9 دقیقه
قیمت اینترنت در سراسر جهان گاهی شبیه بازی شانس به نظر می‌رسد — در برخی کشورها هزینه‌ای چند دلاری در ماه است، در حالی که در مناطق دیگر، داشتن یک اتصال قابل‌قبول میتواند بیش از قسط وام مسکن خرج بردارد. یک نظرسنجی جدید از سوی Best Broadband Deals تصویری روشن و متناقض از تفاوت‌های چشمگیر هزینههای اینترنت خانگی در کشورهای مختلف و نواحی مختلف جهان ترسیم میکند که نشان‌دهنده نابرابری گسترده در دسترسی و قیمت‌گذاری خدمات پهنای باند خانگی است.
مکان‌هایی که هزینه اینترنت خانگی در آنجا سر به فلک می‌گذارد
در این گزارش، جزایر سلیمان به‌عنوان کشوری معرفی شده است که میانگین هزینه اینترنت خانگی در آن بالاترین میزان را دارد. ساکنان این کشور به‌طور تقریبی ماهانه 457.84 دلار برای اتصالات خانگی می‌پردازند — رقمی که در برخی بستهها به‌صورت باورنکردنیِ 289.75 دلار به ازای هر مگابیت بر ثانیه منعکس شده است. یک بسته مشخص در این جزایر حتی قیمتی معادل 2,301 دلار در ماه دارد که نشان‌دهنده هزینه بسیار بالای زیرساخت و اتصال در نواحی دورافتاده و جزیرهای است.
برای قرار دادن این اعداد در چارچوبی جهانی، مطالعات نشان میدهد میانگین جهانی هزینه ماهانه اینترنت خانگی حدود 56 دلار است، در حالی که میانگین منطقه اقیانوسیه نزدیک به 105 دلار قرار دارد. سایر کشورهایی که در بالای جدول قیمت قرار می‌گیرند شامل بوروندی در شرق آفریقا است که میانگین هزینه اینترنت خانگی در آن حدود 304.57 دلار در ماه می‌رسد (تقریباً 116.66 دلار به ازای هر مگابیت بر ثانیه). جزایر ترک و کایکوس در کارائیب نیز در جایگاه سوم با حدود 212 دلار در ماه ظاهر می‌شوند، هرچند در مجموعه داده‌های خاص مورد بررسی، قیمت به ازای هر مگابیت در آنجا به مراتب کمتر است.
تحلیل قیمت به ازای مگابیت
یکی از معیارهای مفید برای مقایسه بین کشورها، قیمت هر مگابیت بر ثانیه است. این شاخص به‌ویژه زمانی که سرعتهای پیشنهادی سرویس‌ها از چند مگابیت تا چند صد مگابیت متغیر باشد، نشان‌دهنده ارزش واقعی بستهها برای مصرفکننده است. در کشورهایی با قیمت‌های بسیار بالا، معمولا دو عامل مهم دیده می‌شود: هزینههای بالای دسترسی به کابل‌های زیردریایی یا ماهواره‌ای و فقدان رقابت سالم در بازار محلی. وقتی تنها چند اپراتور یا حتی یک اپراتور غالب وجود داشته باشد، قیمت‌ها کمتر تحت فشار رقابتی برای کاهش می‌مانند.
نمونه‌های موردی و مقایسه‌های منطقهای
مثال‌هایی مانند جزایر سلیمان و بوروندی نشان میدهد که ترکیبی از جغرافیا، تراکم جمعیت پایین و هزینههای انتقال بین‌المللی میتواند قیمت‌ها را به‌شدت افزایش دهد. در مقابل، بازارهایی که در آنها زیرساخت‌های فیبری گسترده، رقابت میان شرکت‌ها و مقررات حمایتی وجود دارد، معمولاً شاهد قیمت‌های مصرف‌کننده‌پسندتری هستند.
