4 دقیقه
بررسی تاریخی: تغییرات اقلیمی ناشی از انسان از چه زمانی آغاز شد؟
علم تغییرات اقلیمی اغلب به عنوان حوزه‌ای نوین شناخته می‌شود، اما پژوهش‌های تازه نشان می‌دهد که نشانه‌های اولیه تاثیر انسان بر اقلیم کره زمین بسیار زودتر از آنچه تصور می‌شد قابل مشاهده بوده است. طبق آخرین یافته‌ها از گروهی از دانشمندان علوم زمین و جو، اثرات قابل ردیابی فعالیت‌های انسانی مانند سوزاندن زغال سنگ و چوب در دوران انقلاب صنعتی، ممکن است تا سال ۱۸۸۵ و حتی قبل از گسترش اتومبیل‌های بنزینی در اقلیم زمین قابل شناسایی بوده باشد.
بررسی تغییرات اولیه اقلیم از طریق آزمایش ذهنی
برای کشف این نظریه، پژوهشگران آزمایشی ذهنی انجام دادند و تصور کردند که اگر دانشمندان قرن نوزدهم به فناوری پیشرفته امروزی دسترسی داشتند، چه کشفیاتی می‌کردند. آن‌ها با فرض وجود ابزارهای دقیق پایش جو همانند رادیومترهای ماهواره‌ای و بالن‌های استراتوسفری از سال ۱۸۶۰، شرایطی را شبیه‌سازی کردند که بتوان تغییرات دمای جهانی و غلظت دی‌اکسیدکربن را با دقت بالایی رصد کرد؛ امکانی که در آن زمان دست‌نیافتنی بود.
بر اساس روشی با عنوان «اثر انگشت» — که به جداسازی نشانه‌های انسانی از تغییرات طبیعی اقلیم می‌پردازد — تیم تحقیق تاثیر تاریخی انتشار گازهای گلخانه‌ای را بر دمای جو تحلیل کرد. نتایج آن‌ها نشان می‌دهد که از حدود سال ۱۸۸۵، تغییرات ناشی از فعالیت انسان در لایه استراتوسفر (بالای تروپوسفر که رویدادهای آب‌وهوایی در آن رخ می‌دهند) به وضوح قابل شناسایی بوده است. این بازه زمانی حتی پیش از اختراع و رشد استفاده از خودروهای فسیلی است و نشان می‌دهد اثرگذاری بشر بر اقلیم جهانی بسیار زودتر آغاز شده است.
علم شناسایی تغییرات اولیه اقلیم
نقش گازهای گلخانه‌ای در تغییر جو
این تحقیق پدیده‌ای مهم اما گاه نادیده گرفته شده را برجسته می‌کند: اگرچه گازهای گلخانه‌ای همچون دی‌اکسیدکربن به گرمایش لایه‌های پایین‌تر جو منجر می‌شوند، نشانه‌های نخستین آن‌ها در سامانه اقلیمی زمین عمدتاً به صورت سرد شدن استراتوسفر ظاهر می‌شود. دلیل این امر آن است که افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن، پرتوهای بیشتری را در تروپوسفر به دام می‌اندازد و موجب گرم شدن آن می‌شود، در حالی که سهم حرارت منتقل‌شده به استراتوسفر کاهش می‌یابد و این لایه سردتر می‌شود.
علاوه بر آن، کاهش لایه اُزن در استراتوسفر - پدیده‌ای که خود ناشی از فعالیت‌های انسانی است - مزید بر علت شده است. اُزن معمولاً بخشی از انرژی خورشیدی را به صورت گرما جذب می‌کند، اما با کاهش اُزن، توانایی استراتوسفر در حفظ گرما افت پیدا می‌کند و روند سرد شدن تسریع می‌گردد. چون استراتوسفر نسبت به نوسانات روزانه آب‌وهوا مقاوم‌تر است، می‌تواند شاخص قابل اطمینان‌تری برای رصد روندهای بلندمدت اقلیمی باشد.
شناسایی اثر انگشت انسانی بر اقلیم
نویسندگان این پژوهش اظهار می‌کنند: «سرد شدن چشمگیر استراتوسفر میانی و فوقانی، عمدتاً به دلیل افزایش انسانی دی‌اکسیدکربن، با اطمینان بالا تا حدود سال ۱۸۸۵ قابل شناسایی بوده است، پیش از ظهور خودروهای بنزینی.» حتی اگر پایش اقلیم تنها به عرض‌های میانی نیمکره شمالی محدود می‌شد، شواهد آشکار از سرد شدن استراتوسفر ناشی از انسان تا سال ۱۸۹۴ - فقط ۳۴ سال پس از آغاز فرضی پایش - قابل مشاهده بود.
پیامدها برای علم و سیاست اقلیم امروزی
این پژوهش زمان‌بندی و ضرورت عمل در حوزه تغییر اقلیم را مورد بازنگری قرار می‌دهد. هرچند اثرات گرم‌کننده دی‌اکسیدکربن اولین بار در میانه‌های قرن ۱۹ بررسی شد، اما مطالعات سیستماتیک درباره تاثیر آن تا دهه ۱۹۷۰ شتاب نگرفت. این تاخیر در شناسایی و اقدام، به رشد بی‌سابقه دمای جهانی و افزایش رویدادهای حاد آب‌وهوایی امروزی دامن زده است.
گرچه نمی‌توان گذشته را تغییر داد، این یافته‌ها نکته مهمی را برجسته می‌کنند: با در اختیار داشتن ابزارها، آگاهی و اقدام موثرتر، می‌شد آثار مخرب مصرف بی‌رویه سوخت‌های فسیلی در قرن بیستم و بیست‌ویکم را کاهش داد. بنا به توصیه پژوهشگران، اکنون بشر در آستانه عبور از آستانه‌های «مداخله خطرناک انسانی» در سامانه اقلیم قرار گرفته است.
مسیر آینده هنوز تعیین نشده است. پژوهشگران تأکید دارند: «با اطمینان بالا می‌دانیم که برای پیشگیری از مداخله‌های خطرناک انسانی در اقلیم باید مسیرهای پایدار دنبال شود. تغییرات پیش‌بینی‌شده برای استراتوسفر میانی تا فوقانی و تروپوسفر در ۲۶ سال آینده، از آنچه بین سال‌های ۱۹۸۶ تا ۲۰۲۴ ثبت شده، گسترده‌تر خواهد بود.»
جمع‌بندی
این مطالعه نشان می‌دهد که تاثیر انسان بر اقلیم جهانی هم قابل تشخیص است و هم سابقه‌ای طولانی دارد — حتی اگر فناوری امروز بیش از یک قرن پیش در دسترس بود، این اثرات ثبت می‌شدند. شواهد لایه‌های بالایی جو بر ریشه‌دار بودن بحران اقلیمی کنونی تأکید می‌کنند و لزوم اقدامات علمی و قاطع بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. تصمیمات جامعه در دهه‌های آتی تعیین می‌کند که آیا می‌توانیم پیامدهای خطرناک تغییرات اقلیمی را کاهش دهیم و زمین را به سوی آینده‌ای پایدار هدایت کنیم.
.avif)
نظرات