معرفی ChatGPT-5: گامی بزرگ در مسیر تکامل هوش مصنوعی مکالمه ای

معرفی ChatGPT-5: گامی بزرگ در مسیر تکامل هوش مصنوعی مکالمه ای

۱۴۰۴-۰۵-۱۷
0 نظرات نگار بابایی

6 دقیقه

OpenAI در این هفته نسل پنجم هوش مصنوعی مکالمه‌ای خود با نام ChatGPT-5 را معرفی کرد؛ نسخه‌ای که به گفته این شرکت، جهشی چشمگیر در توانمندی‌ها به شمار می‌آید. این به‌روزرسانی بدون هیچ هزینه‌ای برای کاربران ارائه می‌شود و OpenAI اعلام کرده که هم‌اکنون نزدیک به ۷۰۰ میلیون کاربر به طور هفتگی از پلتفرم آن استفاده می‌کنند. در نشستی خبری، سم آلتمن، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل OpenAI، ChatGPT-5 را مدلی «بی‌تردید با هوش عمومی» توصیف کرد اما تأکید نمود که هنوز به سطح هوش مصنوعی عمومی مشابه انسان (AGI) نرسیده است.

آلتمن به نکته مهم فنی اشاره داشت: ChatGPT-5 قادر به یادگیری مداوم از داده‌های جدید در حال اجرا نیست، ویژگی‌ای که او معتقد است بخش اساسی از هر AGI واقعی خواهد بود. با این وجود او اعلام کرد این بهبودها قابل توجه‌اند و برای پیشرفت‌های آتی، نیاز به سرمایه‌گذاری گسترده‌تر در منابع محاسباتی وجود دارد. رهبران فناوری، ظهور هوش مصنوعی پیشرفته‌تر را آغاز دوره‌ای نوین تلقی می‌کنند. مارک زاکربرگ، مدیرعامل Meta، افزایش شتاب پیشرفت هوش مصنوعی را زمینه‌ساز دیدن «ابرهوش» دانسته و این لحظه را «آغاز عصری نو برای بشر» خوانده است.

زمینه علمی و فرایند آموزش

ChatGPT-5 بر اساس تکنیک‌های پیشرفته یادگیری عمیق و معماری شبکه‌های عصبی ترنسفورمر طراحی شده و با داده‌های متنوعی در مقیاس وسیع آموزش دیده است. همانند مدل‌های زبانی بزرگ قبلی، این مدل نیز با یادگیری خودنظارتی و پیش‌بینی توکن‌های متنی تربیت یافته و سپس برای پایبندی بهتر به دستورالعمل و مسائل ایمنی، به صورت هدفمند تنظیم شده است. OpenAI می‌گوید فرایندهای آموزشی ویژه‌ای برای کاهش خروجی‌های مخرب یا گمراه‌کننده به کار بسته و ارزیابی‌های داخلی طراحی شده‌اند تا فریبکاری را سنجیده و مدل را به ارائه پاسخ‌های درست و مفید سوق دهند.

با آنکه این مدل نسبت به نسخه‌های پیشین خود، توانایی استدلال و مهارت تخصصی بالاتری نشان می‌دهد، آموزش آن به گونه‌ای نبوده که پس از استقرار، خود را به روز کند. یادگیری آنلاین پیوسته ــ که موجب سازگاری مدل در زمان واقعی می‌شود ــ همچنان محور پژوهش‌های فنی و ایمنی است. قوانین گسترش در یادگیری ماشین نشان می‌دهد با افزیش محاسبات، داده‌های بیشتر و بهبود معماری‌ها، پیشرفت‌های چشمگیری ممکن خواهد شد؛ مسیری که OpenAI نیز به دنبال پیمودن آن است.

توانایی‌ها، سنجش‌ها و کاربردها

OpenAI، ChatGPT-5 را به عنوان قدمی رو به جلو در حوزه‌های متعددی چون توسعه نرم‌افزار، نگارش تخصصی، راهنمایی‌های سلامت و زمینه‌های دانش بنیان معرفی کرده است. آلتمن برای توصیف تفاوت سطح مدل‌ها، مثالی جالب ارائه داد: GPT-3 را شبیه دانش‌آموز دبیرستان، GPT-4 را مانند دانشجوی دانشگاه، و ChatGPT-5 را «در بسیاری موارد هم‌صحبت با کارشناس سطح دکتری» دانست. آزمون‌کنندگان اولیه گزارش داده‌اند که این مدل عموماً عملکرد باثبات و خطاهای آشکار کمتری دارد.

