6 دقیقه
ناسا و شرکت بوئینگ تایید کرده‌اند که فضاپیمای استارلاینر در حال آماده‌سازی برای یک پرواز دیگر به ایستگاه فضایی بین‌المللی است — این‌بار به‌احتمال زیاد بدون سرنشین. هدف این ماموریت، ارزیابی و تائید سامانههای ایمنی استارلاینر در مدار و ارسال محموله‌های ضروری به ایستگاه است تا برنامه تحت قرارداد بازبینی‌شده بتواند بهصورت کنترل‌شده پیش برود. این گام در چارچوب مدیریت ریسک، تداوم خدمات به ایستگاه فضایی بین‌المللی و بهبود قابلیت اطمینان فضاپیمای انسانی طراحی‌شده است و نشان‌دهنده اولویت‌بندی ایمنی سرنشینان و محموله‌ها در پروژه‌های حمل و نقل فضایی است.
چرا ناسا پروازهای سرنشیندار را موقتاً متوقف می‌کند
پس از سال‌ها توسعه، آزمایش‌های متعدد و سابقه‌ای پر از چالش در پروازهای آزمایشی، ناسا و بوئینگ توافق جدیدی را اعلام کردند که تعداد مأموریت‌های سرنشیندار استارلاینر را کاهش می‌دهد. بر اساس این توافق، پرواز بعدی که «استارلاینر-1» نامیده شده است، بهصورت بدون سرنشین برنامهریزی شده تا هم محموله به ایستگاه برساند و هم بهعنوان یک آزمون جامع سامانه‌ها در وضعیت واقعی مدار عمل کند؛ آزمونی که پیش از بازگرداندن دوباره فضانوردان به کپسول انجام می‌شود. این تصمیم نشان‌دهنده رویکردی محافظه‌کارانه از جانب ناسا برای اطمینان از ایمنی فضانوردان و حصول دادههای عملیاتی واقعی در مدار است.
تاریخچه استارلاینر پرفرازونشیب بوده است. نخستین آزمون بدون سرنشین در سال 2019 به‌دلیل خطاهای نرمافزاری نتوانست به ایستگاه فضایی بین‌المللی برسد و این موضوع بوئینگ را وادار کرد تا وارد فرایند طولانی تعمیرات، بازطراحی نرمافزار و مجوزدهی مجدد شود. در سال‌های بعد تیم‌های فنی به‌طور گسترده‌ای روی رفع اشکالات نرمافزاری، تست سختافزار و بهبود رویه‌های عملیاتی کار کردند. با این‌که سال گذشته اولین پرواز سرنشیندار برنامه تکمیل شد و فضانوردان ناسا، Butch Wilmore و Suni Williams، با استارلاینر به ایستگاه رسیدند، مأموریت در مدار با چندین مشکل فنی مواجه شد؛ از جمله خرابی شیرها، ناهنجاری در سامانههای رانشگر و نشتی هلیوم که اجرای عملیات را پیچیده کردند و در نهایت ناسا تصمیم گرفت برای جلوگیری از مخاطره بیشتر جان خدمه، وسیله را به زمین بازگرداند. این مجموعه رخدادها نشان داد که حتی پس از پرواز سرنشیندار موفقیت‌آمیز، نیاز به آزمون‌ها و دادههای بیشتر در مدار برای تأیید کامل قابلیت اطمینان فضاپیما وجود دارد.
انتظارها از استارلاینر-1 چه چیزهایی است
استارلاینر-1 هم یک پرواز محموله‌ای خواهد بود و هم یک آزمون ایمنی مداری. در طول این ماموریت بدون سرنشین، انتظار می‌رود که مجموعه‌ای از زیرسامانه‌ها تحت شرایط واقعی مدار ارزیابی شوند: سامانههای پیشرانش و کنترل وضعیت، تشخیص و پایش سخت‌افزارهای پشتیبانی حیات (حتی اگر سرنشین نداشته باشد، سنسورها و تجهیزات مرتبط تست خواهند شد)، سامانههای کنترل بازگشت به جو، و عملکرد کلی ارتباطات و ناوبری برای متصل شدن و لنگر کردن به ایستگاه فضایی بین‌المللی. در صورتی که این سامانه‌ها در طی پرواز بدون سرنشین عملکرد نرمال و قابل‌قبولی از خود نشان دهند، ناسا و بوئینگ ممکن است مسیر را برای تا سه مأموریت چرخشی سرنشیندار با استفاده از استارلاینر هموار کنند. مقام‌های مسئول اعلام کرده‌اند که احتمالاً استارلاینر-1 پیش از آوریل 2026 برنامهریزی نخواهد شد تا زمان کافی برای تستهای زمینی تکمیلی، اعتبارسنجی نرمافزار و بررسی‌های سخت‌افزاری فراهم باشد؛ این تأخیرها فرصتی برای تحلیل دادههای قبلی، بهبود رویه‌های نگهداری و ارتقای فرآیندهای تأیید ایمنی فراهم می‌آورد.
