8 دقیقه
جیمز کامرون مسیر ترمیناتور را عوض میکند — بدون آرنولد
جیمز کامرون دو خبر مهم اعلام کرده که گفتوگوها دربارهٔ دو فرنچایز بزرگ او را بازتعریف میکند. کارگردان تأیید کرده که بار دیگر پشت دوربینِ مجموعهٔ ترمیناتور برمیگردد، اما ریبوت جدید ترمیناتور حضور آرنولد شوارتزنگر را در خود نخواهد داشت. همزمان کامرون گفته قصد دارد در آواتار 4 نقش اجرایی و تولیدی خود را کمتر کند و به رویکردی مشارکتیتر روی بیاورد تا دیگر هر تصمیم خلاقانهٔ کوچک را خودش بهتنهایی هدایت نکند.
اعلامیهٔ کامرون نشاندهندهٔ یک چرخش خلاقانهٔ آشکار است. تی-800ِ آرنولد یکی از شناختهشدهترین چهرهها در سینمای مدرن است، اما کامرون معتقد است زمان معرفی شخصیتهای تازه و پرداختن به ایدههای بزرگتر و امروزیتری دربارهٔ جنگ زمان و هوش مصنوعی فوقپیشرفته فرارسیده است. «میتوانم با اطمینان بگویم او در این فیلم حضور نخواهد داشت»، کامرون گفته و این تغییر را ضرورتی هنری دانسته تا نفی یک اسطورهٔ سینمایی.
چرا این خبر مهم است: کارگردانی در دوراهی
کامرون شهرتش را با فیلمهایی که ژانر را بازتعریف کردند ساخت: The Terminator و Terminator 2 در دهههای ۱۹۸۰ و اوایل ۱۹۹۰ میلادی علمتخیلی و اکشن را تغییر دادند، در حالی که اثرهایی مانند Aliens (در همکاری تولید/کارگردانی) و Titanic پایههای میراث بلاکباستر او را محکم کردند. با اینحال مجموعهٔ آواتار تبدیل به علاقهٔ طولانیمدت او شد؛ فیلم اول آواتار در سال ۲۰۰۹ حدود ۲.۹ میلیارد دلار در جهان فروخت و Avatar: The Way of Water در ۲۰۲۲ نیز با حدود ۲.۳ میلیارد دلار فروش بسیاری را غافلگیر کرد.
پس از سالها سرمایهگذاری روی پاندرَا، کامرون آمادهٔ تغییر است. او میگوید داستانهای دیگری برای گفتن در داخل و فراتر از دنیای آواتار دارد، اما نمیخواهد یک دههٔ آینده را صرف تولید صرفِ فیلمهای آواتار کند. این موضع پیامدهایی برای آواتار 4 دارد که عنوان رسمی آن Avatar: Fire and Ash اعلام شده و همچنان با گروه بازیگران پرستارهای شامل سم ورثینگتون، زویی سلداña، سیگورنی ویور و کیت وینسلت به سینماها میآید. کامرون اشاره کرده که همچنان در پروژه دخیل خواهد بود اما مسئولیتهای روزانه را بیشتر به همکاران و تهیهکنندگان واگذار خواهد کرد؛ رویکردی که میتواند تؤثیرات مثبتی در جریان تولید داشته باشد و به توسعهٔ بازیگران و تیم فنی فرصت بیشتری بدهد.
مقایسهها و زمینه تاریخی
تصمیم کامرون برای بازآفرینی ترمیناتور بدون آرنولد در تضاد با عادتهای قدیمی مجموعههایی است که برای جذب تماشاگران جدید بازسازی یا بازآفرینی شدهاند. نگاهی به نحوهٔ ورود شخصیتهای جدید در فرنچایزهایی مانند Star Wars یا Blade Runner نشان میدهد که چگونه میتوان به میراث احترام گذاشت و همزمان مسیر تازهای ساخت. فیلم Blade Runner 2049 به کارگردانی دنیس ویلنوو DNAِ اثر اصلی را حفظ کرد اما داستان را به جلو برد؛ کامرون هم به دنبال تعادلی شبیه به این است؛ نه با تکرار گذشته، بلکه با گسترش ایدهٔ برخورد زمان و هوش مصنوعی در قلمرویی مدرنتر و بلندپروازانهتر.
پس از زمانی که کامرون در اوایل دههٔ ۱۹۹۰ از مجموعه فاصله گرفت، دنبالههای ترمیناتور با واکنشهای متفاوتی روبهرو شدهاند. Dark Fate (۲۰۱۹) بازگشت درخشان آرنولد را رقم زد، اتفاقی که کامرون آن را یک فصل بستهٔ رضایتبخش برای تی-800 توصیف کرده است. حالا او خواهان یک بازتنظیم تفسیرمحور است که هم جاهطلبانه باشد و هم غیرقابلپیشبینی؛ پروژهای که میتواند عناصر کلاسیک را حفظ کند اما زبان بصری، تماتیک و روایت را بروزرسانی نماید.
