8 دقیقه
در جریان مأموریت ۲۳ روزه اکتشاف اقیانوسِ NOAA در سواحل آلاسکا، یک وسیلهٔ زیرآبی هدایت‌شونده از راه دور (ROV) با شیئی روبه‌رو شد که دانشمندان را به تردید انداخت: یک کرهٔ نرم و طلایی که به سنگی بیش از ۳۳۰۰ متر زیر سطح آب چسبیده بود. این کشف — با قطر حدود ۱۰ سانتی‌متر و دارای یک سوراخ منفرد — پرسش‌هایی دربارهٔ حیات اعماق دریا، راهبردهای تولیدمثلی و میزان ناشناخته‌ماندن اقیانوس باقی می‌گذارد.
یافتۀ عجیب در اعماق
این جسم در یک غواصی در سال ۲۰۲۳ مشاهده شد، در منطقه‌ای که نور خورشید هرگز به آن نمی‌رسد و فشارهای هیدرواستاتیک بسیار زیاد است. با استفاده از ROV، پژوهشگران ساختاری گرد و گوشت‌گون را دیدند که محکم به سنگی آغشته به اسفنج‌های سفید چسبیده بود. قطر این کره حدود ۱۰ سانتی‌متر (۴ اینچ) برآورد شد و یک سوراخ چشمگیر در یک ضلع آن دیده می‌شد — نکته‌ای که فوراً موجی از حدس و گمان را به‌دنبال آورد.
پخش زندهٔ غواصی بی‌واسطه تردید تیم را نشان داد. یکی از اعضا گفت: "واقعاً نمی‌دانم با این چه باید کرد"، و دیگری اشاره کرد: "قطعاً یک سوراخ بزرگ دارد؛ بنابراین یا چیزی سعی کرده وارد شود یا سعی کرده خارج شود." فرد سومی با شوخی نگران گفت: "فقط امیدوارم وقتی آن را نیشگون می‌گیریم، چیزی تصمیم نگیرد بیرون بیاید" و حالتی شبیه آغاز یک فیلم ترسناک را تداعی کرد.
تیم با استفاده از یک بازوی رباتیک و نمونه‌گیر مکشیِ ملایم، جسم را کمی هُل داد و دریافت که لمس آن نرم است. سپس نمونه را برای بررسیهای دقیق‌تر به عرشه کشتی NOAA Okeanos Explorer منتقل کردند تا بررسیهای آزمایشگاهی و تشخیصی شروع شود.
.avif)
کرهٔ مرموز با دقت و با نمونه‌گیر مکشی جمعآوری شد
چه می‌تواند باشد؟ تخم، اسفنج، مرجان یا چیز دیگر؟
پژوهشگران در ابتدا چند فرضیه مطرح کردند: اسفنج مرده، مرجان یا شاید کیسۀ تخم. کری هاول، اکولوژیست اعماق دریا از دانشگاه پلی‌موث، به روزنامهٔ The Guardian گفت بافت آن "گوشت‌گونه" به‌نظر می‌رسید و نشانههای واضحی از آناتومی نداشت — خصوصیاتی که تیم را به سمت فرضیهٔ تخم سوق داد. هاول گفت: "اگر تخم باشد، سؤال بسیار جالب این است که تخمِ چه‌کس است." با قطر حدود ۱۰ سانتی‌متر، این جسم بسیار بزرگ‌تر از تخم‌های معمول ماهیان است و می‌تواند نشان‌دهندهٔ والد بزرگ یا راهبرد تولیدمثلی غیرمعمول باشد.
حیوانات تخم‌گذار معمولاً تخم‌ها را به‌صورت خوشه‌ای یا در لانه می‌گذارند، و بنابراین قرارگیری تنها و ایزولهٔ چنین کره‌ای به‌ویژه جالب توجه است. یک کیسۀ تخم منفرد به این اندازه غیرمعمول خواهد بود و می‌تواند راهبردهای زیست‌تاریخی پیش‌تر ثبت‌نشده‌ای را در اعماق دریا آشکار کند. همچنین ممکن است ساختار از گونه‌های لایه‌زی یا بی‌تحرک باشد که شکل ظاهری متفاوتی از نمونه‌های شناخته‌شده نشان میدهد.
