بررسی MASLD: بیماری شایع کبدی و نقش رژیم غذایی مدیترانه ای در کنترل آن

شناخت MASLD: بیماری شایع کبد در جهان

بیماری کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک یا MASLD (Metabolic dysfunction-associated steatotic liver disease)، که به نام کبد چرب نیز شناخته می‌شود، یکی از مسائل مهم سلامت است که حدود یک سوم جمعیت جهان را مبتلا کرده است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که چربی بیش از حد در کبد جمع می‌شود و می‌تواند منجر به التهاب کبد، فیبروز (زخم‌شدگی) و حتی سرطان کبد شود. MASLD ارتباط نزدیکی با چاقی و دیابت نوع ۲ دارد؛ دو مشکلی که در سراسر دنیا رو به افزایش هستند و نیاز به راهکارهای پیشگیرانه را افزایش داده‌اند.

یافته‌های تازه پژوهشی: نقش رژیم غذایی در سلامت کبد

در یک بررسی جامع که توسط محققان دانشگاه "روویرا ای ویریجیلی" اسپانیا انجام شد، ارتباط میان الگوهای مختلف تغذیه‌ای و کنترل بیماری MASLD بررسی شده است. این پژوهش براساس داده‌های ۱۳ مطالعه بالینی و تحقیق روی ۹۲۶ فرد مبتلا به کبد چرب متابولیک انجام شده و اثرات انواع رژیم‌های غذایی از جمله رژیم‌های گیاهی، بالانس‌شده و محدودکننده کالری مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس نتایج، رژیم غذایی مدیترانه‌ای بهترین کارایی را در بهبود سلامت کبد نشان داد. این رژیم با مصرف فراوان میوه، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، مغزها و چربی‌های سالم نظیر روغن زیتون و همچنین کاهش مصرف گوشت قرمز و غذاهای فراوری‌شده و قندهای افزوده همراه است. همچنین روزه‌داری متناوب (Intermittent fasting) که بر پایه زمان‌بندی غذا خوردن است، تأثیر مثبتی بر برخی شاخص‌های زیستی مرتبط با MASLD داشته است.

یافته‌های کلیدی: کاهش چربی کبد، التهاب و بهبود شاخص‌های متابولیک

رژیم مدیترانه‌ای و روزه‌داری متناوب هر دو تأثیر چشمگیری در بهبود شاخص‌های مربوط به MASLD داشتند. این مداخلات به کاهش وزن بدن، کنترل بهتر قند خون و کاهش التهاب سیستمیک کمک کردند. همچنین، پژوهشگران کاهش تجمع چربی در کبد و بهبود پروفایل متابولیک را در افرادی که این دستورالعمل‌های تغذیه‌ای را دنبال کرده‌اند، مشاهده کردند. در این بررسی آمده است: «شواهد ما نشان می‌دهد اجرای استراتژی‌های مبتنی بر رژیم مدیترانه‌ای و روزه‌داری متناوب می‌تواند التهاب را کاهش، کنترل قند خون را بهبود و وزن بدن را کم کند و در نتیجه عملکرد کبد افراد مبتلا به MASLD را تقویت کند». با این حال، محققان تأکید دارند که اجرای مطالعات بلندمدت بیشتری لازم است تا این یافته‌ها تأیید شود، مکانیسم‌های زیستی مربوط به آن شناسایی گردد و پروتکل‌های تغذیه‌ای ایمن و بهینه برای مدیریت MASLD تدوین شود.

هشدار علمی: نیاز به شواهد بیشتر

گرچه این بررسی شواهد امیدوارکننده‌ای ارائه می‌دهد، اما باید توجه کرد که اکثر مطالعات مورد بررسی، MASLD را هدف اصلی خود قرار نداده بودند بلکه به طور کلی تأثیر رژیم‌های غذایی بر سلامت کبد و شاخص‌های متابولیک را مطالعه کرده‌اند. بنابراین باید نتایج را با احتیاط تفسیر کرد و پژوهش‌هایی با تمرکز ویژه بر روند پیشرفت بیماری و کارکرد بلندمدت کبد ضروری است.

اهمیت گسترده‌تر رژیم مدیترانه‌ای برای سلامتی

رژیم مدیترانه‌ای که برگرفته از الگوهای سنتی کشورهای حوزه مدیترانه مانند یونان و ایتالیا است، مدت‌هاست به عنوان رژیمی موثر برای کاهش ریسک بیماری‌های قلبی، برخی سرطان‌ها و افزایش طول عمر شناخته می‌شود. تحقیقات متعدد نشان داده‌اند که این رژیم در بهبود سلامت متابولیک موثر است؛ نکته‌ای مهم برای پیشگیری و مدیریت بیماری کبد چرب متابولیک. البته صاحب‌نظران تأکید دارند که عوامل دیگری مانند فعالیت بدنی، ژنتیک و سبک زندگی هم در این زمینه نقش مهمی دارند. با وجود این پیچیدگی، شواهد رو به افزایش نشان می‌دهد که اتخاذ رژیم غذایی مدیترانه‌ای می‌تواند به بهبود سلامت کلی و کاهش عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن کبدی مانند MASLD کمک کند.

جمع‌بندی

بررسی‌های علمی اخیر نشان می‌دهد رژیم مدیترانه‌ای با تأکید بر مصرف مواد غذایی گیاهی و چربی‌های سالم، ابزاری امیدوارکننده برای پیشگیری و کنترل بیماری کبد چرب متابولیک (MASLD) است. روزه‌داری متناوب نیز می‌تواند مزیت‌هایی در بهبود سلامت کبد داشته باشد. با ادامه تحقیقات، این رویکردهای تغذیه‌ای می‌تواند بخش مهمی از راهکارهای جهانی برای کاهش شیوع MASLD، کند کردن روند بیماری و تقویت سلامت عمومی افراد باشد. مطالعات آینده می‌تواند چگونگی تأثیر این روش‌ها و نحوه تلفیق ایمن و موثر آن‌ها در مراقبت‌های بالینی برای افراد در معرض خطر کبد چرب را روشن‌تر کند.