دستاورد تاریخی در درمان دیابت نوع ۱ با سلول های بنیادی

یک مطالعه بالینی پیشگامانه نشان داده است که درمان نوین مبتنی بر سلول‌های بنیادی می‌تواند تحولی اساسی در بهبود شرایط بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ شدید ایجاد کند و آینده درمان دیابت را متحول سازد. در این کارآزمایی که توسط دانشمندان دانشگاه تورنتو و شرکت Vertex Pharmaceuticals مستقر در بوستون انجام شد، ۱۲ نفر از افراد مبتلا به دیابت پیشرفته نوع ۱ سلول‌های جزایر لوزالمعده تولیدکننده انسولین را که از سلول‌های بنیادی انسانی به دست آمده بودند دریافت کردند. تنها پس از یک سال، همه به جز دو نفر توانستند تزریق انسولین را متوقف کنند که این موفقیت قابل توجهی در درمان دیابت محسوب می‌شود.

درک دیابت نوع ۱ و ضرورت درمان‌های نوین: دیابت نوع ۱ یک بیماری خودایمنی مزمن است که حدود ۸.۴ میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده است. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلول‌های جزایر لوزالمعده را که مسئول تولید انسولین هستند، هدف قرار می‌دهد و تخریب می‌کند. نبود انسولین کافی باعث اختلال در تنظیم قند خون می‌شود و نوسانات خطرناکی را ایجاد می‌کند که می‌تواند به آسیب اندام‌ها، کاهش قند خون، تشنج، کما یا حتی مرگ منجر شود. بیماران ناچار به استفاده مادام‌العمر از انسولین هستند، با این حال کنترل قند خون به طور دقیق بسیار دشوار است.

مطالعه Zimislecel: تحولی چشمگیر در پزشکی بازساختی: این کارآزمایی بالینی فاز ۱/۲ با بهره‌گیری از فناوری پیشرفته زیست‌فناوری و پزشکی بازساختی برای رفع نیازهای درمانی انجام شد. تحت هدایت دکتر ترور ریچمن، بیماران سلول‌های جزایر لوزالمعده تولید شده از سلول‌های بنیادی دریافت کردند تا تولید طبیعی انسولین بازگردانده شود. بیماران پیش و پس از تزریق، داروهای سرکوب‌کننده ایمنی دریافت کردند تا خطر پس زدن سلول‌های پیوندی کاهش یابد.

طبق نتایج، سلول‌های پیوندی نه تنها در بدن بیماران باقی ماندند، بلکه تولید انسولین را در حد ایمن و مؤثر آغاز کردند. بنابر یافته‌های منتشرشده، این سلول‌های ایزوله کارکرد مناسبی داشته و خودتنظیمی نشان دادند، به‌طوری‌که وابستگی بیماران به تزریق انسولین به شکل چشمگیری کاهش یافت و کنترل سطح قند خون بهبود پیدا کرد.

ایمنی، موانع و چشم‌انداز آینده درمان دیابت با سلول‌های بنیادی: اکثر بیماران در این پژوهش تنها عوارض جانبی خفیف تا متوسط داشتند که عمدتاً به داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مرتبط بود؛ از جمله کاهش عملکرد کلیه و کاهش شمار سلول‌های ایمنی. با این حال، دو نفر از شرکت‌کنندگان در طول مطالعه جان خود را از دست دادند که یکی ناشی از عفونت جراحی و دیگری به دلایل غیرمرتبط بود. مهم‌تر اینکه هیچ‌یک از عوارض جدی مستقیماً به سلول‌درمانی جدید مربوط نبود و نتیجه مطلوب ایمنی باعث شد این برنامه بالینی وارد مرحله سوم کارآزمایی شود.

دکتر ریچمن و همکارانش تأکید می‌کنند: «یافته‌های ما نشان می‌دهد که می‌توان سلول‌های جزایر لوزالمعده را از سلول‌های بنیادی پلوری‌پوتنت تولید و برای درمان دیابت نوع ۱ استفاده کرد.»

پیامدهای آتی و امید برای درمان جهانی دیابت: پیوند سلول‌های لوزالمعده به شیوه سنتی وابسته به اهدای عضو است که کمیاب بودن آن و نیاز به چندین اهداکننده برای هر بیمار، دسترسی گسترده را دشوار می‌کند. تولید سلول‌های عملکردی از سلول‌های بنیادی این کمبود را رفع کرده و نوید درمانی فراگیر و حتی احتمالی برای درمان کامل دیابت در سراسر جهان را به همراه دارد. با پیشرفت پژوهش‌ها به مراحل بزرگ‌تر و بلندمدت، امید است میلیون‌ها نفر مبتلا به دیابت نوع ۱ روزی بتوانند زندگی بدون وابستگی به تزریق مادام‌العمر انسولین را تجربه کنند.

نتیجه گیری: جدیدترین پیشرفت‌ها در پیوند سلول‌های لوزالمعده مشتق‌شده از سلول‌های بنیادی نقطه عطفی در مبارزه با دیابت نوع ۱ محسوب می‌شود. این رویکرد نوآورانه نشان می‌دهد که فناوری‌های بازساختی می‌توانند تولید طبیعی انسولین را بازگردانند و امید واقعی به آینده‌ای ارائه کند که در آن، دیابت نه فقط مدیریت، بلکه احتمالاً درمان شود. ادامه تحقیقات و توسعه کارآزمایی‌های بالینی بزرگ‌تر تعیین خواهد کرد که این نوآوری چگونه می‌تواند آینده درمان دیابت در جهان را دگرگون سازد.