.avif)
کرۀ مرموز پس از جمعآوری روی عرشهٔ کشتی NOAA Okeanos Explorer عکسبرداری شد
زمینهٔ علمی: چرا این موضوع اهمیت دارد
کاوش اعماق اقیانوس با چالش‌های فراوانی روبه‌روست. سرمای بسیار زیاد، فشارهای ویرانگر و تاریکی مطلق مشاهدهٔ انسانی را محدود کردهاند، و تحلیلِ تصاویر غواصی‌های اعماق در سال ۲۰۲۵ نشان میدهد که ما تنها حدود ۰.۰۰۱ درصد از کف عمیق اقیانوس را از نظر بصری بررسی کرده‌ایم. آن سهم ناچیز نشان میدهد که کشفیات زیستی بی‌شماری ممکن است در انتظارمان باشد، از گونه‌های جدید تا رفتارها و روشهای تولیدمثلی غیرمنتظره.
یافتن یک جسم زیستیِ ناتعیین، محدودیتهای دانش فعلی را برجسته میکند و اهمیت ROVها و فناوری‌های مشابه را برای گسترش این دانش نشان میدهد. با آوردن نمونه به عرشه، دانشمندان می‌توانند از میکروسکوپ، توالییابی ژنتیکی و آنالیز شیمیایی استفاده کنند تا ترکیب و منشأ آن را تعیین کنند. به‌عنوان مثال، DNA barcoding (بارکدینگ دی‌ان‌ای) می‌تواند نشان دهد که آیا بافت درون کره با تاکسون‌های شناخته‌شده مطابقت دارد یا نشانه‌ای از یک شاخهٔ جدید زیستی را افشا میکند.
علاوه بر شواهد مولکولی، آنالیز میکروآناتومی و بافت‌شناسی می‌تواند ساختار سلولی و احتمالاً نوع بافت (اپی‌تلیال، بافت همبند، بافت عصبی یا بافت تک‌سلولی) را مشخص کند. آنالیز مولکولی می‌تواند نشانگرهای همزیستی مانند میکروب‌های همراه یا سموم دفاعی را آشکار کند که اطلاعاتی دربارهٔ روابط اکولوژیک و سازگاری با فشارهای عمقی فراهم می‌آورد.
پیامدها و گام‌های بعدی
اگر آزمایش‌های ژنتیکی تأیید کنند که این کره تخم است، پژوهشگران به دنبال ردپای والدین، مراحل توسعه‌ای یا ساختارهای مرتبط در ناحیه خواهند گشت. یافتن نوزاد یا مرحلهٔ رویشی در همان ناحیه یا شواهدی از رفتار والدین می‌تواند سرنخ‌هایی دربارهٔ زیست‌شناسی تولیدمثلی گونهٔ احتمالی ارائه دهد. اگر این ساختار یک اسفنج، مرجان یا موجود ساکن دیگر باشد، مورفولوژی غیرمعمول آن همچنان نور تازه‌ای بر چگونگی سازگاری حیات با محیط‌های اعماق دریا خواهد انداخت.
صرف‌نظر از نتیجهٔ نهایی، نمونه یادشده یادآور این است که حتی مأموریت‌های خوب‌تأمین‌شده نیز می‌توانند شگفتی‌های واقعی خلق کنند. همان‌طور که سم کندیو، هماهنگ‌کنندهٔ اکتشاف در NOAA Ocean Exploration، گفته است: "آیا اعماق دریا غریب و دل‌انگیز نیست؟ ما توانستیم «کرۀ طلایی» را جمعآوری و به عرشه بیاوریم، اما هنوز نتوانسته‌ایم بیش از اینکه این جسم منشأ زیستی دارد، آن را شناسایی کنیم. اینکه با این یافته شگفت‌زده شویم اندکی انسان را فروتن میکند و یادآور میزان کم دانسته‌هایمان دربارهٔ سیاره‌مان و آنچه هنوز باید دربارهٔ اقیانوس بیاموزیم است."
برای حرکت به‌سوی تعیین هویت، تیم احتمالاً چندین مسیرِ تحلیلی هم‌زمان را دنبال خواهد کرد: تصویربرداری میکروسکوپی الکترونی برای دیدن سازوکارهای سطحی و بافتی، آنالیز ایمونوشیمیایی برای شناسایی پروتئین‌های شاخص و توالییابی ژنتیکی چند ژن یا حتی توالییابی کل ژنومِ نمونه در صورت وجود مادهٔ ژنتیکی کافی. همچنین تحلیل‌های شیمیایی مانند کروماتوگرافی و طیف‌سنجی می‌توانند نشان دهند که آیا ترکیبات خاصی مانند کاروتنوئیدها، لیپیدهای سازگار با فشار یا متابولیت‌های دفاعی وجود دارد یا خیر.