یکی از ویژگی‌های برجسته آن، تولید برنامه بر اساس درخواست کاربر یا «کدزنی مبتنی بر حس»، است که هم OpenAI و هم ناظران بیرونی به آن اشاره کرده‌اند. این قابلیت می‌تواند روال‌های مهندسی نرم‌افزار، محاسبات علمی و تحلیل داده را متحول سازد. در کارهای مرتبط با سلامت، مدل توانایی خلاصه‌سازی پژوهش‌ها، تهیه توضیحات کلینیکی و کمک به جستجوی اطلاعات را دارد، اما هم OpenAI و هم کارشناسان مستقل هشدار می‌دهند که نتیجه کار مدل صرفاً جنبه اطلاعاتی داشته و جایگزینی برای قضاوت بالینی حرفه‌ای نیست.

عرصه هوش مصنوعی همچنان بسیار رقابتی باقی‌مانده است. شرکت‌های بزرگ فناوری مانند آمازون، گوگل، متا، مایکروسافت و نیز شرکت‌هایی همچون xAI و استارتاپ چینی DeepSeek به توسعه مدل‌ها و راهبردهای سخت‌افزاری می‌پردازند. DeepSeek اوایل سال جاری با ارائه مدلی که بر روی سخت‌افزار ارزان‌تر عملکرد قابل توجهی داشت، توجهات را جلب کرد و باز هم نشان داد که نوآوری در سخت‌افزار و بهینگی مدل‌ها به اندازه‌ی مقیاس خام اهمیت دارد.

ایمنی، شفافیت و مدل‌های بازمتن

OpenAI اعلام کرد که ChatGPT-5 طوری آموزش دیده تا صداقت را حفظ کرده و خروجی‌های «ایمن» ارائه دهد؛ یعنی پاسخ‌هایی که از انتشار اطلاعات حساس یا قابل سوءاستفاده خودداری می‌ورزد. الکس بیوتل، مدیر پژوهش ایمنی OpenAI توضیح داد که آن‌ها ارزیابی‌هایی برای سنجش رفتارهای فریبکارانه تدوین و مدل را در برابر این گرایش‌ها مقاوم کرده‌اند.

همزمان با عرضه ChatGPT-5، OpenAI دو مدل زبانی «اوپن‌ویت» جدید را هم برای دانلود و تغییر در اختیار علاقه‌مندان قرار داد. این اقدام در پاسخ به درخواست‌های رشد یافته جامعه هوش مصنوعی در زمینه شفافیت و تکرارپذیری، و بازگشتی به رویکرد اولیه OpenAI برای باز بودن بود. اما همچنان تناسب میان شفافیت، ایمنی و استراتژی تجاری یکی از موضوعات بحث‌برانگیز اصلی باقی می‌ماند زیرا قدرتمند شدن مدل‌ها این توازن را دشوارتر می‌سازد.

واکنش منتقدان و متخصصان هم متنوع بود. سایمون ویلیسون، توسعه‌دهنده بریتانیایی، پس از دسترسی اولیه، مدل را دارای شایستگی‌های گسترده و «در کل خوب» توصیف کرد، ولی آن را جهشی انقلابی ندانست. ایلان ماسک ــ مالک x (توییتر پیشین) و توسعه‌دهنده خانواده مدل Grok ــ مدعی شد Grok 4 Heavy از ChatGPT-5 «باهوش‌تر» است؛ ادعایی که برمخاطره‌ی رقابت و اختلاف در سنجش قابلیت‌ها تأکید داشت.

جمع‌بندی

ChatGPT-5 بی‌تردید گامی رو به جلو در عرصه مدل‌های زبانی و نزدیک‌تر شدن به هوش مصنوعی عمومی قدرتمند است. این مدل تخصص‌گرایی بیشتر، توانایی کدنویسی بهتر، قابلیت‌های دانش‌بنیان قوی‌تر و تمرکز مجدد بر ایمنی و صداقت را به نمایش می‌گذارد. با این حال هنوز فاقد یادگیری مستمر و سطح AGI است و مسائل مهمی در زمینه نیاز به منابع محاسباتی، مدیریت مدل و اثرات اجتماعی هوش مصنوعی قدرتمندتر مطرح باقی مانده است. با تداوم نوآوری‌ها در معماری، سخت‌افزار و روش‌های ایمنی در صنعت و مراکز تحقیقاتی، سال‌های پیشِ رو تعیین خواهند کرد که این فناوری‌ها چگونه در پژوهش علمی، کاربردهای فضایی، سلامت و اقتصاد کلان ادغام می‌شوند.

منبع: sciencealert

من نگارم، عاشق آسمون و کشف ناشناخته‌ها! اگر مثل من از دیدن تلسکوپ و کهکشان‌ها ذوق‌زده می‌شی، مطالب من رو از دست نده!

نظرات

ارسال نظر

مطالب مرتبط