6 دقیقه
رویکرد جدید هدف‌گیری روده برای کاهش وزن
روش‌های فعلی کاهش وزن مانند جراحی باریاتریک یا داروهای سیستمیک می‌توانند نتایج قابل توجهی ارائه دهند اما اغلب خطرات یا عوارض جانبی قابل‌توجهی دارند. محققان دانشگاه سیچوان جایگزینی را آزمایش میکنند: میکروذرّات‌های خوراکی گیاهی طراحی‌شده برای اتصال به چربی‌های رژیمی در دستگاه گوارش و جلوگیری از جذب آن‌ها. این میکروذرّات که از پلیفنولهای چای سبز، ویتامین E و یک پلیمر مشتق از جلبک ساخته شدهاند، در روده عمل میکنند نه به‌صورت سیستمیک و بنابراین می‌توانند استراتژی ضدچاقی ملایم‌تری ارائه دهند.
پژوهشگر ارشد دوره تحصیلات تکمیلی، یو وو، یافته‌های تیم را در نشست دیجیتال ACS پاییز 2025 ارائه خواهد داد. وو می‌گوید: "کاهش وزن می‌تواند به بعضی افراد کمک کند از بروز مسائل طولانی‌مدت سلامت مانند دیابت و بیماری قلبی جلوگیری کنند. میکروذرّات‌های ما به‌طور مستقیم در روده عمل کرده و جذب چربی را به‌طور غیرتهاجمی و ملایم مسدود میکنند."
چگونه میکروذرّات ساخته می‌شوند و چگونه عمل میکنند
این میکروذرّات‌ها از طریق تعاملات شیمیایی بین پلیفنولهای چای سبز و ترکیبات ویتامین E شکل می‌گیرند که هستهای با قابلیت اتصال به چربی ایجاد میکنند. این اجزا با تشکیل پیوندهای غیرکووالانسی و تعاملات هیدروفوبیک، به قطرات لیپیدی و چربی‌های نیمه‌هضم‌شده در روده می‌چسبند. برای محافظت از هسته در عبور از محیط اسیدی معده، ذرات با یک پلیمر طبیعی مشتق از جلبک پوشیده می‌شوند. این پوشش نسبت به اسید واکنش‌پذیر است: در pH معده متورم یا تغییر ساختار می‌دهد و سپس هسته فعال و چربیگیر را در روده کوچک آزاد می‌کند، جایی که معمولاً جذب لیپید صورت می‌گیرد.
چارچوب علمی و مکانیزم
پلی‌فنول‌ها دسته‌ای از مولکول‌های گیاهی با حلقه‌های فنولی متعدد هستند که می‌توانند کمپلکس‌های پایدار با لیپیدها و سایر مولکول‌های آلی تشکیل دهند. ویتامین E (توکوفرول‌ها/توکوترینول‌ها) محلول در چربی است و به پایداری تجمعات هیدروفوبیک کمک می‌کند. پلیمر جلبکی—احتمالاً آلژینات یا پلی‌ساکاریدی مشابه—به‌عنوان پوشش انتریک زیست‌سازگار عمل می‌کند که در برابر اسید معده مقاومت کرده اما اجازه فعالیت در روده را می‌دهد. بابه‌دام‌انداختن چربی‌ها در لومِن روده، ذرات مقدار لیپید قابل جذب توسط انتروسیتها را کاهش میدهند و بنابراین جذب کالری را بدون تغییر مستقیم در آنزیم‌های گوارشی کم میکنند.
شواهد پیشبالینی: مطالعه روی رتها و نتایج کلیدی
تیم، ذرات را در یک مطالعه کنترل‌شدهٔ 30 روزه روی رتها آزمایش کرد. سه گروه (هر کدام شامل هشت رت) یا رژیم نرمال (10% کالری از چربی)، یا رژیم پُرچرب (60% کالری از چربی)، یا همان رژیم پُرچرب همراه با میکروذرّات دریافت کردند. شاخص‌های کلیدی شامل وزن بدن، نشانگرهای سلامت کبد، اندازه‌گیری بافت چربی و محتوای چربی مدفوع بود.
