7 دقیقه
کمتر پیش می‌آید داستانی در هالیوود به اندازه ماجرای نزدیک شدن ادی مورفی به اسکار سال ۲۰۰۷ و همزمانی بدنام با اکران فیلم «نوربیت»، دگرگونی‌های شگفت‌انگیز فصل جوایز را به تصویر بکشد. این اتفاق نه تنها نحوه تبلیغات اسکاری را متحول ساخت، بلکه عبارت تازه‌ای به نام «تأثیر نوربیت» را وارد فرهنگ سینمایی و میان علاقه‌مندان و متخصصان این حوزه کرد. اکنون به سیر فراز و نشیب امیدهای ادی مورفی برای اسکار، بررسی اثرات «نوربیت» بر جایزه‌های سینمایی و مروری بر فیلم‌هایی که این فصل به‌یادماندنی را رقم زدند، می‌پردازیم.
تأثیر نوربیت: یک فیلم چگونه ورق اسکار را برمی‌گرداند
وقتی مجله Entertainment Weekly در سال ۲۰۱۳ نخستین بار اصطلاح «تأثیر نوربیت» را به کار برد، این تعبیر، به سرعت میان دوستداران فصل جوایز و سینماگران جا افتاد. ایده این اصطلاح چیست؟ انتشار یک فیلم ضعیف و ناکام، درست در زمان نامناسب، میتواند موقعیت بازیگری برای تصاحب اسکار را نابود کند؛ حتی اگر نقش‌آفرینی قبلی او تحسین‌برانگیز بوده باشد. تاریخچه این پدیده به نمونه‌هایی چون لطمه خوردن تام هنکس به خاطر فیلم Punchline پس از موفقیت فیلم Big در سال ۱۹۸۹، یا افت جایگاه مرل استریپ پس از اکران Before and After که سایه بر «پل‌های مدیسون کانتی» در سال ۱۹۹۶ انداخت، بازمی‌گردد. با این حال، داستان اسکار ادی مورفی وجهه‌ای افسانه‌ای به این مفهوم داد.
مسیر حرفهای ادی مورفی: از اسطوره کمدی تا امیددار اسکار
ادی مورفی، که با آثار پرفروشی چون «پلیس بورلی هیلز»، «سفر به آمریکا» و «پروفسور دیوانه» شناخته میشود، سال‌ها ستون طنز سینمای آمریکا بوده است. سال ۲۰۰۶، او با ایفای نقش «جیمز تاندِر ارلی» در فیلم «دریمگرلز» – اقتباسی از موزیکال مشهور برادوی – تحولی تحسین‌برانگیز و متفاوت در کارنامه‌اش رقم زد. اجرای درخشان و پیچیده او، که شوخ‌طبعی و اندوه را در هم آمیخت، ستایش منتقدان را برانگیخت و جوایزی چون گلدن گلوب، انجمن بازیگران فیلم و انجمن منتقدان را برایش به ارمغان آورد.
«دریمگرلز» و تب اسکار: لحظه طلایی ادی
همه اهالی سینما مطمئن بودند که مورفی، شانس مسلم بهترین بازیگر مکمل مرد در هفتاد و نهمین دوره اسکار است. کنار بازیگرانی مانند بیانسه نولز، جنیفر هادسون و جیمی فاکس، «دریمگرلز» با هشت نامزدی اسکار و دریایی از تحسین منتقدان، درخشید؛ به‌ویژه مورفی که در قالب نقش متفاوت خود، هم طنز و هم تراژدی را به تصویر کشید.
خلاصه داستان «دریمگرلز»
بر اساس داستان صعود موتاون و خوانندگانی چون Supremes، «دریمگرلز» ماجرای سه خواننده را در مسیر پرزرق و برق ستاره‌شدن دنبال می‌کند. شخصیت ادی مورفی – جیمز «تاندِر» ارلی – با اجراهای پرشور و تلاطمات درونی‌اش، لایه‌ای از واقع‌گرایی به دنیای درخشان ریتم و بلوز دهه ۱۹۶۰ می‌افزاید.
ورود «نوربیت»: تولید، داستان و میراث ماندگار
اما در اوج موفقیت‌های مورفی و پیش‌بینی‌های جوایز، پروژه بعدی او در افق نمایان شد. «نوربیت» به همراه برادرش چارلی مورفی نوشته و توسط برایان رابینز کارگردانی شد و مسیری کاملاً متفاوت را پیش گرفت. مورفی در چندین نقش ظاهر شد: نوربیت، یتیم خوش‌قلب و بداقبال؛ راسپوشیا، همسر خودخواه و پرسر و صدا؛ و حتی آقای وونگ، مدیر یتیم‌خانه. کمدی شلخته فیلم با نمایش کلیشه‌ها و شوخیهای پرزرق و برق به سرعت جنجال‌برانگیز شد.
