10 دقیقه
آرژانتین «بلِن» را نماینده بهترین فیلم بینالمللی کرد
آرژانتین رسماً درام دادگاهی پرقدرت به کارگردانی دورولس فونزی با عنوان بلِن را به‌عنوان نماینده‌اش برای رقابت در شاخه بهترین فیلم بینالمللی در نود و هشتمین مراسم جوایز اسکار انتخاب کرد. این انتخاب چراغی بر اثری روشن می‌گذارد که روایت انسانی نزدیک را با پرسش‌های اجتماعی عاجل در هم می‌آمیزد — اثری که هم برای فصل جوایز مناسب است و هم برای تماشاگرانی که سینمای جهانی را دنبال می‌کنند و خواهان مواجهه با مسائل معاصر حقوقی و مدنی‌اند.
بلِن نخستین بار زمانی که در بخش رقابتی جشنواره فیلم سن سباستین نمایش داده شد توجه بینالمللی را جلب کرد. فیلم که از کتاب آنا کورئا با عنوان Somos Belén اقتباس شده است، به‌صورت مشترک توسط فونزی و همکارش لائورا پاردس نوشته شده و تولید آن بر عهده لتیشیا کریستی و ماتیاس موستیرین از شرکت K&S Films بوده؛ دیه‌گو کوپلو نیز به‌عنوان تهیه‌کننده اجرایی در پروژه حضور دارد. این محصول، ترکیبی از روایت مستندگونه و فرم سینمایی است و تلاش میکند هم جنبه‌های شخصی و هم الزامات رسانه‌ای و حقوقی را بازتاب دهد.
داستان در مرکز اطلاع‌رسانی: قانون، انگ و زنی به‌نام بلِن
مبنای داستان بر وقایع واقعی است. بلِن زندگی زنی جوان را دنبال میکند که با درد شدید شکمی به یک بیمارستان مراجعه میکند، بی‌آن‌که بداند باردار است. او پس از بیهوشی به‌هوش می‌آید و متوجه میشود دستبند به برانکاردش زده‌اند و متهم به انجام سقط جنین خودخواسته شده است. فیلم مسیر خردکننده‌ای را از اتاق اورژانس تا بازداشتگاه به تصویر می‌کشد و سپس — پس از دو سال زندان — حکمی هشت‌ساله بابت قتل عمد با تشدید مجازات دریافت میکند. روایت سپس مبارزه کند و سرسختانه‌ای را برای آزادی او دنبال میکند: یک وکیل از توکومان پرونده‌اش را قبول میکند و جنبشهای مردمی به‌همراه سازمان‌های مدنی در حمایت از او بسیج می‌شوند.
دورولس فونزی خود در نقش‌آفرینی کنار بازیگرانی چون کامیلا پلااته، لائورا پاردس، جولیتا کاردینالی و سرجیو پرینا ظاهر میشود و بازی‌های قابل‌توجه لوئیس ماچین و سزار ترونکو نیز در نقش‌های مکمل دیده میشود. تیم خلاقانه به‌طور آگاهانه تجربه بلِن را در مرکز قرار میدهد — جزئیات پروسیجر بازداشت، پویایی‌های دادگاه و هزینه انسانی جرم‌انگاری — تا تماشاگران بتوانند شاهد تقاطع قانون و انگ اجتماعی باشند و ببینند چگونه ساختارهای قضایی و اجتماعی زندگی فرد را شکل می‌دهند.
بلِن در بستر کلی: روندی در سینمای آمریکای لاتین
بلِن در زمانی عرضه میشود که فیلم‌سازان آمریکای لاتین بیش از پیش به موضوعات حقوق باروری، خشونت مبتنی بر جنسیت و نابرابری قضایی در فیلم‌های خود می‌پردازند. این روند شامل روایت‌هایی است که فراتر از درام دادگاهی حرکت می‌کنند تا واکنش جوامع، کنشگری محلی و تأثیرات سیاست‌گذاری بر زندگی روزمره را بررسی کنند. از این منظر، بلِن با آثاری هم‌سوتر است که بحران‌های شخصی را در برابر سیستم‌های اقتدارگرا یا مجازات‌گر می‌گذارند و آن‌ها را به پرسش می‌کشند.
وقتی بلِن را کنار فیلم‌هایی مانند چهار ماه، سه هفته و دو روز رومانی قرار می‌دهیم — اثری که به دشواری‌هایی میپردازد که زنان هنگام جرم‌انگاری سقط جنین تجربه می‌کنند — این شباهت‌های موضوعی آشکار می‌شوند: حق بر بدن، پنهان‌کاری و مداخله قوه قضائیه. با این حال بلِن در تمرکز بر جنبشهای اجتماعی سازمان‌یافته و حمایت‌های حقوقی تفاوت مهمی دارد؛ فیلم تنها رنج قهرمانش را نشان نمی‌دهد بلکه شبکه‌های همیاری و پویشی را که برای تغییر شکل میگیرد نیز به تصویر می‌کشاند. این رویکرد کمک میکند تا پیام فیلم از سطح یک تراژدی فردی فراتر برود و به بحث‌های ساختاری در مورد قوانین و سیاست‌های عمومی پیوند بخورد.
