11 دقیقه
پایان تولید نهایی فوکوس ST همزمان با عقب‌نشینی هاچبکهای تندرو در اروپا
آخرین دستگاه فورد فوکوس ST روز جمعه 26 سپتامبر از خط تولید کارخانه سارلویس در آلمان خارج شد — نمادی از پایان چند دهه سنت هاچبکهای پرفورمنس فورد در اروپا. فورد همچنان تولید نسخه استاندارد فوکوس را برای مدتی کوتاه ادامه خواهد داد، اما برنامه‌ریزی شده که تولید کامل خودرو در نوامبر متوقف شود. برای بسیاری از علاقه‌مندان، دیدن آخرین نمونه ST که از خط خارج میشود شاهدی است بر این که هاچبکهای بنزینی کلاسیک به سرعت در حال کاهش هستند.
چرا این موضوع اهمیت دارد
فورد ماه‌ها پیش سفارش‌ها برای فوکوس ST را بست، بنابراین خروج این مدل کاملاً تعجب‌آور نبود. حذف ST پس از تصمیم فورد برای کنار گذاشتن فیستا ST چند سال پیش و متوقف کردن مدلهای دیگر سواری مانند موندئو رخ داد. مدیرعامل جیم فارلی این تغییر جهت را توجیه کرده و گفته است که هرچند این‌ها «توسط بسیاری از مشتریان دوست داشته می‌شدند» اما به اندازه‌ای سودآور نبودند که در سبد محصولات حفظ شوند.
تأثیر این تصمیم در حضور فورد در بازار اروپا واضح است. براساس داده‌های ACEA، فورد در هشت ماه نخست سال حدود 260,342 دستگاه خودرو فروخته که سهم بازار آن در قاره حدود 3.3 درصد برآورد میشود و پشت سر برندهایی مانند هیوندای و کیا قرار گرفته است. برندهای گروه فولکس‌واگن همچنان مسلط‌اند و حتی اشکودا در همین بازه حجم‌هایی تقریباً دو برابر فورد ثبت کرده است. برای شرکتی که برای مدت‌ها مترادف با هاچبکهای اروپایی بود، این اعداد هشداردهنده‌اند.
علاوه بر آمار فروش، پیامدهای استراتژیک هم اهمیت دارند: کاهش تنوع مدلهای کوچک میتواند شبکه عرضه قطعات، زنجیره تأمین و اکوسیستم خدمات پس از فروش را تحت فشار قرار دهد. برای نمونه، کاهش تولید مدلهای محبوب ممکن است باعث افت ارزش باقی‌مانده (residual value) در بازار دست‌دوم شود و هزینه‌های مالکیت برای مشتریان را تغییر دهد. همچنین از منظر فرهنگ خودرو، خروج مدل‌هایی مانند فوکوس ST به معنای کمرنگ‌شدن گروهی از خودروها است که سال‌ها شخصیت رانندگی را در اروپا شکل داده‌اند.
هاچبکهای پرفورمنس: بخشی در حال کوچک‌شدن
خروج فوکوس ST نشاندهنده یک روند گسترده‌تر است: بخش هاچبکهای پرفورمنس در اروپا تحت تأثیر فشارهای قانونی و اقتصادی کوچک‌تر میشود. مقررات سخت‌تر آلایندگی، به‌خصوص نزدیک‌شدن به استاندارد یورو 7، و هزینه‌های احتمالی برای تطبیق موتورهای احتراق داخلی با این قوانین، بسیاری از تولیدکنندگان را مجاب کرده که سرمایه‌گذاری در این سگمنت را کاهش دهند یا حذف کنند.
تلفات قابل توجهی در این مسیر دیده شده‌اند؛ برای مثال هوندا سیویک تایپ R با چالش‌هایی در تطبیق با استانداردهای انتشار مواجه شده و در برخی بازارها محدود شده است، و نمونه‌هایی مانند i20 N و i30 N از هیوندای نیز از برخی بازارها کنار رفته‌اند. مدلهای کلاسیکی مانند پژو 308 GTi هم روزبه‌روز نادرتر می‌شوند و تولید محدود یا توقف کامل برای برخی از آن‌ها گزارش شده است.
با این حال، خریدارانی که به دنبال تجربه رانندگی پرفورمنس در بدنه‌ای جمع‌وجور هستند هنوز گزینه‌هایی دارند. این گزینه‌ها شامل مدل‌هایی با سابقه قوی در بازار و برخی محصولات لوکس‌تر است که تعادل بین راحتی روزمره و پرفورمنس قدرتمند را ارائه میکنند. بازار دست‌دوم نیز به‌عنوان محلی برای حفظ تجربه هاچبکهای پرفورمنس اهمیت پیدا می‌کند؛ بسیاری از علاقه‌مندان به جای خرید مدل نو، به دنبال نسخه‌های سالم و تیون‌شده در بازار دست‌دوم می‌روند.