از نظر میدانی، پیشنهاد می‌شود که تیم محل کشف را با حساسیت بیشتر دنبال کند: ثبت ویدیوی طولانی‌مدت، نمونه‌گیری از لایه‌های اطراف سنگ میزبان، و جستجوی ساختارهای مشابه در شعاع‌های بیشتر. داده‌های محیطی مانند دما، شوری، اکسیژن محلول و جریان آب می‌توانند به درک شرایطی که این جسم در آن شکل گرفته یا زنده مانده کمک کنند.
دیدگاه کارشناسان
"اقلامی مانند این ارزش‌مندند زیرا ما را وادار می‌کنند فرضیه‌هایمان دربارهٔ زندگی اعماق دریا را پالایش کنیم،" می‌گوید دکتر النا مارکوس، زیست‌شناس اعماق دریا و مروج علمی (شخصیتی خیالی اما مبتنی بر واقعیت برای این گزارش). "حتی اگر شناسایی نهایی معمولی به‌نظر برسد، روند کار — از مشاهدهٔ ROV تا تحلیل مولکولی — ابزارهای ما را توسعه میدهد و اغلب به کشفیات جانبی غیرمنتظره‌ای در اکولوژی، شیمی یا بیومکانیک اعماق دریا می‌انجامد."
در ماه‌های پیش رو، آزمایش‌های آزمایشگاهی روی کره ساختار سلولی، نشانگر ژنتیکی و احتمالاً مرحلهٔ توسعه‌ای آن را تعیین خواهند کرد. چه این نمونه تخم حیوانی بزرگ و ناشناخته باشد و چه گونه‌ای خاص از اسفنج یا مرجان با مورفولوژی غیرعادی، این یافته ارزش اکتشاف مداوم اقیانوس‌های عمیق را برای آشکارسازی تنوع زیستی پنهان زمین تأیید میکند.
نکات کلیدی که این کشف مطرح میکند شامل اهمیت فناوری‌های رباتیک برای کاوش زیست‌محیط‌های دورافتاده، نیاز به ترکیب روشهای میکروسکوپی و مولکولی برای شناسایی نمونه‌ها، و ضرورت برنامه‌ریزی برای پیگیری میدانی و آزمایشگاهی است. همچنین این رویداد برجسته می‌سازد که چگونه وظیفهٔ توصیف و حفظ تنوع زیستی در اقیانوس‌ها به همکاری میان‌رشته‌ای زیست‌شناسان، ژنتیک‌دانان، شیمی‌دان‌ها و مهندسین نیاز دارد.
در نهایت، این کرهٔ طلایی مرموز نه‌تنها یک معمای علمی جذاب است، بلکه محرکی برای تأمل در مورد میزان دانش اندک ما از بوم‌شناسی اعماق دریا و برای ترغیب سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در اکتشافات زیست‌دریایی است. پژوهش‌های آینده ممکن است پاسخ‌هایی دربارهٔ منشاء، نقش اکولوژیک و نحوهٔ سازگاری هر گونهٔ مرتبط با این ساختار ارائه دهد و مجموعه‌ای جدید از پرسش‌ها را برای نسل بعدی پژوهشگران رقم بزند.
منبع: sciencealert
نظرات
پمپزون
یه همکار قدیمی می‌گفت تو پروژه‌ها چیزای عجیبی دیدم که شبیه هیچ چیز نبودن، اعماق پر از غافلگیریه؛ نمونه‌های بیشتر و پیگیری میدانی لازمه
مهدی
کمی شبیه اغراق توی حدس و گمان بود، لایو کلی شوخی داشت، اما از منظر علمی مهمه، امیدوارم آزمایش‌ها دقیق و شفاف باشن
بیوانیکس
یادآور اینه که از عمق دریا فقط نوک کوه یخو دیدیم. تکنولوژی خوبه ولی کلی معما مونده، کنجکاوم ببینم نتایج ژنتیک چی میگه
توربوآ
این واقعیه یا یه چیز معدنی عجیبه؟ عکس‌ها مبهمه، تا DNA نبینیم من شک دارم، شاید یه اسفنگ یا چیز دیگه باشه...
دادهپالس
وااای کرهٔ طلایی؟! مثل فیلمای علمی تخیلی ولی واقعی... هیجان‌زده‌م، یه کمی هم دلشوره دارم 😮💨
ارسال نظر