از صفحه تا پرده: اقتباس و اجراها
اقتباس از Somos Belén نیازمند حساسیت و دقتی واقعی نسبت به منابع بوده است. فیلمنامهٔ فونزی و پاردس فوراً حس فوری متن اصلی را حفظ میکند و هم‌زمان صحنه‌ها را برای ایجاد تنش سینمایی شکل میدهد — سکانس‌های فشردهٔ بیمارستان، صحنه‌های خفقان‌آور بازداشت و مباحثات دادگاهی که نشان می‌دهند چگونه زبان و شهادت علیه زنان به‌کار میرود. بازیگران گروه با اجراهای دقیق و کم‌نما، این لحظات را بستر واقعی‌تری می‌بخشند؛ حضور فونزی در نقش اصلی نیز کمک میکند تا فیلم هم‌زمان به‌عنوان بیانیه‌ای سیاسی و مطالعه‌ای صمیمی روی شخصیت عمل کند.
در پشت صحنه، تولید با یک تیم جمع‌وجور و هدفمند پیش رفت. تهیه‌کنندگان کریستی و موستیرین مسیر پروژه را از نظر استراتژی جشنواره و فروش بینالمللی هدایت کردند و موقعیتٔ بلِن را برای یک کمپین جوایز که با انتخاب ملی آغاز میشود و تا مدار جشنوارهها و پخش‌کنندگان جهانی ادامه می‌یابد، تقویت کردند. این نوع مدیریت تولید و بازاریابی نقش مهمی در قرار گرفتن فیلم در رادار داوران و منتقدان بینالمللی ایفا میکند.
چرا آرژانتین حالا بلِن را انتخاب کرد
آرژانتین تاریخچه قابل توجهی در اسکار دارد: این کشور پیش‌تر جوایز اسکار بهترین فیلم غیرفارسی‌زبان را با آثاری مانند The Official Story و The Secret in Their Eyes به دست آورده است. انتخاب بلِن نشان‌دهنده ادامهٔ تمایل آرژانتین به معرفی آثاری است که هنر را با موضوعات اجتماعی پیوند می‌زنند — داستان‌هایی که در سطح بینالمللی قابل‌انتقال‌اند و در عین حال مستقیماً به گفت‌وگوهای ملی درباره حقوق و عدالت پاسخ می‌دهند.
همچنین انتخاب بلِن در مقطع فعلی حامل بار استراتژیک است: آثاری که به موضوعات حقوق بشر می‌پردازند معمولاً در میان اعضای آکادمی که به سینمای سیاسی و آگاهانه اهمیت می‌دهند، همدلی ایجاد می‌کنند. سوابق جشنوارهای فیلم و موضوعات روزآمدش پروفایلی فراهم می‌آورد که می‌تواند نظر منتقدان و تماشاگران دغدغه‌مند اجتماعی را جلب کند. علاوه بر این، فیلم با توجه به فرم مستندگونهٔ خود و تمرکز بر فرآیندهای قضایی، به‌عنوان نمونه‌ای از سینمای مسئله‌محور قابل ارائه به مجامع بینالمللی است.
مقایسه‌ها و دیدگاه‌های نقدی
از منظر نقدی، بلِن ممکن است با دیگر درام‌های حقوقی و موضوعات اجتماعی که در عرصهٔ بینالمللی موفق شده‌اند مقایسه شود؛ آثاری که با ترکیب اجراهای قوی و ارزش‌های تولیدی دقیق توانسته‌اند تأثیرگذاری عاطفی و فکری ایجاد کنند. قوت فیلم در توجه به جزئیات است — چه در روندهای پزشکی، چه در عملکردهای قانونی و چه در لجستیک کنشگری — و در نحوه‌ای که از تبدیل قهرمانه به نمادگری صرف اجتناب میکند. با وجود این، برخی تماشاگران ممکن است ساختار روایی متمرکز بر پروسیجر را تا حدی خشک یا مقتصد در احساس بدانند؛ فیلم وزن سیستم‌ها را به اندازهٔ زندگی درونی بلِن برجسته می‌سازد.
