9 دقیقه
قانون اخیر آمریکا مسیر استیبلکوینها را هموار کرد — اما پرسش‌هایی درباره تعارض منافع مطرح است
قانون اخیر که مسیر صدور استیبلکوینهای مورد تائید ایالات‌متحده را هموار میکند، از سوی برخی کارشناسان و فعالان بازار به‌عنوان گامی مهم در جهت شفافیت بیشتر مقررات رمزارزها و تسهیل پذیرش گسترده‌تر ستوده شده است. با این حال، منتقدان هشدار می‌دهند این طرح قانونی یک خلأ مشهود دارد: در متن آن تدابینی برای جلوگیری از کسب منافع مالی توسط رئیس‌جمهور، اعضای خانواده او یا شرکت‌های وابسته به آنها پیشبینی نشده است. این غیبت دوباره بحث‌های مربوط به تعارض منافع و سلامت فرایند سیاست‌گذاری در حوزه دارایی‌های دیجیتال را داغ کرده است.
زیر ذره‌بین سیاسی و پیامدهای مالی
سناتورهای پرآوازه‌ای همچون الیزابت وارن، کریس ون هالن و ران ویدن از نهادهای ناظر خواسته‌اند که این قانون را از نظر احتمال سوءاستفاده و خود‌معامله دقیق‌تر بررسی کنند. آنها اوایل ماه اوت در نامه‌ای به دفتر بازرس ارز (Office of the Comptroller of the Currency) نگرانی خود را درباره این موضوع ابراز کردند و تأکید داشتند که قانون فعلی به‌صورت مشخص تعارضات مرتبط با توسعه کسب‌وکارهای رمزارزی خاندان ترامپ را پوشش نمی‌دهد. از دید این قانون‌گذاران، اعتماد عمومی به مقررات استیبلکوینها مستلزم تضمین‌های شفاف علیه مزیت‌های داخلی و دسترسی نابرابر به اطلاعات و امکانات است.
منتقدان به برآوردهایی اشاره میکنند که نشان می‌دهد ثروت مرتبط با رمزارزِ دونالد ترامپ از زمان ورود او به بازار در سال 2022 حدود 2.4 میلیارد دلار افزایش یافته است. در عین حال، رئیس‌جمهور و مشاوران خانواده او استیبلکوینها را به‌عنوان ابزاری برای تقویت نقش بینالمللی دلار تبلیغ میکنند؛ ادعایی که در فضای تحلیلی پیچیده با تردیدهایی همراه است، زیرا کاهش نرخ‌های بهره فدرال رزرو، افزایش بدهی ملی و فشارهای ساختاری میتوانند آسیب‌پذیری‌های دلار را تشدید کنند و دستاوردهای سیاستی را پیچیده سازند.
برای درک بهتر موضوع، باید توجه داشت که سیاست‌گذارانی که می‌کوشند بین نوآوری مالی و حفظ نظم بازار تعادل برقرار کنند، معمولاً مجموعه‌ای از ابزارها را در نظر می‌گیرند: قوانین ضد اختلاس، الزامات افشا، ایجاد موانع برای مالکیت مستقیم ذینفعان سیاسی در نهادهای مالی موضوع قانون و مکانیسم‌های بازرس مستقل. غیبت این ابزارها در متن قانون فعلی باعث شده بحث درباره لزوم اصلاحات و تخصیص مقررات تکمیلی بار دیگر مطرح شود. افزون بر این، نوع مالکیت استیبلکوینها و مدلهای تضمین‌دهی آنها (مثلاً پشتوانه نقدی، اوراق بدهی، یا الگوریتمی) نقش مهمی در ارزیابی ریسک تعارض منافع و تأثیر آن بر سیاست پولی و بازار سرمایه دارد.
پیش‌بینی‌های بازار: دیدگاه خوش‌بین سیتیکِ گروپ در برابر احتیاط جی‌پی‌مورگان
پیش‌بینی‌های نهادی درباره اندازه بازار استیبلکوین بسیار متفاوت است و از سناریوهای تهاجمی تا محتاطانه متغیرند. سیتی‌گروپ در یکی از چشم‌اندازهای بلندپروازانه خود انتظار دارد پذیرش استیبلکوین بتواند سرمایه بازار این دارایی‌ها را از حدود 240 میلیارد دلار فعلی به بیش از 2 تریلیون دلار تا سال 2030 برساند. در سناریوی پایه سی‌تی، عرضه تا حدود 1.6 تریلیون دلار افزایش می‌یابد و در سناریوی خوش‌بینانه‌تر، این رقم از 3.7 تریلیون دلار فراتر می‌رود.
