10 دقیقه
مایکروسافت در حال آمادهسازی یک تغییر استراتژیک گسترده در مسیر تولید است: طبق گزارش Nikkei Asia، بیشتر لپتاپهای جدید سری Surface، سرورها و دیگر محصولات شرکت قرار است تا سال ۲۰۲۶ در خارج از چین تولید شوند. این تصمیم بازتابدهنده نگرانی روزافزون نسبت به ریسکهای ژئوپلیتیک و شکنندگی زنجیره تأمین جهانی است و نشان میدهد شرکتها برای کاهش آسیبپذیری نسبت به تنشهای بین واشنگتن و پکن به بازطراحی فرآیندهای تولید و تأمین قطعات روی آوردهاند.
چرا مایکروسافت سرعت بازنگری تولید را افزایش میدهد
بهگفته منابع آگاه، مسئولان مایکروسافت از چندین تأمینکننده خواستهاند تا برای راهاندازی یا آمادهسازی کارخانهها، خطوط تولید و مونتاژ خارج از چین آماده شوند. هدف شرکت این است که حداقل ۸۰٪ مواد و قطعات مرتبط با سرورها از خارج از چین تأمین شود؛ اقدامی هدفمند برای کاهش مواجهه با ریسکهای ناشی از بالا گرفتن تنشهای ژئوپلیتیکی و سیاستهای تجاری متغیر.
این تصمیم شامل ارزیابی دقیق زنجیره ارزش، شناسایی قطعات حیاتی (critical components) و بازطراحی شبکه تأمین است. منظور از قطعات حیاتی میتواند شامل مدارات چاپی (PCBs)، ماژولهای حافظه، بردهای مادربرد سرور، باتریها و قطعات الکترونیکی سطح-مونتاژ (SMT) باشد؛ قطعاتی که در حساسیت، پیچیدگی و قابلیت نقل و انتقال آنها بین کشورها تفاوت وجود دارد.
از منظر فنی و عملیاتی، تغییر مسیر تضمین منابع جدید یعنی مذاکره با سازندگان قطعه، تأیید کیفیت در سطح نمونه (qualification و validation)، تنظیم استانداردهای تست (QA/QC) و برنامهریزی برای مدیریت موجودی و لجستیک است. همه این مراحل نیازمند زمان، سرمایهگذاری تولیدی و هماهنگی نزدیک بین تیمهای مهندسی محصول، خرید و تأمین، و مدیریت پروژه است.
فشارهای فنی، تجاری و حقوقی که سرعت تغییر را بالا میبرد
دلایل فنی و تجاری متعددی مایکروسافت را به تسریع انتقال تولید وا میدارد: نیاز به تضمین پایداری زنجیره تأمین برای مراکز داده مبتنی بر هوش مصنوعی، کاهش احتمال اختلال در عرضه قطعات کلیدی، و نیز پیشبینی سیاستهای جدید محدودکننده در بازار بینالمللی. در کنار این موارد، نگرانیهای حقوقی و تنظیمگری — مانند محدودیتهای صادراتی، تعرفهها و قوانین مرتبط با امنیت ملی — شرکتها را وادار کرده که سناریوهای جایگزین تولید را آماده داشته باشند.
در نهایت، مایکروسافت در تلاش است تا میان سرعت و اطمینان کیفیت تعادل برقرار کند؛ زیرا تسریع بیش از حد در انتقال تولید ممکن است باعث اختلال در عرضه محصولات مصرفی مانند Surface یا کنسولهای بازی Xbox و همچنین در استقرار سرورهای سازمانی شود.
نه فقط مایکروسافت — یک تغییر صنعتی فراگیر
این اقدام مایکروسافت جزئی از یک روند بزرگتر در صنعت فناوری است. بهعنوان نمونه، Amazon Web Services وابستگی خود را به قطعات چینی برای سرورهای دیتاسنترهای مبتنی بر هوش مصنوعی کاهش میدهد، و گوگل نیز تولید سرورهایش را در جنوب شرقی آسیا گسترش داده است؛ از جمله سایتهایی در تایلند. کمپانیهای بزرگ تولیدکننده دستگاه مانند اپل، سامسونگ و گوگل پیشتر بخش قابلتوجهی از مونتاژ گوشیهای هوشمند را به ویتنام و هند منتقل کردهاند.
