7 دقیقه
استیبلکوینهای صادرشده بهصورت خصوصی و بازتاب ریسکهای CBDC
سرمایهگذاران باید در بررسی استیبلکوینهای صادرشده توسط بخش خصوصی احتیاط کنند. جرمی کرانز، بنیانگذار و مدیر شریک شرکت سرمایهگذاری مخاطرهآمیز Sentinel Global، معتقد است بسیاری از استیبلکوینهای تجاری بهنوعی رفتار میکنند که میتوان آن را «ارز دیجیتال تجاری مرکزی» نامید — ترکیبی از ویژگیهای نظارت، برنامهپذیری و کنترل که معمولاً با ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) مرتبط است، در کنار ریسکهای ویژه بخش خصوصی. این تمایل به تمرکز کنترل و امکان اعمال محدودیتها، همراه با ساختارهای قانونی و نگهداری داراییها، پرسشهای مهمی را درباره حاکمیت مالی و حفظ حریم خصوصی مطرح میکند.
چرا برچسب «ارز دیجیتال تجاری مرکزی» مهم است
کرانز اشاره میکند که بانک بزرگ یا گروه مالیای که استیبلکوین وابسته به دلار منتشر میکند میتواند کنترلهایی مشابه آنچه برای CBDCها پیشبینی میشود اعمال کند. برای مثال، ناشر شرکتی که تحت مقرراتی مانند Patriot Act یا قوانین احتمالی آینده قرار دارد، از نظر تئوری میتواند موجودیها را مسدود کند یا دسترسی به حسابها را محدود سازد؛ امری که منجر به نظارت زنجیرهای (on-chain surveillance) و کنترل متمرکز بر وجوه میشود. این خطرات شامل توانایی برای فریز کردن آدرسها، حذف از فهرست سفید یا سیاه و اعمال سیاستهای انطباقی است که ممکن است بدون اطلاع کامل کاربران اجرا شود. او به سرمایهگذاران هشدار میدهد که باید «جزئیات قراردادها» را دقیق بخوانند و چارچوبهای حضانت (custodial) و حقوقی پشت هر توکنی را بهخوبی درک کنند تا متوجه شوند چه اختیاراتی نزد ناشر یا واسطهها قرار دارد.
مدلهای مختلف استیبلکوین و پروفایلهای ریسک متفاوت
استیبلکوینها در چند مدل اصلی عرضه میشوند — پشتوانه بیش از حد (overcollateralized)، الگوریتمی، و سنتتیک — که هرکدام آسیبپذیریها و ریسکهای متمایزی دارند و معاملهگران کریپتو و کاربران دیفای باید آنها را در تحلیل ریسک خود لحاظ کنند. استیبلکوینهای با پشتوانه بیش از حد معمولاً با پول نقد یا اوراق خزانهداری کوتاهمدت پشتیبانی میشوند؛ با اینحال حتی این مدلها هم در معرض ریسک «هجوم برداشت» (run risk) هستند اگر تعداد زیادی از دارندگان همزمان برای بازخرید مراجعه کنند یا بازار نقدینگی کافی نداشته باشد. استیبلکوینهای الگوریتمی و سنتتیک به کد یا سازوکارهای معاملاتی پیچیده متکیاند تا پیگ (peg) را حفظ کنند، و در نتیجه در معرض رویدادهای ازدسترفتن پیگ، نوسان شدید یا سقوط ناگهانی (flash crash) در بازار مشتقات قرار دارند. علاوه بر این، وابستگی به اوراکلها، نقدینگی بازار، هزینههای گس، و طراحی انگیزشی پروتکل میتواند موجب رخدادهای زنجیرهای شود که منجر به ازدسترفتن پیوند قیمتی یا تضعیف اعتماد نگهدارندگان میشود.
کرانز بر این نکته تأکید میکند که فناوری بهخودیخود خنثی است: میتواند توکنیزهسازی داراییها، پرداختهای برونمرزی کارآمدتر و محصولات جدید دیفای را ممکن سازد، یا میتواند به ابزاری برای متمرکزسازی کنترل بر پول تبدیل شود. این دوگانه فناوری-ابزار باعث میشود تحلیل دقیقتر ساختارهای حقوقی، مدلهای حضانت و مکانیزمهای برنامهپذیری توکن ضروری شود. برای سرمایهگذاران خرد و نهادی، وظیفه شناخت شرایط و ضوابط، فهم روابط مقابلطرف (counterparty)، و درک جنبههای برنامهپذیر توکنها — مانند امکان فریز کردن، درج در لیست سیاه یا اعمال دیگر مداخلات — بسیار مهم است. افزون بر این، تعامل بین قوانین ملی، مقررات ضدپولشویی (AML)، قواعد مالی بینالمللی و قراردادهای خصوصی میتواند ترکیبی پیچیده از ریسکهای قانونی و عملیاتی ایجاد کند که باید هنگام تصمیمگیری سرمایهگذاری مورد توجه قرار گیرد.