پیامدهای عملیاتی
- کاهش موقتی پروازهای سرنشیندار تحت قرارداد جدید به بوئینگ اجازه می‌دهد تا تمرکز خود را بر افزایش قابلیت اطمینان، رفع نواقص و حصول مجوزهای لازم قرار دهد؛ این تمرکز روی کیفیت و تکرارپذیری عملکرد سامانه‌ها خواهد بود تا ریسک ماموریت‌های انسانی کاهش یابد.
- پرواز بدون سرنشین استارلاینر-1 دادههای مداری واقعی و قابل‌اتکایی را درباره عملکرد اجزایی فراهم می‌آورد که به‌طور کامل در آزمایشگاه‌های زمینی قابلتکرار نیستند؛ این دادهها شامل پاسخ سیستم‌ها در مواجهه با محیط فضایی، تغییرات دما و فشار، و نحوه تعامل سامانههای کنترل پرواز با ایستگاه فضایی بین‌المللی خواهد بود.
- اجرای موفق می‌تواند استارلاینر را بهعنوان گزینه‌ای قابل‌اعتماد برای چرخش خدمه ایستگاه فضایی بین‌المللی بازگرداند و دسترسی ناسا به مدار پایین زمین را متنوع کند؛ این تنوع در ارائه‌دهندگان خدمات حمل‌ونقل فضایی به بهبود تداوم مأموریت‌های علمی و تجاری کمک خواهد کرد.
زمینهٔ فنی به زبان ساده
سامانههای فضاپیما بسیار پیچیده‌اند: نرمافزار هدایت و ناوبری هدایت و لنگرگیری را فرماندهی می‌کند، رانشگرها وضعیتی مانند جهت و مسیر را کنترل می‌کنند، و شیرها و خطوط فشار برای مدیریت پیشران‌ها و گازهایی مانند هلیوم به‌کار می‌روند. هر یک از این زیرسامانه‌ها می‌تواند نقطه‌ای از شکست احتمالی باشد و این شکست‌ها ممکن است بهصورت زنجیروار تأثیرات بزرگ‌تری بر عملکرد کلی مأموریت داشته باشند. به‌همین‌دلیل، تصمیم ناسا برای انجام یک پرواز بدون سرنشین پیش از بازگشت کامل به پروازهای انسانی، منعکس‌کننده یک رویکرد استاندارد مدیریت ریسک در فضانوردی است که هدفش کاهش احتمال قرار گرفتن در معرض خطر برای جان انسان‌هاست.
در بیانیهٔ مشترک آمده است که «ناسا و بوئینگ رویکردی محتاطانه و مبتنی بر داده را در پیش گرفته‌اند»، و بر این نکته تأکید شده که ماموریت پیش‌رو برای اثبات آمادگی کپسول برای انتقال مجدد فضانوردان طراحی شده است. اگر استارلاینر-1 بهصورت روان و بدون مشکل اساسی انجام شود، برنامه می‌تواند از اوایل 2026 یا پس از آن به تدریج پروازهای سرنشیندار را از سر گیرد. این بازگشت مشروط به تحلیل دادههای پروازی، اصلاحات لازم در نرمافزار و سختافزار، و دریافت مجوزهای ایمنی مرتبط خواهد بود.
برای ناظران و تحلیل‌گران صنعت فضا، مسیر پیشِ روی استارلاینر یادآور این نکته است که فضاپیماهای دارای گواهی انسانی نیازمند تستهای دقیق، بازخورد مستمر و صبر عملیاتیاست. پرتاب بدون سرنشین پیش‌رو یک نقطه عطف حیاتی خواهد بود تا مشخص شود آیا استارلاینر می‌تواند به گزینه‌ای مطمئن و مکرر برای چرخش خدمه ایستگاه فضایی بین‌المللی تبدیل شود یا خیر. علاوه بر این، این مرحله اجازه می‌دهد تا اطلاعات مقایسه‌ای میان پلتفرم‌های حمل‌ونقل فضایی مختلف از جمله سیستمهای دیگر موجود در بازار برای دسترسی انسان به مدار پایین زمین حاصل شود و به ناسا کمک کند استراتژی چندپیمانه‌ای خود را برای دسترسی پایدار به فضا تقویت کند.
منبع: smarti
نظرات
آسمانرو
معقول بنظر میاد، یک پرواز بدون خدمه قبل از سوار کردن آدمها لازمه، امیدوارم ازش تجربه مفیدی دربیاد
امیر
تصمیم منطقیه، بهتره اول همه چیز تو مدار چک شه، دادههای واقعی بهتر از حدس و فرضیه‌س. عجله نکنن
استروست
واقعا کاهش پروازهای سرنشیندار لازمه؟ یا فقط بهانه‌ایه برای تأخیر بیشتر؟ مستندات و شفافیت می‌خواد
رودایکس
وااای، انتظار نداشتم دوباره بدون سرنشین بفرستن! کاش همه چی درست بشه، نگرانم ولی امیدوارم
ارسال نظر