مکان‌هایی که اینترنت ارزان هنوز برقرار است
در سوی دیگر طیف، چند کشور وجود دارند که اینترنت خانگی را با هزینه‌ای بسیار پایین ارائه می‌دهند. پنج بازار ارزان‌قیمت در این مطالعه شامل سودان، آرژانتین، بلاروس، اوکراین و مصر هستند. سودان در صدر این فهرست قرار دارد با میانگین قبض ماهانه اینترنت خانگی فقط 2.40 دلار (حدود 1,367 پوند سودانی)، در حالی که میانگین هزینه در آرژانتین حدود 5.17 دلار در ماه است — که براساس محاسبات این مطالعه نزدیک به 0.03 دلار به ازای هر مگابیت بر ثانیه می‌شود. بلاروس نیز بسته‌های خانگی را در حدود 7 دلار در ماه عرضه میکند.
این اختلافات گسترده نشان میدهد که عوامل اقتصادی و سیاستهای داخلی می‌توانند نقش کلیدی در کاهش قیمت برای مصرفکننده داشته باشند. در برخی کشورها یارانههای دولتی یا تنظیم قیمت‌ها و در برخی دیگر رقابت شدید بین شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات منجر به پایین نگه داشتن قیمت‌ها شده است.
منطق هزینه پایین در برخی بازارها
چند دلیل فنی و اقتصادی میتواند توضیح دهد چرا در بعضی کشورها قیمت اینترنت نسبتاً پایین است: وجود زیرساخت‌های فیبرنوری داخلی، هزینه پایین نیروی کار و نگهداری، سیاستهای تشویقی دولت برای توسعه ارتباطات، و بازارهای بزرگتر که صرفه‌جویی‌های مقیاس را ممکن می‌سازند. علاوه بر این، دسترسی به مسیرهای بین‌المللی ارزان‌تر و قراردادهای گروهی با اپراتورهای بین‌المللی میتواند هزینههای نهایی را برای کاربران خانگی کاهش دهد.
تغییر تصویر منطقهای: مقایسه بلوک‌ها و مناطق
وقتی دید منطقهای اتخاذ می‌کنیم، تصویر دوباره تغییر میکند. اتحادیه کشورهای مستقل (CIS) — که شامل کشورهایی مانند بلاروس و قزاقستان است — به‌عنوان ارزانترین منطقه شناخته می‌شود و میانگین هزینه ماهانه اینترنت خانگی در آن حدود 16.46 دلار است. تقریباً هر کشور در این بلوک (به استثنای ترکمنستان) بین 40 کشور ارزان‌تر در سطح جهانی قرار دارد. در مقابل، آمریکای مرکزی در صدر جدول منطقهای هزینه‌ها قرار دارد و میانگین ماهانه‌ای حدود 105.72 دلار برای اینترنت خانگی دارد.
چرا مناطق با هم تفاوت دارند؟
تفاوت‌های منطقهای را می‌توان با توجه به چند عامل کلیدی توجیه کرد: فاصله تا مراکز تبادل ترافیک بین‌المللی، سرمایه‌گذاری‌های تاریخی در زیرساخت، سیاستهای تعرفه‌ای و مالیاتی، سطح توسعه بازار و ظرفیت رقابتی، و همچنین توان خرید مصرفکننده. مناطقی که سرمایهگذاری جدی در فیبر و مراکز داده انجام داده‌اند، به‌طور معمول هزینههای پایین‌تر و کیفیت سرویس بالاتری ارائه می‌کنند.
چرا قیمت‌ها اینقدر نوسان دارند؟
دلایل نوسان شدید قیمت اینترنت خانگی ترکیبی از عوامل جغرافیایی، سرمایهگذاری در زیرساخت، میزان رقابت بازار، محیط تنظیم‌گری و قدرت خرید مصرفکننده است. کشورها و مناطق دورافتاده و جزیرهای معمولا هزینه بیشتری برای اتصال زیرساخت بین‌المللی متحمل می‌شوند؛ از جمله هزینه کابل‌های زیردریایی، ایستگاه‌های زمینی ماهواره‌ای یا هزینههای نگهداری مسیرهای انتقال طولانی. در مقابل، کشورهایی که از یارانههای دولتی بهره‌مندند یا بازارهای رقابتی و متنوعی دارند، معمولاً قیمت‌های پایین‌تری را برای مصرفکننده مشاهده می‌کنند.