زمینه بازار و بحثهای سیاستگذاری
بخش استیبلکوین بهسرعت رشد کرده و در اوایل سال جاری سقف بازار قابلتوجهی را پشت سر گذاشت. در زمان نگارش این مطلب، سرمایه بازار استیبلکوینها بیش از 307 میلیارد دلار گزارش شده است. (منبع: DeFiLlama) این رشد سریع نهتنها توجه سرمایهگذاران را جلب کرده، بلکه بحثهای سیاستگذاری و تنظیمی را نیز شدت بخشیده است. افزایش اندازه بازار، تأثیرات سیستمیک بالقوه و نقش استیبلکوینها در تسهیل تراکنشهای ارز دیجیتال و نقدینگی دیفای، همگی موجب شده تا رگولاتورها و ناظران مالی به دنبال چارچوبهای حقوقی و نظارتی شفافتری باشند.
تحولات مقرراتی در حال شکلدهی به برداشت عمومی و پذیرش بازار هستند. در ایالات متحده، پیشنهادهای قانونگذاری اخیر مانند طرحی که بهعنوان لایحه استیبلکوین «GENIUS» شناخته شد، بحثبرانگیز شده است: طرفداران میگویند قوانین شفافتر میتواند حمایت مصرفکننده و استفاده نهادی را تقویت کند، در حالی که منتقدان هشدار میدهند چنین تدابیری ممکن است مسیرهایی بهسوی کنترلهای شبیه به CBDC ایجاد کند. نماینده مارجوری تیلور گرین این لایحه را بهعنوان یک «اسب تروا برای CBDC» توصیف کرد و هشدار داد که چارچوبی برای استیبلکوینهای تنظیمشده میتواند به تسهیل جامعه بدون پول نقد و تقویت قدرت کنترل اقتدارگرایانه بر قدرت خرید منجر شود. این نوع مواضع سیاسی نشان میدهد که سیاستگذاری استیبلکوینها مسألهای صرفاً فنی نیست، بلکه ترکیبی از مباحث حقوقی، اقتصادی و اجتماعی است.
چه اقداماتی سرمایهگذاران باید انجام دهند
- انجام دقت لازم (Due diligence): سازوکارهای حضانت ناشر، ترکیب و محل نگهداری ذخایر، و فرآیندهای بازخرید را بهدقت بررسی کنید. بررسی اسناد قانونی، توافقنامههای خدمات نگهداری و شروط قرارداد هوشمند (در صورت وجود) برای درک دقیق مخاطرات کلیدی ضروری است.
- بررسی شفافیت: بهدنبال گواهیها و تأییدیههای منظم، حسابرسیهای معتبر ذخایر و نگهبانان ذخیره مستقل باشید. شفافیت در صورتجلسات، افشای داراییهای ذخیره و گزارشدهی منظم میتواند سطح ریسک اطلاعاتی را کاهش دهد.
- ملاحظه ریسک مقابلطرف (Counterparty risk): حوزه قضایی حقوقی، میزان مواجهه ناشر با مقررات، و احتمال مداخلات دولتی را بشناسید. دانستن اینکه داراییها در چه کشوری نگهداری میشوند و تحت چه قوانینی قابل مصادره یا مسدود شدن هستند، به سنجش ریسک کمک میکند.
- تنوعبخشی: از تمرکز در یک نوع استیبلکوین یا یک ناشر واحد اجتناب کنید تا در معرض مخاطرات سیستمیک کمتر قرار گیرید. ترکیب مدلهای مختلف استیبلکوین، و نیز اختصاص بخشی از پرتفوی به داراییهای نقدی سنتی یا داراییهای دیجیتال با ریسک متفاوت، میتواند استقامت پورتفولیو را افزایش دهد.
کرانز نوآوری سریع امروز در حوزه کریپتو، استیبلکوینها و توکنیزهسازی را با مجموعهای از شوکهای سیستمی غیرقابلپیشبینی مقایسه میکند: ترکیبی از فرصتهای بیسابقه و ریسکهایی که نیازمند مدیریت ریسک دقیق و طراحی سیاستی محتاطانه است. برای هر کسی که در دیفای، تامین مالی توکنیزه یا بازارهای استیبلکوین مشارکت دارد، درک مکانیکها، ساختارهای قانونی، و کنترلهای برنامهپذیر جاسازیشده در یک «دلار دیجیتال» برای حفاظت سرمایه در سیستمی که فزاینده قابل برنامهریزی است، حیاتی است. افزون بر نکات فنی، ارزیابی سناریوهای بحرانی—مانند فقدان نقدینگی در بازارهای ثانویه، اختلال در اوراکلها، یا اعمال تدابیر دولتی ناگهانی—باید بخشی از برنامه مدیریت ریسک سرمایهگذار باشد تا از مواجهه با زیانهای شدید جلوگیری شود.
منبع: cointelegraph
ارسال نظر