خلاصه داستان «نوربیت»
داستان عجیب فیلم حول یتیمی مهربان (مورفی) می‌چرخد که در یتیم‌خانه‌ای چینی بزرگ میشود و ناخواسته در ازدواجی طنزآمیز اما سمی با راسپوشیا گیر می‌کند؛ شخصیتی که خود مورفی با انرژی زیاد به آن جان بخشیده است. نوربیت در آرزوی بازگشت به عشق کودکی‌اش، با مشکلات و خانواده عجیب راسپوشیا روبرو میشود.
بازیگران و عوامل
- ادی مورفی در نقش نوربیت، راسپوشیا و آقای وونگ
- تندی نیوتن در نقش کیت توماس
- کوبا گودینگ جونیور در نقش دیون هیوز
- تری کرووز، مارلون وینز و ادی گریفین در نقش‌های مکمل
کمپین تبلیغاتی رنگارنگ فیلم، با تصویر مورفی در نقش راسپوشیا که روی نوربیت نشسته، شناسنامه بصری فیلم شد و بحث‌های زیادی را به راه انداخت.
یادداشت‌های تولید
«نوربیت» به عنوان بازگشتی به کمدی‌های شخصیت‌محور و اسکیچ‌های نمایشی که مورفی را به شهرت رسانده بود، ساخته شد. تیم تولید پس از موفقیت در «دریمگرلز»، امیدوار بودند با تکیه بر طنز ریسک‌پذیر و حضور چندنقشی مورفی، شاهکاری پرفروش رقم بزنند.
بازخورد منتقدان: از تحسین تا تمسخر
تفاوت بازخورد «دریمگرلز» و «نوربیت» کاملاً آشکار بود. «دریمگرلز» گوهری درخشان با داستانی نشاط‌آور و اجراهای مسحورکننده دریافت شد و جنیفر هادسون اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن را به خانه برد؛ اما «نوربیت» با امتیاز ناامیدکننده ۹ درصد در راتن تومیتوز، به دلیل طنز توهین‌آمیز، دستمایه تکراری و داستان قابل پیش‌بینی‌اش، به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. بحث‌هایی پیرامون کلیشه‌های نژادی و شخصیت‌پردازی توهین‌آمیز، اخبار سینمایی و بحث‌های اسکاری را پر کرد. یکی از مشاوران قدیمی اسکار در توصیف وضعیت گفت: «هر بار آن بیلبورد را می‌بینم، دلم به هم می‌خورد... اجرای او در «دریمگرلز» فوق‌العاده است اما «نوربیت» به وضوح به شانس اسکارش لطمه زد.»
گیشه در برابر جوایز
در حالی که منتقدان «نوربیت» را به شدت کوبیدند، فیلم در گیشه جهانی به فروشی بالغ بر ۱۵۹ میلیون دلار رسید. هواداران وفادار مورفی با علاقه به سینماها رفتند. با این حال، اکران فیلم دقیقاً در میانه فصل رای‌گیری اسکار، تبعات زیانباری برای امیدهای جایزه مورفی داشت. سیل اخبار منفی و اصطلاح مشهور «تأثیر نوربیت» باعث شد که بسیاری گمان کنند این موضوع بر آرای داوران تأثیر گذاشته و رؤیای مورفی برای دریافت اسکار را به خاک سپرد. در نهایت آلن آرکین برای فیلم «لیتل میس سان‌شاین» این جایزه را تصاحب کرد.
پیامدها: آیا «نوربیت» ضربه‌ای به حرفه ادی مورفی زد؟
پس از ناکامی در فصل جوایز، مورفی به شایعات در مورد واکنش منفی‌اش پاسخ داد: «من تعدادی جایزه روی میزم دارم... این طور نبود که همیشه موقع نامزدی‌ها نادیده گرفته شوم.» با این حال نمی‌توان انکار کرد که مورفی پس از «نوربیت» حضورش در سینما کاهش یافت. فیلم در جوایز تمشک طلایی (Razzies) برای بدترین فیلم، بدترین بازیگر مرد و حتی بدترین بازیگر زن، همگی برای اجرای چندنقشی مورفی، جوایز را درو کرد.
نگاه دوباره به «نوربیت»: میراثی بحثبرانگیز در کمدی
امروزه، «تأثیر نوربیت» عبرتی جدی برای بازیگران و استودیوهای سینمایی در فصل جوایز به شمار می‌رود. داستان نزدیکی مورفی به اسکار یادآور این واقعیت است که زمان‌بندی، تبلیغات و اجماع منتقدان تا چه اندازه بر سرنوشت برترین ستاره‌ها اثرگذار است. با وجود این گذرگاه لغزان، میراث مورفی پایدار مانده؛ «دریمگرلز» و آثار پیشین او همچنان مورد علاقه مخاطبان‌اند و «نوربیت» جایگاه خاص و عجیبی به عنوان پدیدهای گیشه‌پسند اما عبرت‌آموز در تاریخ سینما دارد.
در نهایت، اگرچه «نوربیت» شاید نخستین اسکار را از مورفی گرفت، اما موجب موجی از گفتگوها در فرهنگ عمومی شد و سحر و اندوه غیرقابل‌پیش‌بینی سینما را برای همیشه ماندگار ساخت.
منبع: collider
.avif)
نظرات