این تغییرات نشاندهنده یک بازتوزیع جغرافیایی سرمایهگذاری تولیدی است که به دنبال تنوعبخشی به منابع تأمین، کاهش ریسکهای ژئوپلیتیک و استفاده از مزایای رقابتی نیروی کار و سیاستگذاری محلی انجام میشود. کشورهایی که قادر به ارائه زیرساخت تولیدی، محرکهای مالیاتی، و نیروی کار ماهر باشند، میتوانند نفع اقتصادی زیادی از این روند ببرند.
برای شرکتهایی مانند مایکروسافت، انتقال تولید صرفاً جابهجایی فیزیکی خط تولید نیست؛ این فرآیند شامل انتقال دانش فنی، پیادهسازی استانداردهای کنترل کیفیت، آموزش نیروی کار محلی، و راهاندازی زنجیره تأمین محلی برای قطعات میانی نیز میشود. به همین دلیل همکاری نزدیک با تامینکنندگان مبتنی بر منطقه و سرمایهگذاری در ظرفیتسازی محلی بخش ضروری این استراتژی است.
معنای این تغییر برای محصولات و شرکا
- اولویتهای انتقال شامل لپتاپهای Surface و سرورهای دیتاسنتر هستند.
- مایکروسافت بخش بزرگی از تولید سرور را از چین خارج کرده و مونتاژ Xbox را در خارج تسریع میکند، هرچند هنوز دستورالعمل کامل و فراگیری برای Xbox اعلام نشده است.
- از تأمینکنندگان خواسته شده شبکههای تأمین را بازطراحی کنند — نه تنها مونتاژ نهایی، بلکه قطعات حیاتی نیز باید از منابع جایگزین تأمین شوند.
برای شرکای سازنده و تأمینکنندگان، این بهمعنای سرمایهگذاری در خطوط جدید، تغییر فرآیندهای تولید، بهکارگیری تجهیزات تست و اندازهگیری، و رعایت استانداردهای بالاتر کنترل کیفیت است. همچنین باید برنامههای پشتیبانی لجستیکی، انبارداری، و تضمین تداوم تأمین (continuity planning) تدوین شود تا در زمان اوج تقاضا یا اختلالات احتمالی، تولید و عرضه بهخوبی مدیریت شود.
از دید تجاری، برخی تأمینکنندگان کوچک و متوسط ممکن است توان مالی یا فنی جابجایی سریع خطوط تولید را نداشته باشند؛ در این حالت، آنها یا باید با سرمایهگذاری مشترک (joint ventures) یا قراردادهای بلندمدت با هزینههای تضمینشده همراه شوند تا از ادامه همکاری با کمپانیهای بزرگ مطمئن شوند. در مقابل، سازندگان بزرگتر و شرکتهای OEM که ظرفیت و تجربه بینالمللی بیشتری دارند، شانس بیشتری برای رشد سفارشات خواهند داشت.
در سطح محصول، مصرفکنندگان ممکن است شاهد تغییراتی جزئی در زمانبندی عرضه، قیمتگذاری یا حتی ویژگیهای بعضی مدلها در کوتاهمدت باشند؛ اما هدف مایکروسافت حفظ استاندارد کیفیت و تجربه کاربری است، بنابراین تغییرات بنیادی در محصولات نهایی انتظار نمیرود مگر اینکه مزیت دنیاستتیک یا تولیدی جدیدی معرفی شود.
زنجیره تأمین، سیاست و برندگان جدید
حرکات اخیر در حوزه سیاستگذاری تجارت بینالملل شدت موضوع را افزایش دادهاند. چین کنترل صادرات مواد کمیاب (rare earths) و برخی اجزای باتری را تشدید کرده است، و ایالات متحده نیز احتمال وضع تعرفههای جدید را مطرح کرده و نگرانیهایی مرتبط با تایوان و مسائل امنیتی را برجسته ساخته است. این فشارها باعث شده وابستگی شدید به تولید چین برای شرکتهای فناوری آمریکایی ریسکپذیرتر بهنظر برسد.
در این میان، کشورهایی در جنوب و جنوبشرق آسیا از تنوعبخشی سریع سود میبرند. ویتنام، هند و تایلند بهعنوان مقصدهای جذاب برای جابجایی مونتاژ تراشه، ساخت سرورها و تولید دستگاههای مصرفی شناخته شدهاند. دلایل این گرایش شامل هزینه نیروی کار رقابتی، معافیتهای مالیاتی، سیاستهای جذب سرمایهگذاری خارجی و ایجاد مناطق صنعتی متصل به بنادر و خطوط ریلی است.