نتایج نشان داد که رتهایی که همراه رژیم پُرچرب میکروذرّات دریافت کردند در طول 30 روز حدود 17٪ از وزن کل بدن را از دست دادند، در حالی که رت‌های گروه پُرچرب بدون میکروذرّات کاهش وزن نداشتند. گروه دریافت‌کننده میکروذرّات همچنین تجمع بافت چربی و آسیب‌های کبدی کمتری در هیستوپاتولوژی و نشانگرهای بیوشیمیایی نسبت به حیوانات پُرچرب بدون درمان نشان داد. تحلیل‌های مدفوع افزایش دفع چربی در رت‌های تحت درمان با میکروذرّات را نشان داد، بدون آثار جانبی آشکار ناشی از چربی اضافی در لومِن. در مقایسهٔ موازی، رتهایی که اورلیستات—یک مهارکننده آنزیمی که هضم چربی را کاهش می‌دهد—دریافت کردند، عوارض گوارشی را تجربه کردند که در گروه میکروذرّات مشاهده نشد.
نکات طراحی مطالعه
آزمایش‌ها از مواد با کیفیت غذایی استفاده کردند و بر نقاط پایانی متابولیک و ایمنی کوتاه‌مدت تمرکز داشتند؛ مطالعات بزرگ‌تر و بلندمدت‌تر برای ارزیابی ایمنی مزمن، جذب ریزمغذیها و پیامدهای متابولیک مورد نیاز است.
انتقال به کاربرد بالینی، تولید و آزمایش‌های اولیه روی انسان
محققان با یک شرکت زیست‌فناوری همکاری میکنند تا تولید را مقیاس‌بندی کنند. یونشیانگ هه، دانشیار دانشگاه سیچوان و هم‌نویس ارائه، می‌گوید: "همهٔ مواد اولیه از کیفیت غذایی برخوردار و مورد تأیید هستند و تولید آن‌ها به‌راحتی قابل افزایش است." کاربردهای عملی می‌تواند شامل فرم‌های قابل‌مصرف مشابه شیرینی‌جات (ذرات کوچک هم‌اندازه تاپیوکا یا بوبا) باشد که تقریباً بدون طعم هستند و می‌توان آن‌ها را در نوشیدنی‌ها یا دسرها مخلوط کرد.
یک کارآزمایی بالینی اولین‌بار روی انسان و با ابتکار محققان در همکاری با بیمارستان غربی دانشگاه سیچوان در دست اجرا است. تا کنون 26 شرکتکننده ثبت‌نام کردهاند؛ محققان انتظار دارند دادههای مقدماتی ایمنی و تحملپذیری انسانی را ظرف تقریباً یک سال دریافت کنند. این دادههای انسانی اولیه برای تعیین اثربخشی، دُز بهینه، تأثیر بر جذب ویتامین‌های محلول در چربی و هرگونه اثرات گوارشی در انسان‌ها حیاتی خواهد بود.
دیدگاه کارشناسی دکتر ماریا آلوارز، محقق تغذیه بالینی (نمونه‌ای و توضیحی)، اشاره می‌کند: "رویکردی هدف‌گیری‌شده در روده که جذب نمی‌شود می‌تواند مکمل اقدامات سبک زندگی و درمان‌های موجود باشد. پرسش‌های کلیدی شامل ایمنی بلندمدت، تأثیر بر جذب مواد مغذی محلول در چربی و پایبندی در دنیای واقعی هنگام مصرف ذرات همراه وعده‌های غذایی خواهد بود."
نتیجه‌گیری
میکروذرّات‌های گیاهی ساخته‌شده از پلیفنولهای چای سبز، ویتامین E و یک پلیمر مشتق از جلبک، یک استراتژی امیدوارکنندهٔ هدف‌گیری روده برای کاهش جذب چربی رژیمی ارائه میدهند. دادههای پیشبالینی روی رتها کاهش وزن معنی‌دار، افزایش دفع چربی مدفوع و بهبود نشانگرهای کبد را بدون عوارض گوارشی مشاهده‌شده با اورلیستات نشان می‌دهد. کارآزمایی‌های انسانی اولیه برای ارزیابی ایمنی، تحملپذیری و اثربخشی در حال انجام است. در صورت تأیید، این روش خوراکیِ «اسفنج چربی» می‌تواند جایگزینی قابل مقیاس و قابل‌ادغام در غذاها برای روش‌های تهاجمی و داروهای سیستمیک مهارکننده چربی باشد، هرچند ارزیابی‌های بالینی و مقرراتی دقیق پیش از استفاده بالینی ضروری خواهد بود.
منبع: scitechdaily
.avif)
نظرات