشناخته‌ها! اگر مثل من از دیدن تلسکوپ و کهکشان‌ها ذوق‌زده می‌شی، مطالب من رو از دست نده!

نظرات

ارسال نظر

مطالب مرتبط