با این حال، ظرفیتسازی برای تولید قطعات حساس نیمهرسانا و مونتاژ پیشرفته نیازمند زمان، سرمایهگذاری در زیرساخت، و توسعه اکوسیستم تأمینکنندگان است. تولید تراشههای پیشرفته (بهویژه در گرههای فناوری کوچک مثل ۷ نانومتر) هنوز عمدتاً در چین یا تایوان و کره جنوبی متمرکز است؛ بنابراین انتقال کامل زنجیره تولید سختافزار وابسته به تراشه نیازمند همکاریهای بینالمللی و سرمایهگذاری بلندمدت است.
برندگان این جابجایی، کشورها و شرکتهایی خواهند بود که بتوانند ترکیبی از زیرساخت مناسب، نیروی کار ماهر، ثبات سیاسی و مشوقهای اقتصادی را ارائه دهند. شرکتهایی که خدمات لجستیکی، طراحی بستهبندی تراشه (OSAT)، و خدمات تست و اعتبارسنجی را ارائه میدهند نیز در کوتاهمدت نقش کلیدی خواهند داشت.
چرا افق زمانی اهمیت دارد
افق زمانی تعیین شده تا سال ۲۰۲۶ به تأمینکنندگان فرصت میدهد تا خطوط تولید را منتقل کنند، منابع جدید قطعات را تأمین کنند و کیفیت را در محیطهای تولیدی جدید تأیید نمایند. این بازه زمانی همچنین به مایکروسافت امکان میدهد تا انتقال را مرحلهای و با مشارکت فعال تأمینکنندگان انجام دهد، نه به شکل یک تغییر شتابزده که ممکن است منجر به اختلال گسترده در عرضه گردد.
در سطح عملیاتی، پیمودن مسیرِ انتقال شامل گامهای مشخصی است: انجام مطالعات امکانسنجی مکانی، شناسایی شریک محلی یا تأمینکننده موتور، راهاندازی خطوط آزمایشی، اجرای برنامههای کنترل کیفیت (مثل محیطهای Clean Room برای مونتاژ قطعات حساس)، و سرانجام افزایش تدریجی حجم تولید تا رسیدن به ظرفیت مطلوب. هر مرحله نیازمند زمان برای تأیید نمونهها، اصلاح فرایندها و آموزش پرسنل است.
تصور کنید سفارشات بزرگ سرور از هابهای تولیدی جدید بهجای یک کارخانه آشنا در چین میرسند؛ این همان چالش لجستیکی است که مایکروسافت و شرکایش در تلاشند آن را مدیریت کنند. برنامهریزی برای حملونقل، مدیریت زنجیره تأمین جهانی، هماهنگی زمانبندی تولید و تضمین استانداردهای امنیتی اطلاعات (برای قطعاتی که دادههای حساس را پردازش میکنند) از جمله مواردی است که باید همزمان پیش برود.
علاوه بر این، تصمیم مایکروسافت نشاندهنده درس استراتژیک گستردهتری است: تابآوری زنجیره تأمین اکنون بههمرده یا حتی بالاتر از نوآوری محصول قرار گرفته است. شرکتهایی که بتوانند سریع و مؤثر ظرفیت تولید را در مناطق جدید بالا ببرند و در عین حال استانداردهای کیفیت، امنیت و هزینه را حفظ کنند، در سالهای آتی برتری رقابتی کسب خواهند کرد.
در نهایت، چند عنصر کلیدی برای موفقیت این انتقال عبارتند از: شفافیت در زنجیره تأمین، قراردادهای انعطافپذیر با تأمینکنندگان، سرمایهگذاری در آموزش نیروی کار محلی، بهکارگیری فناوریهای دیجیتال برای مدیریت تولید (مثل کنترل فرایند مبتنی بر داده، اینترنت اشیاء صنعتی و تحلیلات پیشبینیکننده)، و تعامل با سیاستگذاران محلی برای تضمین ثبات مقررات و تشویق سرمایهگذاری تولیدی.
بدون تردید، مسیر به سوی تنوعبخشی تولید پیچیده و طولانی است، اما برای مایکروسافت و دیگر بازیگران بزرگ صنعت فناوری، این سرمایهگذاری در تابآوری زنجیره تأمین یک شرط ضروری برای ادامه رقابت و گسترش خدمات ابری و محصولات سختافزاری است.
منبع: neowin
ارسال نظر