عوامل فنی
- هزینههای اتصال بین‌المللی و دسترسی به کابل‌های زیردریایی یا ماهواره‌ای
- وجود یا فقدان زیرساخت فیبرنوری داخلی و مراکز تبادل ترافیک
- کیفیت و ظرفیت شبکه محلی و نیاز به سرمایه‌گذاری‌های مکرر
عوامل اقتصادی و سیاست‌گذاری
- رقابت در بازار: تعداد اپراتورها و ساختار مالکیت شبکه
- سیاستهای تنظیمی و نرخ‌های مالیاتی و تعرفه‌ای برای واردات تجهیزات
- سطح درآمد و قدرت خرید خانوارها که بر قیمت قابل‌پرداخت تأثیر می‌گذارد
پیامدها برای مصرف‌کنندگان و سیاست‌گذاران
برای مصرف‌کنندگان و ناظران سیاستی، این ارقام یادآور این است که «دسترسی به اینترنت» معانی بسیار متفاوتی بسته به مکان زندگی افراد دارد. هزینه بالای اینترنت خانگی میتواند مانعی برای حضور در اقتصاد دیجیتال، دسترسی به آموزش آنلاین، خدمات بهداشتی از راه دور و فرصت‌های شغلی مبتنی بر شبکه باشد. از سوی دیگر، قیمت پایین اینترنت میتواند محرکی برای رشد اقتصادی، توسعه خدمات دیجیتال و گسترش خرده‌فروشی آنلاین و کسب‌وکارهای کوچک باشد.
اقدامات پیشنهادی برای کاهش نابرابری قیمت
- افزایش سرمایهگذاری در زیرساخت‌های فیبری و مراکز تبادل ترافیک منطقهای برای کاهش هزینههای انتقال داده.
- ترویج رقابت بازار از طریق سیاست‌گذاری و حذف موانع ورود اپراتورهای جدید.
- اجرای یارانههای هدفمند یا طرح‌های حمایت اجتماعی برای خانوارهای کم‌درآمد تا دسترسی دیجیتال به‌عنوان حق بنیادی تقویت شود.
- تشویق قراردادهای مشترک بین اپراتورهای منطقهای برای استفاده از زیرساخت‌های موجود و کاهش هزینههای سرمایه‌ای.
نکات کاربردی برای مصرف‌کنندگان
برای کسانی که به دنبال انتخاب بهترین بسته اینترنت خانگی هستند، توجه به نرخ قیمت به ازای هر مگابیت، پایداری سرویس، محدودیتهای حجمی (Fair Use)، و پشتیبانی مشتری اهمیت دارد. صرفاً انتخاب ارزانترین گزینه ممکن است در بلندمدت منجر به تجربه‌ای نامطلوب شود؛ بنابراین بررسی ترکیبی از قیمت، سرعت واقعی، و کیفیت خدمات اهمیت دارد.
جمع‌بندی
اعداد و آمار منتشرشده توسط Best Broadband Deals نشان میدهد که دسترسی به اینترنت خانگی در جهان یک تجربه بسیار نامتوازن است. تفاوت‌های شدید در قیمت و کیفیت خدمات از یک سو ناشی از محدودیتهای جغرافیایی و فنی است و از سوی دیگر بازتاب‌دهنده تصمیمات سیاستی، رقابت بازار و توان خرید مردم است. برای مقایسه طرح‌ها هنگام سفر یا بررسی سیاستهای ملی پهن‌باند، هزینه اینترنت خانگی همچنان یک عامل حیاتی در بحث شمول دیجیتال و فرصت‌های اقتصادی جهانی باقی می‌ماند.
با توجه به اهمیت اینترنت به‌عنوان زیرساختی اساسی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی، کاهش شکاف‌های قیمتی و بهبود دسترسی گسترده‌تر باید در صدر اولویت‌های دولتها، نهادهای بین‌المللی و اپراتورهای بخش خصوصی قرار گیرد. اقدام هماهنگ در سطح منطقهای و بین‌المللی میتواند به کاهش هزینه‌ها، افزایش رقابت و در نهایت ارتقای کیفیت و دسترسی اینترنت خانگی برای میلیون‌ها خانوار کمک کند.
منبع: smarti
ارسال نظر