- فولکس‌واگن پولو GTI و گلف GTI/GTI-R
- کاپرا لئون و دیگر مدلهای کاپرا
- آئودی S3 و RS3 Sportback
- بی‌ام‌و M135i و مرسدس-ای‌ام‌جی A35/A45
- تویوتا GR یاریس (و احتمال عرضه GR کورولا تولیدشده در بریتانیا)
اما با تشدید استانداردهای یورو 7 و چشم‌انداز ممنوعیت فروش خودروهای جدید با موتورهای احتراقی از 2035 در اتحادیه اروپا، این دهه سرنوشت‌ساز برای هاچبکهای بنزینی خواهد بود. تولیدکنندگان باید بین سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های پاک‌تر، توسعه پلت‌فرم‌های هیبرید/مینی‌هیبرید یا حرکت به سمت الکتریکی کامل تصمیم بگیرند؛ هر انتخابی مسیر بخش پرفورمنس جمع‌وجور را دگرگون خواهد کرد. علاوه بر این، هزینه‌های توسعه موتورها و سیستم‌های تطبیقی برای رعایت استانداردها میتواند بازده سرمایه را کاهش دهد و باعث شود شرکت‌ها به سمت سگمنت‌های پرفروش‌تر مثل کراس‌اوورها گرایش پیدا کنند.
از فوکوس ST تا پرفورمنس الکتریکی
فوکوس ST به خاطر تلفیق کاربری روزمره و هندلینگ چابک و قدرت توربوشارژ تند شناخته میشد — در سال‌های اخیر معمولاً با موتور 2.3 لیتری EcoBoost توربو که در قوی‌ترین نسخه‌ها حدود 270–280 اسب‌بخار نیرو تولید می‌کرد. تیونینگ شاسی، کاربردی بودن پنج‌در و طراحی متمایز، آن را به خودروی محبوبی برای کسانی تبدیل کرده بود که می‌خواستند هم در مسیرهای شهری تردد کنند و هم از پیچ‌های جاده‌های فرعی لذت ببرند.
ریشه محبوبیت ST در ترکیب پاسخ سریع شاسی، کنترل بدنه در سرعت‌های بالا و ارائه قدرت به‌صورت پیوسته بود؛ مشخصاتی که در مسابقات آماتور و رالی‌های محلی نیز محبوبیت آن را افزایش داد. سیستم تعلیق سفت‌تر، ترمزهای ارتقا یافته و فرمان‌پذیری دقیق همه از ویژگی‌هایی بودند که ST را متمایز می‌کردند.
با کمرنگ‌شدن هاچبکهای احتراق داخلی، خودروسازان در تلاش‌اند تا طرفداران پرفورمنس را به گزینه‌های الکتریکی هدایت کنند. مدل‌هایی که تلاش میکنند بخشی از روح هاچبکهای تندرو را حفظ کنند شامل آبارث 500e، فولکس‌واگن ID.3 GTX و پژو e-208 در تیپ‌های اسپرت هستند. این خودروهای برقی مزایایی مانند گشتاور فوری و شتاب خطی چشمگیر دارند، اما بازتولید تعامل راننده و توزیع وزن به شکلی که یک هاچ‌بک بنزینی خوب ارائه می‌داد، هنوز چالشی فنی و طراحی است.
چالش‌های تبدیل پرفورمنس بنزینی به الکتریکی شامل مدیریت جرم بیشتر باتری‌ها، حفظ مرکز ثقل پایین، و ایجاد بازخورد کنترلی قابل قبول برای راننده است. مهندسان در حال کار بر روی راهکارهایی مانند باتری‌های سبک‌تر، توزیع هدفمند وزن، سیستم‌های تعلیق تطبیقی و پیکربندی‌های چندموتوره برای بازتولید حس رانندگی پرهیجان هستند. همچنین پلت‌فرم‌های اختصاصی برای خودروهای پرفورمنس برقی که از ابتدا برای جایگذاری باتری و حفظ هندلینگ طراحی شده‌اند میتوانند تفاوت اصلی را ایجاد کنند.
از منظر فنی، خودروهای برقی مزیت بازآفرینی گشتاور را دارند؛ گشتاور لحظه‌ای میتواند شتاب اولیه بسیار قوی‌تری نسبت به موتورهای احتراق داخلی ارائه دهد. با این وجود، برای بسیاری از علاقه‌مندان رانندگی عامل تجربه کلی — از جمله بازخورد فرمان، باس صدای موتور و شیوه‌ای که خودرو در پیچ‌ها واکنش نشان می‌دهد — بیش از ارقام شتاب اهمیت دارد. تولیدکنندگان باید روی نرم‌افزار کنترل گشتاور، تنظیمات تعلیق و کالیبراسیون نیرو ترمزها کار کنند تا تجربه‌ای نزدیک‌تر به هاچبکهای بنزینی فراهم آورند.
همچنین بازار تیونینگ و تبدیل خودروها به نمونه‌های الکتریکی (EV conversions) رو به رشد است؛ برخی شرکت‌های تخصصی پروژه‌هایی ارائه میکنند که در آن‌ها شاسی‌های کلاسیک هاچ‌بک با مجموعه باتری و موتورهای الکتریکی تجهیز می‌شوند، تا ترکیبی از سبکِ کلاسیک و عملکرد مدرن به‌وجود بیاید. این مسیر میتواند برای نگهداری میراث مدل‌هایی مانند فوکوس ST راهکارهای جدیدی به همراه داشته باشد.