سیتی‌گروپ رشد بالقوه را به چند عامل نسبت می‌دهد: روشن‌تر شدن چارچوب‌های نظارتی، مشارکت گسترده‌تر موسسات مالی سنتی و دخالت فزاینده بخش عمومی در ارائه یا پذیرش سازوکارهای پرداخت مبتنی بر استیبلکوین. این بانک همچنین به مواردی مثل پذیرش در پرداخت‌های خرد، بهینه‌سازی برون‌مرزی پرداخت‌ها و بهبود زیرساخت تسویه اشاره میکند که میتوانند موج جدیدی از تقاضا را برانگیزند.
در سوی مقابل، تحلیل جی‌پی‌مورگان محتاط‌تر و واقع‌بین‌تر است: این مؤسسه پیشبینی میکند استیبلکوینها تا حدود 500 میلیارد دلار تا سال 2028 رشد کنند و دلیل آن را استفاده محدود در جریان‌های اصلی پرداخت و متمرکز ماندن اکوسیستم بر امر معامله و وثیقه‌گذاری می‌داند نه پرداخت‌های روزمره. به‌بیان دیگر، تا زمانی که تجربه کاربری، تطبیق با قوانین بانکی و هزینه‌های زیرساخت به سطح قابل‌قبولی نرسند، رشد فراگیر برای استیبلکوینها محدود باقی می‌ماند.
این تفاوت دیدگاه‌ها حاوی پیام‌های سیاستی و بازاری مهمی است: اگر قوانین به‌صورتی طراحی شوند که شفافیت، امنیت و تضمین نقدینگی را فراهم کنند، انگیزه ورود موسسات بزرگ و بهبود اعتماد عمومی افزایش خواهد یافت. اما اگر ریسک‌های عملیاتی، حقوقی یا سیاسی حل نشوند، بازار میتواند به‌سرعت به‌سمت چند قطبی و ناکارامدی حرکت کند که در آن شمار معدودی از بازیگران سهم قابلتوجهی از مزایا را کسب میکنند بدون آنکه منافع عمومی به‌طور گسترده‌ای تأمین شود.
پیامدها برای بانکها، اوراق خزانه و نظام پرداخت
صادرکنندگان استیبلکوینها هماکنون ذخایر قابلتوجهی از اوراق خزانه آمریکا در اختیار دارند — شرکت‌هایی مانند تِتر و سایر صادرکنندگان بزرگ شامل ده‌ها میلیارد دلار در سبد سرمایه‌گذاری خود اوراق قرضه دولتی نگهداری میکنند. سیتی‌گروپ هشدار داده است که تا پایان دهه، صادرکنندگان استیبلکوین ممکن است به‌عنوان برخی از بزرگ‌ترین دارندگان اوراق خزانه تبدیل شوند؛ تغییری که ساختار بازار بدهی دولتی و عمق نقدینگی را دگرگون خواهد کرد.
یکی از ریسک‌های مورد توجه بانکها و ناظران، پدیده‌ای است که به آن "جایگزینی سپرده" (deposit substitution) گفته می‌شود؛ به این معنی که دارایی‌های نقدی و شبه‌نقد که قبلاً به‌صورت سپرده نزد بانکها نگهداری می‌شد، به‌سمت استیبلکوینها منتقل شده و در نتیجه جریان تسهیلات اعتباری، کفایت سرمایه و عملکرد ساختار تسویه و پرداخت دستخوش تغییر شود. این جابجایی میتواند هزینه تأمین مالی بانکها را افزایش دهد و سهم آنها در بازار پرداخت را کاهش دهد، مگر اینکه بانکها خود را با مدلهای جدید ادغام کنند یا سرویس‌های مشابهی ارائه دهند.
از منظر حامیان استیبلکوین، این دارایی‌ها پتانسیل دارند تا تا سال 2030 حجم پرداخت سالانه‌ای تا یک تریلیون دلار را به‌خود اختصاص دهند. در صورت تحقق این سناریو، زیرساخت‌های تسویه و ابزارهای بینالمللی پرداخت متحول خواهند شد؛ زمان تسویه کاهش می‌یابد، هزینه‌های برون‌مرزی کمتر خواهد شد و دسترسی به خدمات مالی برای جمعیت‌های کم‌دسترسی افزایش می‌یابد. با این حال، تحقق این مزایا مستلزم حل مسائل مربوط به نظارت بینالمللی، تضمین‌های نقدینگی، سازوکارهای مقابله با تقلب و حفظ ثبات مالی است.