داستانسرایی و بازتاب در دنیای واقعی
یکی از چالشهای خلاقانهای که کامرون از آن سخن گفته، جلوتر بودن از واقعیت است: چگونه میتوان دربارهٔ هوش مصنوعی داستان علمی-تخیلی نوشت وقتی خودِ هوش مصنوعی در دنیای واقعی با سرعتی بالا در حال رشد است؟ او معتقد است یک ریبوت موفق از ترمیناتور باید تا حدی پیشگویانه باشد تا آیندهنگر به نظر برسد، اما همزمان در عصری که پیشرفتهای واقعی در حوزهٔ هوش مصنوعی رخ میدهد، قابلباور باقی بماند. این موضوع هم سؤالات روایی و هم سؤالات اخلاقی ایجاد میکند: جنگ با هوشهای خودگردان در سالهای نزدیک چگونه جلوه خواهد کرد و سینما چه مسئولیتی در تصور تکنولوژیهایی دارد که بازتاب نگرانیهای معاصر هستند؟
در اظهارات کامرون نوعی بیقراری خلاق نیز دیده میشود. او از فیلم جدید نوا هاولی، Alien: Earth ستایش کرده و گفته علاقهای به بازدید صرف از کارهایی که قبلاً انجام داده ندارد. «چیزهایی که تو را میترسانند اغلب همان چیزهایی هستند که باید به سراغشان بروی»، جملهای که نشان میدهد او میخواهد مرزهای شخصی و حرفهای خود را جابهجا کند و از پناه بردن به نوستالژی صرف پرهیز نماید.
واکنش طرفداران و منافع فرنچایز
واکنش طرفداران ترکیبی از ناراحتی و هیجان است. برخی از هواداران قدیمی ترمیناتور از نبود آرنولد ابراز تأسف کردهاند؛ در حالی که گروهی دیگر از فرصت ورود چهرههای تازه و نگاهی امروزی به تهدیدات هوش مصنوعی استقبال کردهاند. در سوی دیگر، دیزنی بعید است فرنچایزی که همچنان یکی از پرسودترین آثار صندوق فروش بلیت است را کنار بگذارد، بنابراین عقبنشینی نسبی کامرون از نظارت روزمره بیشتر شبیه یک تصمیم راهبردی و نه ترک کامل پروژه است.
در پشت صحنه، سالها کار کامرون روی پاندرَا منجر به نوآوریهای فنی در زمینهٔ ثبت حرکت (performance capture) و فیلمبرداری زیرآبی شده که بر تیم او تأثیر مداوم خواهد داشت. بنابراین حتی اگر کامرون مسئولیتهای صحنه را به دیگران واگذار کند، انتظار میرود Avatar: Fire and Ash دستاوردهای بصری و تکنیکی پالایششدهای را به نمایش بگذارد. این تکنیکها شامل بهبود ثبت حالات چهره، نورپردازی واقعگرایانهٔ زیرآبی و ادغام جلوههای بصری با بازیگری است که در مجموع کیفیت بصری سری آواتار را بالاتر بردهاند.
«کامرون در یک دوراهی نادر قرار دارد»، مارکو جنسن، تاریخنگار سینما، میگوید. «او میتواند هم دستاوردهای فنیای را که آواتار را به یک نمایش بصری تبدیل کرد تحکیم کند و هم درِ همکاری با خالقان جدید را باز نگه دارد تا فرنچایز تکامل یابد. این برای سینمای بلاکباستر سالم است.»
چه نکاتی را باید دنبال کرد
کامرون گفته توجهش را به ترمیناتور معطوف خواهد کرد وقتی گردوغبارِ انتشار آواتار فروکش کند. ماههای آینده نشان خواهد داد که آیا او تصمیم دارد فیلم را شخصاً در تمام طول تولید کارگردانی کند یا یک همکار کارگردان یا تیم خلاق قوی را برای هدایت چشمانداز کلی خود منصوب خواهد کرد. فارغ از اینها، این دوره نمادی از تلاش یک کارگردان باتجربه برای هماحترامی به گذشته و هم اعتماد به صداهای تازه است.
برای دوستداران سینما و ناظران صنعت، برداشت روشن است: کامرون از بلندپروازیهای شاخص خود صرفنظر نکرده، اما شیوهٔ تولید آنها را تکامل میبخشد. این به معنای چهرههای تازه در ترمیناتور، جهتگیری آرامتر و پایدارتر نسبت به آیندهٔ آواتار و آغاز گفتوگویی تازه دربارهٔ نحوهٔ رشد فرنچایزهای کلاسیک در دوران معاصر است.
یک یادداشت برای خوانندگان: به اطلاعیههای بازیگری توجه کنید و ببینید آیا کامرون نام یک همکار کارگردان یا شریک خلاق برای هر دوی این پروژهها اعلام خواهد کرد یا خیر. این انتخابها مشخص خواهد کرد که آیا این یک تغییر سبکشناختی است یا یک تحویل نسلها بهصورت سیستماتیک.
منبع: smarti
ارسال نظر