کارخانه سارلویس و آینده فورد در اروپا
کارخانه سارلویس تا پایان سال 2032 باز خواهد ماند و انتظار می‌رود حدود ۱,۰۰۰ شغل حتی پس از کاهش تولید خودرو حفظ شود. فورد به سرمایه‌گذاری در خطوط تولید جدید و مدلهای آینده اشاره کرده، اما هنوز به‌طور رسمی اعلام نکرده که این مدل‌ها کجا تولید خواهند شد. سیگنال‌های اولیه نشان می‌دهند که فورد تمرکز را بر کراس‌اوورها و شاسی‌بلندها قرار خواهد داد و یک مدل جدید در اندازه فوکوس احتمالاً به خانواده‌ای متشکل از پوما و کوگا اضافه میشود.
حفظ فرصت‌های شغلی و بازآموزی نیروهای کار محلی از اولویت‌های سیاست‌گذاران و شرکت‌های خودروسازی است. دولت‌ها و شرکت‌ها معمولاً برنامه‌هایی برای حمایت از انتقال مهارت‌ها و ایجاد زنجیره تأمین برای قطعات الکتریکی و باتری طراحی میکنند؛ چنین طرح‌هایی میتواند به حفظ و توسعه ظرفیت تولید در مناطقی مانند سارلویس کمک کند.
فورد همچنین ممکن است با تأمین‌کنندگان و دیگر بازیگران صنعت همکاری‌های جدیدی برقرار کند تا هزینه‌های توسعه و تولید مدلهای الکتریکی را تقسیم کند؛ این نوع همکاری‌ها میتواند شامل اشتراک پلت‌فرم، توسعه مشترک نرم‌افزار مدیریت باتری و تأمین قطعات کلیدی باشد. در کوتاه‌مدت، تمرکز بر کراس‌اوورها و SUVها نشانه‌ای از پاسخ فورد به جهت‌گیری بازار و حفظ سودآوری است، ولی در بلندمدت نیاز به حفظ تنوع محصول برای جذب گروه‌های مختلف مشتریان هم مطرح خواهد بود.
برای علاقمندان اصیل به رانندگی، هنوز امیدوار بودن ممکن است. چند برند کوچک و مستقل همچنان در حوزه خودروهای کوچک متمرکز بر راننده سرمایه‌گذاری میکنند و جامعه پسابازاری (aftermarket) هم روح فوکوس ST را با پروژههای تیونینگ، به‌روز رسانی قوای محرکه و نگهداری خودروهای موجود زنده نگه خواهد داشت. باشگاه‌های مالکین، رالی‌های همگانی و انجمن‌های آنلاین نقش مهمی در نگهداری این میراث ایفا میکنند. همچنین رویدادهای محلی و جهانی تخصصی در حفظ فرهنگ خودروهای پرفورمنس نقش دارند و معمولاً محلی برای نمایش نوآوری‌ها و پروژههای ویژه محسوب می‌شوند.
بسیاری خواهند گفت «برای ST یک جام بریزید» — و در حالی که نام ST ممکن است به پایان راه رسیده باشد، میراث فوکوس ST برای سال‌ها در فرهنگ خودرویی اروپا باقی خواهد ماند، چه در خاطرات رانندگان و چه در آثار تغییرات فنی و مسابقه‌ای که این خودرو الهام‌بخش آن‌ها بوده است.
نکات کلیدی
- آخرین فورد فوکوس ST در ۲۶ سپتامبر تولید شد؛ تولید فوکوس در نوامبر متوقف میشود.
- کاهش در سبد خودروهای کوچک فورد، باعث تأثیرگذاری بر سهم بازار این شرکت در اروپا شده است.
- استاندارد یورو 7 و ضرب‌الاجل ۲۰۳۵ برای خودروهای احتراقی، بازار هاچبکهای پرفورمنس را دگرگون می‌کند.
- مدلهای پرفورمنس الکتریکی در حال ظهور هستند، اما هنوز نتوانسته‌اند به‌طور کامل جایگزین هاچبکهای بنزینی شوند.
چه از پایان فوکوس ST ناراحت باشید و چه تغییر به سمت الکتریکی را تأیید کنید، این لحظه نقطه عطفی در داستان خودروهای پرفورمنس جمع‌وجور در اروپا است — لحظه‌ای که نمایانگر ترکیبی از فشارهای قانونی، ترجیحات بازار و جهت‌گیری‌های صنعتی است که در دهه‌های آینده شکل‌دهنده مسیر این سگمنت خواهد بود. تحولات پیش‌رو، از تکنولوژی باتری تا طراحی پلت‌فرم و سیاست‌های دولتی، همگی نقش کلیدی در تعیین سرنوشت هاچبکهای پرفورمنس ایفا خواهند کرد و علاقه‌مندان باید منتظر نوآوری‌ها و راه‌حل‌های خلاقانه برای حفظ تجربه رانندگی باشند.
منبع: motor1
ارسال نظر