برای تحلیلگران بازار، نحوه تخصیص ذخایر استیبلکوین و ترکیب دارایی‌های پشتوانه (نقد، اوراق تجاری، اوراق خزانه یا ترکیبی از این‌ها) اهمیت فراوانی دارد. اگر بخش اعظم پشتوانه در اوراق کوتاه‌مدت دولت متمرکز شود، تغییرات در منحنی بازده و سیاست پولی میتواند تأثیرات مستقیم و سریع‌تری بر قیمت و کارکرد استیبلکوینها داشته باشد. بالعکس، پشتوانه‌های متنوع‌تر ممکن است تاب‌آوری را افزایش دهند اما پیچیدگی‌های عملیاتی و هزینه‌های نگهداری را نیز بالا ببرند.
به کجا می‌رسد این مناقشه
با پیشروی قانون‌گذاری استیبلکوین در واشینگتن تحت مدیریتی که نسبتاً موافق گسترش فناوری‌های رمزارزی است، سیاست‌گذاران ناچار خواهند بود بین ترغیب نوآوری، حفظ ثبات پولی و تضمین سلامت بازار تعادل برقرار کنند. پرسش‌هایی درباره اینکه چه کسانی از قواعد تازه بیشترین منافع مالی را خواهند برد، باعث بالا گرفتن درخواست‌ها برای پیشبینی دقیق‌تر مقررات ضدفساد، محدودیت‌های مالکیتی و مکانیسم‌های افشای شفاف شده است.
در کوتاه‌مدت و میان‌مدت، بازیگران متنوعی — از کاربران خرد رمزارز گرفته تا نهادهای بزرگ مالی و دستگاه‌های نظارتی — منافع متفاوت و گاه متضادی دارند. برای مثال، کاربران خرد ممکن است به دنبال هزینه‌های کمتر و تجربه پرداخت سریع‌تر باشند، مؤسسات مالی بزرگ به دنبال تطبیق قانونی و فرصت‌های درآمدی جدید، و ناظران نگران ثبات سیستمیک و کنترل پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم هستند. این تضاد منافع ساختار بحث‌های سیاسی و فنی را شکل می‌دهد و تعیین‌کننده چارچوب‌های آینده خواهد بود.
برای کاربران، موسسات و مجریان مقررات، 12 تا 24 ماه آتی دوره‌ای تعیین‌کننده خواهد بود. تدوین قواعد شفاف میتواند دروازه را به روی پذیرش گسترده استیبلکوینها و ایجاد ریل‌های پرداخت جدید باز کند؛ در حالی که ادامه ابهام و فقدان مقررات منسجم ممکن است بازار را کوچک‌تر، پراکنده‌تر و تحت سلطه بازیگران خاص نگاه دارد. تصمیماتی که امروز گرفته می‌شوند تعیین خواهند کرد آیا استیبلکوینها به تقویت جایگاه دلار و بهبود عملکرد مالی بینالمللی کمک میکنند یا صرفاً منافع مالی قابلتوجهی را به نفع گروهی محدود به ارمغان می‌آورند.
در این مسیر، چند اقدام اجرایی میتواند به بهبود اعتماد و کاهش ریسک منجر شود: الزام به افشای دقیق ذخایر و بازه‌های زمانی حسابرسی، مقررات شفاف برای جلوگیری از مالکیت سیاسی مستقیم یا کنترل موثر توسط ذینفعان سیاسی، و طراحی مکانیسم‌هایی مانند سپرده‌گذاری امانی یا صندوق‌های امانی مستقل برای حفظ پشتوانهها. همچنین هماهنگی بینالمللی نظارت و استانداردسازی گزارشگری میتواند از بروز رقابت مخرب میان حوزه‌های قضایی جلوگیری کند.
در جمع‌بندی، آینده استیبلکوینها تا حد زیادی بستگی دارد به نحوه طراحی قواعد بازی: آیا قانون‌گذاری به‌گونه‌ای خواهد بود که نوآوری را هدایت کرده و در عین حال حفاظت‌های لازم برای جلوگیری از رفتارهای سودجویانه را فراهم کند، یا اینکه خلأهای قانونی و منافع نابرابر مسیر بازار را به نفع بازیگران خاص تحریف خواهد کرد؟ پاسخ این سؤال‌ها نقطه عطفی برای نقش دلار، نحوه جریان سرمایه در بازار اوراق خزانه، و شکل‌دهی زیرساخت‌های پرداخت دیجیتال جهانی خواهد بود.
منبع: cryptonews
نظرات