شناخت حلقه های حبابی نهنگ گوژپشت: ارتباط و رفتارهای اجتماعی

درک حلقه‌های حبابی نهنگ گوژپشت

نهنگهای گوژپشت (Megaptera novaeangliae)، غول‌های باشکوه اقیانوس‌های جهان، مدت‌ها است که توجه دانشمندان و علاقه‌مندان به حیات دریایی را به علت رفتارها و صداهای پیچیده‌ خود جلب کرده‌اند. اگرچه این نهنگ‌های بالنی بیشتر به خاطر ساخت شبکه‌های مارپیچ حبابی برای به دام انداختن شکار شناخته می‌شوند، اما پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند که همه‌ی حباب‌هایی که توسط نهنگ‌ها ایجاد می‌شوند، یک کارکرد زیست‌محیطی ندارند. در واقع، برخی از این حلقه‌های حبابی زیبا در زیر آب ممکن است نوعی تلاش برای ارتباط، حتی با انسان‌ها، تلقی شوند.

زمینه علمی: فراتر از روش‌های شکار

نهنگ‌های گوژپشت طیف وسیعی از رفتارهای ایجاد حباب را نشان می‌دهند. به طور سنتی، شبکه‌های حبابی مارپیچ به عنوان یک استراتژی گروهی شکار تلقی می‌شوند که به چند نهنگ امکان می‌دهد ماهی‌ها را محاصره کنند. با این حال، مشاهدات و شواهد تصویری سال‌های اخیر چشم‌انداز وسیع‌تری را ارائه می‌دهند: نهنگ‌ها در زمینه‌های دیگری نیز حباب تولید می‌کنند. دانشمندان این رفتار را در قالب نمایشی بازیگوشانه، اجتماعی و گاه تهاجمی دسته‌بندی کرده‌اند. تمرکز یک مطالعه جدید بر پدیده‌ای متمایز است؛ حلقه‌های حبابی کاملا گرد که به سرعت به سمت سطح می‌آیند و همانند حلقه‌های دود غول‌آسا زیر آب هستند.

تحقیقات جدید و هدف حلقه‌های حبابی

گروهی از زیست‌شناسان دریایی و عکاسان با همکاری بین‌المللی، مجموعه‌ای از ویدیوها و عکس‌هایی که نهنگ‌های گوژپشت را در حال ایجاد این ساختارهای حلقه‌ای حبابی نشان می‌دهد، بررسی کردند. این تصاویر هم از زیر آب توسط غواصان و شناگران و هم از سطح، با قایق‌ها، هواپیماها و پهپادها، جمع‌آوری شد. این تنوع در زاویه‌های مشاهده، فهم عمیق‌تری از رفتار نهنگ‌ها در نزدیکی انسان‌ها را فراهم کرد.

در این مجموعه داده، ۱۲ رویداد مجزا ثبت شد که طی آن‌ها نهنگ‌ها مجموعاً ۳۹ حلقه‌ حبابی ایجاد کردند که به ۱۱ نهنگ گوژپشت منفرد نسبت داده شد. جالب اینجاست که ده مورد از این رخدادها نزدیک به قایق یا شناگران انسان، و در شش مورد نیز بیش از یک نهنگ حضور داشت.

کشفیات کلیدی: نشانه‌های اجتماعی یا ارتباط بین گونه‌ای؟

با وجود احتمال بروز رفتارهای تهاجمی یا قلمرویی در این موقعیت‌های گروهی، مطالعه هیچ شواهدی از خصومت—چه بین نهنگ‌ها یا علیه انسان‌ها و قایق‌ها—گزارش نکرد. نکته جالب اینجاست که هشت نهنگ از نه نهنگی که حلقه‌های حبابی تولید کردند، به جای دوری از انسان‌ها، به سمت آن‌ها شنا کردند، مگر اینکه در حال تغذیه بودند.

سایر گونه‌های پستانداران دریایی نیز رفتارهای دوستانه یا کنجکاوی، مانند نفس کشیدن یا بازی در نزدیکی قایق‌ها را نشان می‌دهند. ایجاد آگاهانه حلقه‌های حبابی اطراف انسان می‌تواند نشانه‌ای از تلاش نهنگ‌های گوژپشت برای ارتباط باشد و این موضوع امکان جدیدی را در حوزه ارتباط بین گونه‌ها مطرح می‌کند.

دیدگاه‌های متخصصان و چشم‌اندازهای آینده

در حالی که نتایج این تحقیق احتمال کارکرد ارتباطی این رفتارها را تقویت می‌کند، پژوهشگران تأکید دارند که برای دستیابی به نتیجه قطعی، باید با احتیاط پیش رفت. به گفته تیم تحقیقاتی، «ادامهٔ مشاهدات میدانی برای تعیین فراوانی و نقش حلقه‌های حبابی در تعاملات اجتماعی نهنگ گوژپشت حیاتی است.» بررسی کاربردهای بازیگوشانه و ارتباطی این حلقه‌ها می‌تواند ابعادی تازه از تعامل هوشمندانه این جانوران را با هم‌نوعان و حتی با ما روشن نماید.

جمع‌بندی

عمل مرموز ایجاد حلقه‌های حبابی زیر آب توسط نهنگ‌های گوژپشت همچنان دانشمندان و مردم را مجذوب خود می‌کند. شواهد جدید نشان می‌دهند که این ساختارها، علاوه بر کاربرد در تغذیه و بازی، می‌توانند نمونه‌ای شگفت‌انگیز از ارتباط احتمالی میان گونه‌ها باشند. تحقیقات بیشتر برای کشف راز این «پیام‌های حبابی» ضروری است، اما یک نکته روشن است: هرچه درباره رفتارهای اجتماعی نهنگ‌های گوژپشت بیشتر بیاموزیم، به درک و حفاظت بهتر از این موجودات شگفت‌انگیز اقیانوس‌ها نزدیک‌تر خواهیم شد.