نقدپرداز معروف سینمای آمریکای لاتین، آنا کوواکس، دیدگاهی را چنین بیان کرد: «بلِن فیلمی از نوع سوخت آهسته اما با شفافیت خشن است. بزرگ‌ترین دستاورد آن خودداری از شُرّمل‌سازی و در عین حال پای فشردن بر این نکته است که آن‌چه در دادگاه‌ها اتفاق می‌افتد، مسأله‌ای حیاتی برای زندگی و اجتماع است. فونزی با احتیاط و فوریت اخلاقی متن را هدایت میکند.» این نوع تحلیل‌ها به درک عمق رویکرد فیلم و موقعیت آن در بحث‌های سینمایی کمک می‌کنند.
واکنش جشنوارهای و درگیری مخاطب
در سن سباستین، بلِن در کنار دیگر آثار رقابتی به‌خاطر شجاعت موضوعی و ظرافت ساختاری‌اش مطرح شد. واکنش مخاطب و منتقدان بر نقش دوگانهٔ فیلم به‌عنوان یک روایت جذاب و به‌عنوان جرقه‌ای برای گفت‌وگو درباره جرم‌انگاری سقط جنین و نقش تبلیغ عمومی تأکید داشت. نمایش‌های جمعی در محلات، نشست‌های تحلیلی و شب‌های نمایش فعالانه (activist screenings) معمولاً پس از نمایش آثاری از این دست برگزار می‌شوند و اثر فرهنگی فیلم را فراتر از سالن سینما گسترش می‌دهند.
انتخاب بلِن احتمالاً بحث‌های جدیدی را در مطبوعات بینالمللی، شبکه‌های حقوق بشری و جشنواره‌های متمرکز بر عدالت اجتماعی برخواهد انگیخت. برای پلتفرم‌های پخش و توزیع‌کنندگان، ترکیب اعتبار جشنوارهای و ارتباط موضوعی با مسائل جاری می‌تواند آن را برای مجموعه‌های گزینشی و انتشارهای موضوعی جذاب کند. همچنین این فیلم می‌تواند به‌عنوان پرونده‌ای مورد استفاده محققان حقوقی، روزنامه‌نگاران تحقیقی و سازمان‌های مدافع حقوق زنان قرار گیرد تا نمونه‌ای فرهنگی از پیامدهای سیاسی و حقوقی جرم‌انگاری تصمیمات باروری ارائه دهد.
بلِن در مسیر کاری دورولس فونزی
حرکت دورولس فونزی به نقش نگارش و ایفای نقش اصلی در فیلمی با این وسعت، گامی مهم در مسیر خلاقانهٔ اوست. فونزی که عمدتاً به‌عنوان بازیگر در سینما و تلویزیون آرژانتین شناخته میشود، با کار روی بلِن خود را به‌عنوان داستان‌پردازی معرفی میکند که به مسائلی میپردازد که نهادها را به پرسش می‌کشند و صدای گروه‌های به حاشیه رانده‌شده را بلند می‌کنند. چه فیلم در نهایت نامزدی یا جایزهٔ اسکار را کسب کند و چه نه، این اثر پروفایل فونزی را به‌عنوان فیلم‌سازی جوان که ترکیب هنر و مطالبه‌گری اجتماعی را دنبال میکند، تقویت میکند.
تهیه‌کنندگان و بازیگران فیلم اکنون مسئول هدایت کمپین جوایز هستند و بر بنیاد هیجان جشنواره و توجه منتقدان حرکت می‌کنند. مسیر فیلم آزمونی است برای اینکه مخاطبان بینالمللی چگونه با آثاری که ریشه در مبارزات حقوقی داخلی دارند ارتباط برقرار می‌کنند و اینکه آیا روایتِ یک بستر ملی می‌تواند همدلی گسترده‌ای برانگیزد یا نه.
بلِن بیش از آن که فقط امیدبخش جوایز باشد؛ این فیلم تحقیقی سینمایی است درباره پیامدهای جرم‌انگاری تصمیمات باروری و تصویری از چگونگی بسیج جوامع در واکنش. برای تماشاگرانی که سینمای مسئله‌محور را دنبال می‌کنند یا سنت قوی سینمایی آرژانتین را زیر نظر دارند، بلِن هم روایت جذابی ارائه میدهد و هم دعوتی به مباحثه و بازاندیشی اجتماعی.
چه آکادمی آن را با یک نامزدی یا تندیس بشناسد یا خیر، فیلم پیشاپیش کاری مهم انجام داده است: تبدیل یک داستان واقعی و دردناک به اثر سینمایی‌ای که خواستار درک، پاسخگویی و تغییر است. این تبدیل تجربهٔ فردی به یک گفت‌وگوی جمعی، یکی از مؤلفه‌های مهمی است که می‌تواند اثرگذاری بلندمدت فیلم را تضمین کند.
منبع: deadline
نظرات