8 دقیقه
تصور کنید هر روز هوای شهری را تنفس می‌کنید و به این فکر می‌افتید که آیا چیزی به سادگی یک سیب میتواند مفید باشد یا نه. تجزیه و تحلیل جدیدی که روی تقریباً 200,000 شرکت‌کننده انجام شده نشان میدهد مصرف بالاتر میوه با کاهش کمتر در عملکرد ریه مرتبط است که معمولاً ناشی از آلودگی ذرات ریز معلق در هوا است. این یافته یک زاویه تغذیهای جدید به مباحث سلامت تنفسی و سیاست‌گذاری عمومی اضافه می‌کند و نشان میدهد که عوامل غذایی ممکن است در تضعیف برخی اثرات مضر آلودگی نقش داشته باشند.
ارتباط شگفت‌آور: میوه، آنتی‌اکسیدان‌ها و ریه‌های پاک‌تر
پژوهشگرانی که در کنگره انجمن اروپایی ریه در آمستردام حضور داشتند، بررسی کردند که آیا رژیم غذایی میتواند آسیب‌های شناخته‌شده آلودگی هوا را تغییر دهد یا نه. این تحقیق که توسط پیمپیکا کائوسری، دانشجوی دکترای مرکز سلامت محیطی و پایداری دانشگاه لستر، هدایت شد، بر میوهها، سبزیجات و غلات کامل تمرکز داشت و رابطه آن‌ها را با ظرفیت ریه مورد بررسی قرار داد. از منظر اپیدمیولوژیک، این نوع مطالعات به شناسایی عوامل قابل تغییر رفتاری کمک می‌کند که میتوانند بار بیماریهای مرتبط با آلودگی هوا را کاهش دهند.
تیم تحقیق از داده‌های UK Biobank برای حدود 200,000 بزرگسال استفاده کرد و عملکرد ریه را با معیار FEV1 اندازه‌گیری نمود؛ یعنی حجم هوایی که یک فرد میتواند با زور در یک ثانیه بازدم کند. آن‌ها نتایج FEV1 را با برآوردهای مواجهه با PM2.5 مقایسه کردند؛ ذرات معلق بسیار ریز با قطر کمتر از 2.5 میکرومتر که از اگزوز خودروها، منابع صنعتی و فرآیندهای احتراق ناشی می‌شوند و قادر به نفوذ عمیق به راه‌های هوایی هستند. در تحلیل‌ها، علاوه بر مقایسه خام، تعدیل‌هایی برای عوامل مخدوش‌کننده شناخته‌شده مانند سن، قد و وضعیت اقتصادی-اجتماعی انجام شد تا رابطه بین رژیم غذایی و تغییرات عملکرد ریه واضح‌تر شود.
یافته‌های کلیدی: سیگنال قوی‌تر در زنانی که میوه بیشتری می‌خورند
تحلیل نشان داد که به ازای هر افزایش 5 میکروگرم در متر مکعب PM2.5، زنانی که کمتر از چهار واحد میوه در روز مصرف می‌کردند به‌طور میانگین کاهش FEV1 حدود 78.1 میلی‌لیتر را تجربه کردند. در مقابل، زنانی که چهار یا بیشتر واحد میوه در روز مصرف می‌کردند کاهش کمتری معادل تقریباً 57.5 میلی‌لیتر داشتند. این اختلاف نشان میدهد که مصرف میوه ممکن است تا حدی زیان‌های مرتبط با آلودگی را در عملکرد ریه کاهش دهد یا سرعت افت عملکرد ریه را کند کند.
چرا اثر در زنان واضح‌تر بود؟ پژوهشگران گزارش میدهند که مردان در نمونه تمایل داشتند به‌طور کلی میوه کمتری مصرف کنند که این مسأله میتواند توان آماری برای تشخیص یک رابطه محافظتی را کاهش دهد. اختلافات جنسیتی در الگوهای تغذیهای، قرار گرفتن در معرض شغلی و پاسخ‌های زیستی نیز ممکن است در تفسیر این نتایج نقش داشته باشند. کائوسری برنامه‌‌ریزی کرده تا کارهای بیشتری انجام دهد تا بررسی کند آیا رژیم غذایی بر تغییرات عملکرد ریه در طول زمان تأثیر می‌گذارد و آیا مزایای مشابه در جمعیت‌های دیگر تکرار می‌شود یا نه.
چگونه آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات ضدالتهابی میتوانند کمک کنند
میوهها سرشار از ویتامین‌ها، پلی‌فنول‌ها و سایر ترکیبات آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی هستند که میتوانند استرس اکسیداتیو و التهاب را کاهش دهند. ذرات ریز معلق باعث تحریک پاسخ‌های التهابی و آسیب اکسیداتیو در لایه پوششی ریه می‌شوند؛ آنتی‌اکسیدان‌ها ممکن است این مسیرها را تضعیف کنند و در نتیجه از کاهش عملکرد ریه جلوگیری یا آن را کندتر سازند. این سازوکارهای زیستی (biological plausibility) یافته‌های مشاهداتی را تقویت میکنند، هرچند که مشاهدات به‌تنهایی اثبات علیت (causation) نیستند و نیاز به مطالعات مداخلهای و طولی برای تأیید وجود دارد.
FEV1 و PM2.5 چیستند؟
- FEV1: حجم بازدمی اجباری در یک ثانیه، یک معیار عینی از عملکرد ریه که در مطالعات بالینی و جمعیتی برای ارزیابی ظرفیت تنفسی و تشخیص بیماری‌هایی مانند آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) به کار می‌رود.
