تسریع کاهش جمعیت پنگوئن امپراطور با تغییرات اقلیمی پیوند خورده است

افزایش سرعت کاهش جمعیت پنگوئن‌های امپراطور و نقش تغییرات اقلیمی

بر اساس یک مطالعه جامع جدید، پنگوئن‌های امپراطور که بزرگ‌ترین گونه پنگوئن و از نمادهای سرزمین جنوبگان محسوب می‌شوند، با سرعتی بسیار بیشتر از پیش‌بینی‌های قبلی در حال کاهش جمعیت هستند. این تحقیق نشان می‌دهد که گرمایش جهانی نه‌تنها باعث کاهش یخ در قطب جنوب شده، بلکه اکوسیستم‌هایی را که برای بقای این پرندگان حیاتی هستند، به طور جدی دچار بی‌ثباتی کرده است.

محققان با استفاده از فناوری پیشرفته ماهواره‌ای به بررسی شانزده کلونی پنگوئن امپراطور در شبه‌جزیره جنوبگان، دریای وِدل و دریای بلینگزهاوزن پرداختند که حدود ۳۰٪ از جمعیت کل این گونه را شامل می‌شود. طبق نتایج منتشر شده در مجله Nature Communications: Earth & Environment، در این کلونی‌ها طی ۱۵ سال گذشته کاهش ۲۲ درصدی جمعیت رخ داده است؛ آماری که تقریباً دو برابر برآوردهای پیشین برای کل جمعیت پنگوئن‌های امپراطور در بازه سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸ است.

فناوری ماهواره‌ای و آشکار شدن کاهش چشمگیر جمعیت پنگوئن‌ها

دانشمندان مرکز پژوهش قطب جنوب بریتانیا با اتکا به تصاویر با وضوح بالای ماهواره‌ای، کلونی‌های پراکندگی تخم و جوجه‌آوری پنگوئن‌های امپراطور را در ماه‌های بهاری نیم‌کره جنوبی (اکتبر و نوامبر) پیش از تاریکی زمستان قطب جنوب، رصد کردند. به گفته پیتر فرتول، سرپرست پژوهش، شمارش‌های میدانی «حدود ۵۰ درصد بدتر» از پیش‌بینی‌های بدبینانه‌ترین مدل‌های رایانه‌ای قبلی هستند. این مطالعه نشان می‌دهد که اگرچه تأثیرات مستقیم گرمایش زمین بر یخ دریای جنوبگان پس از سال ۲۰۰۹ آغاز شده، اما روند کاهش جمعیت پنگوئن‌ امپراطور از همان زمان در جریان بوده است.

اهمیت حیاتی یخ‌های دریایی برای بقای پنگوئن امپراطور

چرخه زندگی پنگوئن امپراطور کاملاً وابسته به یخی است که در آب‌های باز ساحلی تشکیل می‌شود؛ این سکوی یخی زیربنای تولیدمثل و بقای جوجه‌ها است. نرها در سرمای سخت زمستان قطب جنوب نقش اصلی گرم نگه‌داشتن تخم‌ها را برعهده دارند، در حالی که ماده‌ها مدت‌ها به جستجوی غذا در دریا می‌پردازند. جوجه‌ها به پرهای ضدآب نیاز دارند که در اوایل تابستان در می‌آیند؛ اگر یخ زیر پایشان زودتر از موعد آب شود، احتمال زنده ماندنشان به‌شدت کاهش می‌یابد. در سال‌های اخیر فروپاشی یخ ناپایدار و افتادن جوجه‌ها به آب سرد پیش از مستقل شدن، به نابودی کامل نسل همان سال منجر شده است.

تغییرات اقلیمی؛ تهدید اصلی و فقدان عوامل دیگر

نکته قابل توجه این پژوهش، رد دیگر تهدیدهای رایج مانند صید بی‌رویه، آلودگی یا تخریب زیستگاه‌های زمینی به عنوان عامل کاهش جمعیت است. فرتول تأکید می‌کند: «پنگوئن امپراطور شاید بارزترین نمونه‌ای است که سرنوشت آن سراسر به تغییرات اقلیمی وابسته است.» ارتباط مستقیم میان افزایش دمای جهانی و کاهش بستر زادآوری پنگوئن، تفاوت آشکاری با تهدیدات پیچیده‌تری دارد که دیگر گونه‌ها با آن روبرو هستند.

علاوه بر کاهش ضخامت و پایداری یخ‌های دریای جنوبگان، افزایش بارش و یا هجوم شکارچیان جدید به کلنی‌های پنگوئن بر اثر گرم شدن اقلیم، چالش‌های بیشتری برای بقای این گونه به وجود آورده است.

پیامدهای جهانی و مسیر پیش رو

با اینکه تخمین‌های فعلی نشان‌دهنده وجود حدود ۲۵۰ هزار جفت جوجه‌آور پنگوئن امپراطور است که همگی در جنوبگان زیست دارند، اما این گونه پیش‌تر نیز در معرض خطر انقراض شناسایی شده بود. مدل‌های رایانه‌ای پیش‌بینی می‌کنند که در صورت کاهش نیافتن چشمگیر انتشار گازهای گلخانه‌ای، پنگوئن امپراطور تا پایان قرن جاری به آستانه انقراض نزدیک خواهد شد. با این حال، داده‌های ماهواره‌ای جدید بیانگر این است که الگوهای فعلی شاید سرعت و شدت کاهش جمعیت را کمتر از واقعیت ارزیابی کرده باشند.

فرتول تأکید می‌کند: «این نتایج نگران‌کننده نشان می‌دهد باید مدل‌های پیش‌بینی خطر انقراض این گونه بازنگری و اصلاح شوند.» هرچند پایش ماهواره‌ای در دوره بهار موثر است، اما در آینده می‌توان از سنسورهای راداری یا حرارتی برای رصد جمعیت در تاریکی زمستان قطب جنوب استفاده کرد. ضرورت گسترش پایش به کلونی‌های دیگر نیز وجود دارد، چراکه هنوز مشخص نیست روند کاهشی مشابه در سراسر قاره جنوبگان رخ داده یا خیر، گرچه نمونه‌های بررسی شده نماینده خوبی از کل محدوده تلقی می‌شوند.

جمع‌بندی

کاهش بی‌سابقه جمعیت پنگوئن امپراطور که در این تحقیق روشن شد، نشانه‌ای مستقیم از شدت‌یافتن اثرات تغییرات اقلیمی بر اکوسیستم‌های قطبی است. نرخ از دست رفتن جمعیت بسیار فراتر از انتظارات گذشته بوده و لزوم اقدام فوری جامعه جهانی برای مقابله با پیامدهای تغییرات اقلیمی را آشکار می‌کند—نه فقط برای پنگوئن امپراطور بلکه برای سلامت کل محیط‌زیست جنوبگان. اگرچه وضعیت نگران‌کننده است، اما محققان باور دارند هنوز فرصت برای کاهش بدترین پیامدها از طریق محدودسازی انتشار گازهای گلخانه‌ای وجود دارد. کوتاهی در این زمینه می‌تواند این گونه خاص و ارزشمند را طی چند دهه آینده تا مرز انقراض بکشاند.