- PM2.5: ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرومتر که قادر به نفوذ عمیق به راه‌های هوایی و حتی ورود به جریان خون هستند. منابع اصلی شامل ترافیک خودرو، احتراق سوخت‌های فسیلی، صنایع و برخی فرآیندهای خانگی مانند پخت و پز است؛ این ذرات با مرگ و میر زودرس و بار بیماریهای قلبی-عروقی و تنفسی ارتباط دارند.
سیاست‌گذاری و عدالت: تغذیه جایگزین هوای پاک نیست
کارشناسان هشدار میدهند که توصیه‌های تغذیهای نمی‌توانند جایگزین نیاز به کاهش آلودگی از منبع شوند. پروفسور سارا ده ماتئیس، رئیس گروه کارشناسان سلامت شغلی و محیطی در انجمن اروپایی ریه، اشاره می‌کند که مطالعه از منافع تنفسی رژیم‌های غنی از گیاهان پشتیبانی می‌کند اما نابرابری‌های اجتماعی را نیز برجسته می‌سازد. دسترسی به میوهها و سبزیجات تازه به‌طور گسترده متفاوت است و سیاستهای سطح جمعیت برای کاهش انتشار آلاینده‌ها همچنان ضروری به شمار می‌آیند. به عبارت دیگر، انتخاب‌های غذایی فردی ممکن است مفید باشند، اما دولت‌ها باید به کاهش ساختاری انتشارها ادامه دهند تا از سلامت عمومی محافظت شود.
مطالعه برای عواملی مانند سن، قد و وضعیت اقتصادی-اجتماعی تنظیم شد، اما احتمال وجود متغیرهای مخدوش‌کننده باقی می‌ماند. با این وجود، تداوم ارتباط بین رژیم غذایی و عملکرد ریه در گروه‌های مختلف و اثرات زیستی شناخته‌شده آنتی‌اکسیدان‌ها باعث می‌شود نتیجه قابل توجه باشد. برای پزشکان و مروجین سلامت عمومی، این کار توصیه‌های فعلی مبنی بر ترویج مصرف میوه و سبزیجات به عنوان بخشی از سبک زندگی سالم برای ریه را تقویت می‌کند.
پیامدها برای زندگی روزمره و جهت‌های پژوهشی آینده
برای ساکنان شهرها، پیام عملی این است: اگر می‌توانید میوه بیشتری مصرف کنید، زیرا ممکن است در محیط‌های آلوده مزایای تنفسی قابل اندازه‌گیری داشته باشد. برنامههای سلامت عمومی میتوانند ابتکارات تغذیهای را با مداخلات هدفمند کیفیت هوا جفت کنند، به‌ویژه در جوامعی که هم آلودگی بالا و هم دسترسی محدود به غذای سالم را تجربه میکنند. چنین رویکردی، ترکیبی از مداخلات فردی و سیاستهای جمعی، بیشترین احتمال را برای کاهش بار بیماری مرتبط با آلودگی دارد.
جهات پژوهشی آینده شامل تحلیل‌های طولی است تا مشخص شود آیا رژیم غذایی سرعت افت عملکرد ریه را در طول زمان کاهش میدهد یا خیر؛ کارآزماییهای مداخلهای که مکمل‌های غذایی یا «نسخ غذایی» (food prescriptions) را آزمایش میکنند؛ و مطالعات در جمعیتها و زمینههای آلودگی متنوعتر. درک رابطه دوز-پاسخ و این که کدام نوع میوهها یا مواد مغذی (مثلاً ویتامین C، ویتامین E، فولات، کاروتنوئیدها یا ترکیبات پلی‌فنولی) بیشترین حفاظت را ارائه میدهند، به شکل‌گیری توصیه‌های عملی کمک خواهد کرد. علاوه بر این، بررسی تعامل بین عوامل رفتاری (مانند فعالیت بدنی، سیگار کشیدن) و رژیم غذایی در تأثیرگذاری بر حساسیت به PM2.5 ضروری است.
دیدگاه کارشناسی
دکتر النا روسی، اپیدمیولوژیست تنفسی که در این مطالعه مشارکتی نداشت، اظهار می‌کند: «این استفاده هوشمندانه از داده‌های بزرگ برای بررسی یک پرسش واقع‌گرایانه است. ارتباط محافظتی با میوه از نظر زیستی قابل قبول و از منظر سلامت عمومی امیدوارکننده است. اما نباید رژیم غذایی را به عنوان جایگزینی برای هوای پاک معرفی کنیم. هر دو راهبرد لازم‌اند: توانمندسازی افراد از طریق دسترسی بهتر به غذاهای سالم و هم‌زمان اجرای سیاست‌هایی که کاهش ساختاری در انتشارها را به دنبال دارند.»
پژوهشگران و مروجان سلامت منتظر مطالعات پیگیری خواهند بود که علیت را آزمون کنند و مکانیزم‌ها را با جزئیات بیشتری بررسی نمایند. برای اکنون، افزودن چند بخش میوه بیشتر در روز همچنان یک گام کم‌خطر و احتمالاً مفید برای سلامت ریه در محیط‌های آلوده محسوب می‌شود. در عین حال، ترکیب پیام‌های تغذیهای با توصیه‌هایی برای کاهش قرار گرفتن در معرض ذرات (مانند استفاده از فیلترهای مناسب در خانه، اجتناب از زمان‌های اوج ترافیک و پشتیبانی از سیاستهای کاهش انتشار در سطح محلی و ملی) میتواند بیشترین منفعت را برای سلامت جمعیت به همراه داشته باشد.
منبع: scitechdaily
ارسال نظر